آدرس محل تشکیل کلاسها :
میدان انقلاب خیابان آزادی روبه روی ایستگاه بی آرتی قریب نبش خیابان والعصر پلاک ۱۰۹ ساختمان پزشکان تمجیدی طبقه ۴
پست الکترونیک :Elme.salamat@gmail.com
تلفن های مرکز آموزش:
02166575754
09010580311
آزمایشات روتین که باید هر تکنسین آزمایشگاه بداند شامل :
• آزمایش خون:
CBC_FBS_BS_Hb-HCT_PLT-PT-PTT-Cholestrol_Fb-Cr- BUN-Na-K-Ca-LDL-HDL
• آزمایش ادرار : UA-UC
• آزمایش مدفوع : گایاگ و کشت مدفوع
سایر آزمایشات غیر روتین است و در مورد بیماران خاص استفاده می شود شامل :
• آزمایش مغز نخاع
• آزمایش خلط
• آزمایش کشت تراشه
آزمایش خون یکی از ساده ترین روش های آزمایش است که توسط نمونه گیر و پذیرش آزمایشگاه انجام می شود و با توجه به پیشرفت تکنولوژی به سرعت می توان جواب آزمایش را دریافت کرد. برای آزمایش خون چیزی در حدود 5 تا 7 میلیلیتر خون لازم است که معمولا خون را در یک لوله آزمایش که با مواد ضد انعقاد خون پوشیده شده است نگه داری میکنند. بهترین زمان برای انجام آزمایش خون صبح ها میباشد و باید توجه شود که در حین آزمایش خون بدن باید در شرایط طبیعی قرار داشته باشد و از هر اتفاقی که ممکن است موجب تخریب سلول های خونی شود جلوگیری کرد. چرا که استرس، فعالیت شدید بدنی و یا خون ریزی بیش از حد ممکن است نتایج آزمایش را تغییر دهد.
مهم ترین عامل گرفتگی رگ های قلب و سایر عروق بالا بودن چربی خون است . همه افراد بالای 20 سال باید سالی یک بار با انجام یک آزمایش خون ساده از لحاظ چربی های خون شامل کلسترول تام، کلسترول خوب، کلسترول بد و تری گلیسیرید ها بررسی شوند و در صورت طبیعی بودن نتیجه تا چهل سالگی حداقل هر5 سال یک بار و پس از آن هر دو سال یک بار تا 50 سالگی چک شود واین آزمایش بعد از 50 سالگی سالی یک بارانجام شود.
آزمایش خون از سیستم اندازه گیری متریک و مخففهایی نظیر زیر استفاده میکند:
• cmm: سلول در هر میلی متر مکعب
• fL: کسر یک میلیون از لیتر
• g/dL: گرم در هر دسی لیتر
• IU/L: واحد بین المللی در هر لیتر
• mEq/L: هم ارز میلی گرم در هر لیتر
• mg/dL: میلی گرم در هر دسی لیتر
• mL: میلی لیتر
• mmol/L: میلی مول در هر لیتر
• ng/mL: نانوگرم در هر میلی لیتر
• pg: یک تریلیونیم گرم
انجام آزمایشات مربوط به چکاپ در گروه های مختلف سنی و هم چنین در دو جنس زن و مرد متفاوت است. بر اساس طبقه بندی زیر به بررسی آزمایش های دوره ای در گروه های مختلف می پردازیم:
آزمایش های لازم برای دوران جوانی و میانسالی:
بررسی دوره ای و انجام آزمایش های منظم پزشکی
آزمایش های لازم برای دوران کودکی(۲-۱۲ سال):
شمارش سلول های خونی (CBC) و اندازه گیری هموگلوبین برای تعیین کم خونی
در صورتی که پزشک در بررسی های خود به مورد خاصی برخورد کند، برای او آزمایشات تکمیلی دیگری را درخواست می نماید.
آزمایش های لازم برای دوران نوزادی و شیرخوارگی:
کم کاری مادرزادی تیروئید (هایپوتیروئیدی مادرزادی)
فنیل کتونوری (PKU)
گالاکتوزمی و فروکتوزمی
بیماری شربت افرا
بیماری فاویسم
رشد مادرزادی بیش ازحد قشر غدد فوق کلیوی
آزمایش های لازم برای هر دو جنس:
کلسترول: از سن ۲۰ سالگی به بعد حداقل هر ۵ سال یک بار چک شود.
فشار خون: هر ۲ سال یکبار چک شود.
قند خون: از سن ۴۰ سالگی به بعد هر ۳ سال یکبار چک شود.
سرطان روده بزرگ: از سن ۵۰ سالگی به بعد حتما این تست بطور مرتب انجام شود.
بیماری های آمیزشی: افرادی که دارای رابطه ی جنسی پرخطر بوده اند حتما باید آزمایش های مربوطه را انجام دهند.
آب مروارید و گلوکوما: از سن ۴۰ سالگی به بعد فشار و سلامتی چشم ها باید بطور مرتب چک شود.
سلامتی لثه و دندان ها: هر ۶ ماه یکبار حتما به دندانپزشک مراجعه شود
بهتر است وزن بدن هر ۶ماه یکبار چک شود. نسبت به ضایعات و تغییر رنگ پوست بدن حساس باشید؛ همچنین توده های غیر طبیعی و زخم هایی که نسبت به بهبودی مقاوم می باشند را نادیده نگیرید چون ممکن است علایم سرطان باشند.
آزمایش های ویژه آقایان:
تست بررسی سرطان پروستات: این تست سالی یک مرتبه از سن ۵۰ سالگی به بعد باید انجام شود.
آزمایش های ویژه بانوان:
پاپ اسمیر و تست HPV: زنانی که از لحاظ جنسی فعال بوده و سنشان بالاتر از ۲۱ سال می باشد می بایست هر ۲-۱ سال یکبار این تست را برای تشخیص زود هنگام سرطان دهانه رحم انجام دهند.
ماموگرافی: زنان ۳۹- ۲۰ سال می بایست هر ۲ سال یک بار و زنان بالای ۴۰ سال، سالی یک بار سینه های خود را برای تشخیص زود هنگام سرطان سینه مورد آزمایش قرار دهند.
تست پوکی استخوان: پس از یائسگی و یا در سن ۶۰ سالگی حتما تست تراکم استخوان باید انجام شود. همچنین آزمایشات بررسی سطوح ویتامین D و کلسیم باید به صورت دوره ای چک شود.
آزمایش های لازم پیش از بارداری:
شمارش سلول های خونی
تعیین گروه خونی و Rh
تعیین قند خون ناشتا
آنالیز کامل و کشت ادرار
آزمایش HIV برای اطمینان از عدم ابتلا به ایدز
آزمایشVDRL برای اطمینان از عدم ابتلا به سیفلیس
آزمایش مربوط به سرخچه و هپاتیتB
آزمایش های لازم حین بارداری:
تست غربالگری سه ماهه اول بارداری (دبل مارکر): این آزمایشاز هفته ۱۱ تا اواخر هفته ی ۱۳ و ۶ روز قابل انجام است و جهت رسم نمودار NT رعایت این هفته الزامیست. این تست برای غربالگری بیماری های ژنتیکی نظیر سندرم داون انجام می گیرد.
تست غربالگری سه ماهه دوم بارداری (کواد مارکر) : این آزمایش از ۱۴ تا ۲۲ هفتگی قایل انجام است اما بهترین زمان برای دریافت نتیجه ی مطلوب ۱۵ هفته و ۲ روز تا ۱۸ هفتگی می باشد. این تست نیز برای غربالگری سندرم داون انجام می گیرد.
غربالگری دیابت حاملگی: بهترین زمان برای انجام این آزمایش هفته های ۲۴-۲۸ حاملگی است؛ اما در مورد زنان باردار در معرض خطر یعنی کسانی که BMI>۲۹، سابقه ی مرده زایی، حداقل دوبار سقط خود به خودی، تولد نوزاد با وزن مساوی یا بیشتر از ۴ کیلوگرم، سابقه فامیلی دیابت دارند، توصیه می شود که در هنگام اولین مراجعه پیش از هفته ۲۴ و یا حداکثر بین هفته ی ۲۴ تا ۲۸ حاملگی حتما از نظر دیابت مورد بررسی قرار گیرند.
غربالگری عفونت های واژن: در برخی از زنان باردار میکروب های ریزی در محیط واژن رشد می کنند که می توانند منجر به عفونت کیسه جنین و پارگی زودرس آن شوند. با انجام معاینه ی ساده ی واژن و فرستادن نمونه ترشحات واژن به آزمایشگاه، می توان سریعا این وضعیت را تشخیص داد.
غربالگری مجدد برای آنتی بادی های Rh : تمام زنان باردار Rh منفی که در ابتدای بارداری آمپول روگام دریافت نکرده اند، باید بین هفته های ۲۶-۲۸ حاملگی مورد آزمایش مجدد قرار گیرند.
آزمایش کامل ادرار: برای بررسی عفونت ادراری و مقادیر بالای پروتئین در ادرار
شمارش سلول های خونی (CBC) و اندازه گیری هموگلوبین برای تعیین کم خونی
منظور از آزمایش های دوره ای یا چکاپ چیست؟
چکاپ در علم پزشکی به معنای تعیین سطح پایه سلامت هر فرد و انجام کلیه معاینات و آزمایش های لازم بر حسب سن و جنس جهت بررسی وجود بیماری هایی است که هنوز علامت دار نشده اند و یا دارای علائم خفیف و نامشخصی می باشند.
چکاپها (Checkup) دو نوع است: یکی فردی و دیگری آزمایشگاهی.
در چکاپ فردی، هر ۳ یا ۴ ماه شخص یا به همراه یکی از اعضای خانواده نگاهی به پوست دست، پوست سر، نوک انگشتان، اطراف ریشه ناخن و زیر بغل خود میاندازد بروز هرگونه تغییر شکل یا رنگ در خالها یا روی پوست و ظهور لکهای قرمز به این معنی است که لازم است به پزشک مراجعه شود.
روش دوم چکاپ پزشکی (آزمایشگاهی و تخصصی) است: منظور از چکاپ در اینجا همان تستهای آزمایشگاهی است که تقسیمبندی متفاوتی برای آن وجود دارد؛ که بهطورکلی در هشت گروه مختلف قرار میگیرند. در کل برخی بیماریها به علت اینکه عوامل ایجادکننده ناشناختهای دارند یا ممکن است چند عامل مختلف در ایجاد بیماری نقش داشته باشند؛ قابلپیشگیری نیستند؛ لذا تشخیص زودرس این بیماریها به دلیل میسر ساختن درمان سریع و مؤثر، کاهش عوارض بیماری و همچنین کاهش هزینههای درمانی در علم پزشکی اهمیت ویژهای دارد. فلذا میتوان گفت: حتی افراد سالم جامعه که هیچگونه بیماری و سابقه فامیلی بیماری هم ندارند؛ باید آزمایشهای چکاپ را انجام دهند.
دلیل انجام آزمایشات دوره ای چیست؟
در علم پزشکی بیماری های مهمی وجود دارند که علائم خود را بسیار دیر و در مراحل انتهایی بیماری بروز می دهند به گونه ای که فرد زمانی متوجه بیماری خود می شود که فرصت زیاد و مغتنمی را برای درمان از دست داده است. این در حالی است که در این بیماری ها تشخیص زودرس و درمان سریع، رمز موفقیت در بهبود بیمار است به گونه ای که هر چه این تشخیص و درمان به تأخیر بیافتد، احتمال بهبود بیمار حتی با وجود درمان، کمتر خواهد شد (مانند بسیاری از سرطان ها).
بنابراین یکی از فواید چکاپ، تشخیص زودرس و درمان هر چه بهتر و سریع تر بیماری است. از طرف دیگر در بسیاری از بیماری ها تشخیص زودرس بیماری و شروع اقدامات درمانی مانع پیشرفت بیماری به مراحل انتهایی خواهد شد به گونه ای که تاثیر این پیشگیری بسیار بیشتر و کم هزینه تر از درمان در مراحل انتهایی می باشد؛ به عنوان مثال تشخیص کم کاری غده تیروئید در نوزادان و درمان به موقع آن از عقب ماندگی ذهنی کودک جلوگیری می کند. هم چنین تشخیص زود هنگام افزایش چربی های خون باعث کنترل آن و عدم بروز گرفتگی عروق و سکته های قلبی و مغزی می شود.
1_ شفافیت ادرار (توربیدیتی)
ادرار تازه شفاف است. از جمله علل کدری ادرار می توان به فسفاتوری اشاره کرد. پس از مصرف غذا و مقداری شیر ، کریستال فسفات اضافی در ادرار قلیایی شروع به رسوب می کند و اغلب متناوب هستند. علائمی در بیمار مشاهده نمی شود و در صورتی که ادرار با اسید استیک اسیدی گردد شفاف می شود. هم چنین در آزمایش های میکروسکوپی کریستال های فسفات آمورف نیز دیده می شود. از جمله علل کدری ادرار می توان به پیوری اشاره کرد. در این بین نیز وجود تعداد زیاد wbc در ادرار و بوی تند و زننده موجب افتراق آن از علت های دیگر خواهد شد. کایلوری نیز از دلایل نادری است که باعث کدری ادرار می شود که از ارتباط غیر طبیعی سیستم لنفاوی و ادراری حاصل می شود.
2_ وزن مخصوص ادرار در آزمایش ادرار
وزن مخصوص ادرار نشان از وضعیت هیدریشن بیمار است. اما گاهی می تواند ناشی از کارکرد غیر طبیعی کلیه باشد. به طور طبیعی وزن مخصوص بین ۰۰۸/۱ الی ۰۲۰/۱هست. چنان چه این میزان زیر ۰۰۸/۱باشد، رقیق و اگر از ۰۲۰/۱ بیشتر باشد، غلیظ است. در صورت تکرار ۰۱۰/۱ در چند آزمایش متوالی ، تشخیص CRF یا ARF مطرح می شود.
3_ رنگ ادرار
ادرار به طور طبیعی زرد کم رنگ (Pale yellow) به دلیل وجود پیگمانیوروکروم (urochrom) است.
علل تغییر رنگ ادرار عبارتند از:
میزان غلظت ادرار
خوراکی ها
داروها
تولیدات متابولیسم بدن
عفونت ادراری
چنان چه رنگ ادرار طبیعی نباشد، بایستی تمامی موارد بررسی شوند. سندروم کهنه قرمز(red daiaper syndromeبه دلیل باکتری سراشیا مارسسنس است که موجب نگرانی مادران می شود.
RBC: مخفف کلمه سلول قرمز خون است. یا همان گلبولهای قرمز، در واقع اصلیترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند.
HCT هموتوکریت یا HCT هم یکی از مقادیر اندازهگیری گلبول قرمز است. بهطور کلی (هم) به معنی آهن است و هر جا در هر کلمهای آمد حتماً آن کلمه ارتباطی با گلبول قرمز دارد.
WBC: این سه حرف مخفف (سلولهای سفید خون) و نشاندهنده گلبولهای سفید است. اندازهگیری مقدار گلبولهای سفید خون یکی از روشهای اصلی تعیین وجود عفونت در بدن است.
Hbg: در برگههای آزمایش مختلف ممکن است به صورتهای مختلف Hgb،HGB،Hg نوشته شود. هم اینها مخفف کلمه هموگلوبین، یکی از عناصر تشکیلدهندهی گلبول قرمز است. این ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسید آمینه تشکیل شده و جایگاههای مختلفی برای ترکیب با اکسیژن دارد.
Plt: پلاکتها، اجزای کوچک دیسکشکلی هستند که در خون وجود دارند و از بقیهی سلولهای خونی بسیار کوچکترند. این ساختارها حاوی آنزیمهایی هستند که باعث انعقاد خون میشوند و وظیفهی اصلی آنها جلوگیری از خونریزی و خارج شدن گلبول قرمز از داخل رگ است .
آزمایش گروههای خونی: در پلاسمای خون انسان عناصری وجود دارند که به آنها (آگلوتاسیون) میگویند و این خاصیت را دارند که اگر سلول خونی خارجی وارد خون شود آنها را به هم چسبانده و منعقد و بالاخره متلاشی میکند. خون اشخاص به چهار گروه تقسیم میشوند.
آزمایش قند خون: این منبع اصلی تأمین انرژی در تمام موجودات زنده است. برای اندازهگیری قند خون فرد حتماً باید ناشتا باشد، به همین دلیل واژه Fasting به کار میرود، یعنی بعد از مدت کوتاهی گرسنگی قند خون اندازهگیری شده است. این مدت حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت میباشد.
آزمایش چربی خون: آزمایش چربی خون شامل اندازه گیری کلسترول ، کلسترول HDL (خوب) ، کلسترول LDL (بد) و تری گلیسیرید می شود
گروه خونی یکی از آزمایشات ساده و در عین حال بسیار حساس است که در آزمایشگاه ها بسیار درخواست می شود.
کشف گروه های خونی
انتقال خون یا اجزای خون از شخصی به شخص دیگر از صدها سال پیش انجام میشده است. بسیاری از بیماران پس از انتقال خون میمردند تا این که در سال 1901، یک پزشک استرالیایی به نام " کارل لندشتاینر" گروه های خونی انسان را کشف کرد. از آن زمان به بعد، انتقال خون ایمن تر شده است. فعالیت های لندشتاینر امکان تعیین گروه های خونی را فراهم کرد و به ما امکان داد انتقال خون را با اطمینان بیشتری انجام دهیم. وی به خاطر این کشف بزرگ جایزه نوبل پزشکی سال 1930 را به خود اختصاص داد. مخلوط کردن خون دو فرد ممکن است به تجمع اجزای خون در کنار یکدیگر منجر شود. در این حالت خون " کپه کپه" به نظر میرسد. گلبول های قرمزی که کنار هم جمع شده اند میتوانند باعث واکنش های خطرناکی در بدن شوند. این واکنشها میتوانند نتایج مرگ باری داشته باشند. لندشتاینر کشف کرد که کپه کپه شدن خون زمانی رخ میدهد که فرد دریافت کننده خون، آنتی بادی ضد گلبول های فرد دهنده را در خون خود داشته باشد.
گروه های خونی مختلف کدام اند؟
تفاوت خون های مختلف به وجود یا عدم وجود آنتی ژن های A ، B و یا هر دو بر روی گلبول های قرمز خون انسان تعریف شده است. آنتی ژن بر سطح گلبول های قرمز و آنتی بادی در پلاسمای خون قرار دارند. افراد مختلف، انواع متفاوت و ترکیب های متفاوتی از این مولکولها را دارند. گروه خونی شما به آن چه که از والدین خود به ارث برده اید وابسته است. امروزه بیش از 20 نوع نظام تعیین گروه خون وجود دارد. اما نظام ABO و RH مهمترین آنها هستند که برای انتقال خون استفاده میشوند.
با وجود روشهاي نوين جهت دفع پسماندهاي بيمارستاني در بسياري از مناطق كشور دفع اين پسماندهاي خطرناك همچنان به روش سنتي و از طريق ” دفن ” صورت ميگيرد. دفن پسماندهاي بيمارستاني ،علاوه بر آلودگيهاي زيست محيطي و آبهاي زيرزميني ، خطر گسترش برخي از بيماريها را در پي دارد. دفن پسماندهاي بيمارستاني و عفوني به شيوه هاي كنوني در كشور مي تواند عواقب وپيامدهاي جبران ناپذيري بدنبال داشته باشد. استفاده از دستگاه زبالهسوز و حتي پلاسماكردن نيز با تكنولوژهاي روز جهان فاصله بسياري دارد و لازم است جهت امحاء پسماندهاي بيمارستاني از شيوه هاي نوين و جديد و استاندارد بهره جست. درحال حاضر در بيشتر كشورهاي دنيا دفن پسماندهاي بيمارستاني به روش بي خطر كردن واستريل كردن صورت ميگيرد و اين شيوه جايگزين دفع كردن پسماندهاي بيمارستاني از طريق پلاسما كردن و دستگاه زباله سوز ، شده است. دفن پسماندهاي بيمارستاني به روش كنوني و همچنين استفاده از زباله سوزبه دليل آلودگيهايي كه به همراه دارد به عنوان يك بحران جدي تلقي ميشود. در زمان حاضر پسماندهاي عفوني مراكزبهداشتي درماني ، مطب ها و آزمايشگاههاي تشخيص طبي ومراكز درماني از جمله بيمارستانها با زبالههاي شهري امحاء ميگردد كه بر بهداشت وسلامت مردم تاثيرگذار است.
سه روش به منظور بي خطر كردن پسماندهاي زيستي ممكن است استفاده شود.
1) اتوكلاو كردن
اتوكلاو كردن يكي از مناسبترين و ساده ترين روشها است زيرا عموماً در تمامي آزمايشگاههاي تحقيقاتي و طبي موجود است.
تمام پسماندهاي زيستي بايد حداقل به مدت 90 دقيقه و در دماي 121 درجه سانتی گراد در اتوكلاو قرار داده شود و سپس به شيوه صحيح معدوم گردد.
2) سوزاندن
سوزاندن روشي ديگر براي معدوم كردن پسماندهاي زيستي است. براي اين منظور هماهنگي با ساير واحدهاي مسئول در اين زمينه لازم است.
3) گندزدايي شيميايي
از اين روش براي پسماندهاي زيستي مايع استفاده مي شود.
ناشتایی و شرایط آن
ناشتایی از نظر آزمایشگاه به حالتی گفته می شود که در آن بیمار حداقل به مدت 12 ساعت از خوردن مواد غذایی و آشامیدن مایعات خودداری کند (بیمار فقط می تواند مقداری آب برای رفع تشنگی بنوشد) . ناشتا بودن برای همه آزمایشات نیاز نیست ولی بهتر است که فرد حتی برای آزمایشهایی که نیاز به ناشتایی ندارند نیز چند ساعتی چیزی نخورد.
آزمایشات روتین و شرایط ساعات ناشتایی آنها
1- تست CBC (شماش سلولهای خونی): نياز به ناشتايى ندارد و آمادگی خاصی ندارد و در هر زمان قابل انجام است.
2- تست FBS (قند خون ناشتا) :قند خون حدودا ٢ ساعت پس از آخرين وعده غذايى ، كاهش مي يابد، با اين وجود بايد حتما از 8 تا 10 ساعت قبل ناشتا باشيد.
3- تست تري گليسريد : بايد 12 تا 14 ساعت قبل آن ناشتا باشيد، آخرين وعده غذايي تان نيز بايد سبك باشد.اما رژيم غذايى خود را در چند روز اخير تغيير ندهيد تا پزشك بتواند در مورد الگوى غذاييتان تصميم بگيرد.
4- تست سديم، پتاسيم، كلسيم، فسفر: رعايت حدودا 4 ساعت ناشتايي توصيه مي شود،اما ناشتایی اجبارى نيست.
5- تست كليه ( BUN / CR ) : این تست ها نياز به ناشتايى ندارد.
6- تست اسيد اوريک: برای این تست چهار ساعت ناشتايى توصيه مي شود و باید از خوردن گوشت زياد قبل آزمايش خوددارى كنيد.
7- تست AST / ALT : این تست ها جز تست های کبدی بوده و نياز به ناشتايى ندارد.
8- تست آلكالن فسفاتاز : برای انجام این تست بايد حداقل 8 ساعت ناشتا باشيد به اين دليل كه يكي از ايزوآنزيم هاي اين تست، روده اي مي باشد.
9- تست بررسي آهن خون: از ٢ روز قبل، باید ازمصرف ويتامين B12 و مكملهاى آهن خوددارى كنيد. برای این تست حدودا ٤ ساعت ناشتايى توصيه مي شود، اما اجبارى نيست.
10- تستهاى تيروئيدی: تست های تیروئیدی بسیار زیاد هستند که هیچ کدام نياز به ناشتايى ندارند.
11- تست ESR / CRP: این دو تست نياز به ناشتايى ندارند، اما مصرف داروهاى ضدالتهاب مثل NSAID و استامينوفن نتيجه را تحت تاثير قرار مي دهند.
12- تست PT /PTT /INR : هیچ کدام از این تست ها نياز به ناشتايى ندارند.
13- تست هموگلوبين A1c : این تست که میزان هموگلوبین خون را طی 2-3 ماه اخیر نشان می دهد نیاز به ناشتایی و آمادگی خاصی ندارد.
آدرس محل تشکیل کلاسها :
میدان انقلاب خیابان آزادی روبه روی ایستگاه بی آرتی قریب نبش خیابان والعصر پلاک ۱۰۹ ساختمان پزشکان تمجیدی طبقه ۴
پست الکترونیک :Elme.salamat@gmail.com
تلفن های مرکز آموزش:
02166575754
09010580311
سوالات خود را با ما در میان بگذارید.