آدرس محل تشکیل کلاسها :
میدان انقلاب خیابان آزادی روبه روی ایستگاه بی آرتی قریب نبش خیابان والعصر پلاک ۱۰۹ ساختمان پزشکان تمجیدی طبقه ۴
پست الکترونیک :Elme.salamat@gmail.com
تلفن های مرکز آموزش:
02166575754
09010580311
جایگاه شغل و شرح وظایف تکنسین دارویی
نسخه پیچ، دارویار، دستیار داروساز، تکنسین داروخانه ، پراتیک یا کارمند داروخانه، شخصی است که تحت نظارت مستقیم یک دکتر داروساز اقدام به نسخه پیچی در داروخانه میکند. برخی از آنها به صورت تجربی و برخی با گذراندن دورههای آموزشی وارد این شغل میشوند.
از جمله وظایف تکنسینهای دارویی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
اگر کتابهای رشته داروسازی و علوم دارویی را خلاصه و برگرفته ای از فارماکوپه بدانیم، کتاب فارماکوپه خلاصه و برگرفته ای از کتابهای رشته داروسازی و علوم دارویی خواهد بود. در واقع دو مرحله تخلیص فارماکوپه صورت میگیرد تا اطلاعات لازم برای یک تکنسین داروخانه فراهم شود. مع الوصف میتوان ادعا نمود این کتاب و دورههای آموزشی که برمبنای آن طراحی میشوند میتوانند همه آنچهیک تکنسین دارویی برای کار در داروخانه به آن نیاز دارد را دربربگیرند.
حجم درس
حجم مطالب موجود در کتاب از حیث اطلاعات دارویی را میتوانیم بدین صورت تخمین بزنیم (همه ارقام بصورت حداقلی درنظر گرفته شده اند): اگر تعداد داروها را فقط پانصد عدد فرض کنیم و هر دارو فقط یک اسم ژنریک، یک اسم تجاری، پنج شکل دارویی، دو کاربرد و فقط یک توصیه مصرف داشته باشد، حجم نکاتی کهیک تکنسین دارویی باید بداند حدوداً حداقل پنج هزار نکته خواهد بود.
جایگاه علمی تکنسین دارویی
اصولاً وجود بینش مناسب نسبت به چیستی و چرایی یک پدیده به درک و کارکرد بهتر آن منجر خواهد شد. لذا در این بخش برآنیم تا جایگاه علمی یک تکنسین داروخانه را با منطق مناسبی شرح دهیم. برای این کار ابتدا لازم است "فارماکوپه" را تعریف کنیم.
فارماکوپه (دارونامه)
فارماکوپهها کتابهایی هستند که فهرست کاملی از داروهای شناخته شده را به همراه سایر اطلاعات دارویی، از جمله موارد مصرف، عوارض جانبی، موارد منع و احتیاط مصرف، تداخلات دارویی، نحوه نگهداری، استانداردها، مواد اولیه، روش ساخت، روش آنالیز مواد اولیه و جانبی اعم از روشهای فیزیکی و شیمیایی و سایر استانداردهایی که در داروسازی مورد استفاده قرار میگیرند در آن طرح شده است. در واقع فارماکوپه کتابی ست که هر آنچه انسانها در طول سالها پژوهش و تحقیق راجع به همه داروها کشف کرده اند را یکجا جمع آوری کرده است و در بازههای زمانی مشخص بروزرسانی میشود.
به نظر میرسد واژه فارماکوپه از ترکیب دو واژه باستانی Pharmakon به معنی دارو و Poiein به معنی ساختن، تشکیل شده باشد. به هر حال این واژه از حدود پنج قرن پیش در اروپا وارد لغات داروسازی شد. در آن زمان پزشکی ایتالیایی این واژه را به معنای "کتاب فرمولهای دارویی" به کار برد و امروزه فارماکوپههای مختلفی در دنیا منتشر میشود که از این میان میتوان به موارد ذیل اشاره نمود.
در بعضی مواقع شاهد هستیم که کارخانههای داروسازی نام یا عبارت اختصاری فارماکوپهای که براساس استانداردهای آن، داروی خود را تولید کرده اند، را روی جعبه دارو مینویسند. برای مثال اگر روی جعبهیک دارو نوشته بود USP یعنی آن دارو براساس استانداردهای فارماکوپه آمریکا تولید شده است. البته این اقدام در همه کشورها الزامینیست. پس بیراه نیست اگر ادعا کنیم فارماکوپهها مکاتب داروسازی هستند.
از این واژه در جایگاه دیگری هم استفاده میشود که به عقیده مولف نوعی جفا در حق چنین مجموعه ای از اطلاعات است. در موارد به فهرست داروهای یک بیمارستان، فارماکوپه آن بیمارستان گویند، در حالیکه ارزش فارماکوپهها نه تنها در فهرست کردن داروها، بلکه در گردآوری همه اطلاعات همه داروهاست. همچنین فهرست داروهای ایران تحت عنوان IDL بصورت مستمر از سوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام و بروزرسانی میشود.
ردهبندی داروهای بارداری (به انگلیسی: Pregnancy Drugs Category)، تخمین میزان خطر آسیب رسیدن به جنین، به دلیل مصرف داروهایی است که توسط مادر در دوران بارداری یا شیردهی مورد استفاده قرار گیرد. هر داروی دارای اطلاعات مشخصی است که در برگهٔ اطلاعات محصول، ذکر شدهاست. که مورد توجه تکنسین داروخانه باید قرار بگیرد.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) دارو هارا در ۶ گروه A ,B ،C ,D ،X و N دستهبندی کردهاست که هر طبقه شامل داروهاست که هر کدام ممکن است اثرات متفاوتی را بروی جنین داشته باشد. داروهای گروه A بیخطرترین و گروه X پرخطرترین نوع داروهاست
گروه A : در این گروه از داروها، مطالعات کافی روی زنان باردار انجام شدهاست و نتایج حاصل از مطالعات بیانگر عدم مشاهدهٔ خطر در سه ماهه اول بارداری بر روی جنین است. به این گروه از دارو، داروهای مجاز در دوران بارداری گویند.
گروه B : در این گروه از داروها، مطالعات بر روی حیوانات باردار نشانگر این بود که دارو خطری بر روی جنین ندارد، اما مطالعات کافی روی زنان باردار برای میزان خطر روی جنین در سه ماهه اول بارداری انجام نشده است.
گروه C : در این گروه از داروها، مطالعات بر روی حیوانات باردار نشانگر این بود که دارو روی جنین اثرات جانبی دارد، اما مطالعات کافی روی انسانها در انجام نشده است. در صورتی که منافع استفاده از دارو برای زنان باردار از مضرات دارو بیشتر باشد، ممکن است دارو تجویز شود.
گروه D : در این گروه از داروها، مطالعات و نتایج حاصل از آن بیانگر وجود خطر برای جنین انسان است. زمانی که استفاده از دارو برای زنان باردار اجتنابناپذیر است و خطرات احتمالی پذیرفته شدهاست، پزشک دارو را تجویز میکند.
گروه X : این گروه از داروها، بیانگر ایجاد اختلالات، آسیبها و ناهنجاریهای روی جنین بودهاست. به دلیل آسیب به جنین و خطر بالای مصرف دارو، مصرف این داروها در دوران بارداری ممنوع است و به آنها داروهای ممنوعه در بارداری می گویند.
مصرف ریتالین تنها با مشورت پزشک امکان پذیر است اما بعضی از افراد سودجو مانند دست فروشان و دلالان در گوشه و کنار خیابان ها به فروش آن اقدام می کنند و جالب است بدانید که مواد روانگردان درون قرص ریتالین به حدی بالاست که می تواند با فشار مغزی ایجاد شده در افراد آنها را به خونریزی مغزی و در نهایت مرگ دچار کند. در ادامه برای شما که تکنسین داروخانه هستید قرص ریتالین را معرفی میکنیم.
درواقع ریتالین یک نوع داروی معجزه گر برای درمان اختلالات مغزی است که توسط روانپزشکان برای بیماران خاص تجویز می شود؛ چرا که این دارو با تاثیر شگفت انگیز خود باعث فعال تر شدن کورتکس مغز و افزایش ضریب هوشی در افراد می شود.
به عقیده بسیاری از متخصصان پزشکی مصرف ریتالین در دانشجویان مقدمه ای برای مصرف یک ماده مخدر تخریب زا به نام شیشه است که آنان با استفاده خود سرانه از این داروها به منظور افزایش انرژی و تمرکز در جلسه امتحان سلامت جسمانی و روانی خود را دچار اختلال میکنند.
متاسفانه در سال های اخیر مصرف داروهای روان گردان مضر به نام ریتالین در بین دانشجویان ایرانی شدت گرفته است چرا که افراد در طول ترم و در آن فرصت طلایی هیچ مطالعه ای ندارند و یک شبه می خواهند راه صد ساله را به منظور کسب نمرات بیشتر با نداشتن خواب کافی طی کنند. حتی طبق گفته دانشجویان با مصرف قرص های ریتالین هوشیاری بیشتری نصیب دانشجویان می شود و مغزشان از حالت تنبلی خارج می شود.
مصرف قرص های روان گردان ریتالین می تواند با عوارض پر خطری مانند: بی خوابی، سردردهای مکرر، ضربان قلب سریع یا نامنظم بودن آن، تحریک پذیری، خشونت، افزایش فشار خون، زخم های غیر عادی بر روی انگشتان دست و پا، سردی و بی حسی پاها،نوسانات خلقی، بروز افکار غیر طبیعی، تغییرات بینایی، حرکات غیر قابل کنترل عضلات، لغات و صداها، بیان ناگهانی و تاری چشم، حالت تهوع، بی اشتهایی، کاهش وزن شدید، کج خلقی، آسیب زدن به قلب و کبد، اختلالات سیستم عصبی، کاهش قدرت یادگیری، تنبلی مغز، افزایش دلهره، شدت گرفتن استرس و حمله های وحشیانه در بین دانشجویان شود.
جالب است که بدانید قرص ریتالین در هیچ کجای کشور بدون تجویز و نسخه پزشک در داروخانه ها فروخته نمی شود اما بعضی از دانشجویان به صورت قاچاق از افراد سودجو به خریداری آن می پردازند و نمی دانند که استفاده از داروهای قاچاق دارای چه مواد خطرناک و اعتیاد آوری است و می تواند با جان سالم و زندگی افراد بازی کنند. متاسفانه به تازگی با مراجعه بعضی دانشجویان به منظور رفع تنبلی و موفق شدن در عملکرد تحصیلی شاهد تجویز ریتالین از سوی پزشک متخصص یا باور غلط به منظور بهتر شدن شرایط روحی و جسمی برای دانشجویان هستیم اما بهتر است بدانید که مصرف قرص ریتالین عوارض جبران ناپذیر و جدی را برای افراد رقم خواهد زد.
استفاده از قرص ریتالین باعث کاهش عملکرد حافظه یا پرخاشگر شدن در بین دانش جویان می شود. اما از آنجایی که این قرص حرف اول را برای درمان بیماری های بیش فعالی می زند مصرف آن برای بیماران بیش فعال مجاز است.
پیشنهاد ما به شما در خصوص استفاده از قرص ریتالین مشورت با پزشک مربوطه است اما بهتر است قبل از مصرف دارو به دقت راهنمای آن را مطالعه کنید. بهترین زمان مصرف قرص ریتالن ۳۰ الی ۴۰ دقیقه قبل از مصرف هر وعده غذایی است. اگر دچار ناراحتی معده یا دستگاه گوارشی هستید این قرص را همراه میان وعده، غذا و پس از آن میل کنید.
جالب است بدانید که قطع ناگهانی قرص ریتالین بعد از استفاده طولانی مدت و منظم از آن می تواند با مشکلات گوناگون روحی مانند افسردگی، خودکشی، افسردگی مزمن و شدید خود را نشان دهد.
قبل از مصرف ریتالین بهتر است سوابق پزشکی یا بیماری های خود را برای پیشگیری از بروز واکنش های حساسیتی یا مشکلات دیگر به پزشک اطلاع دهید. همچنین به یاد داشته باشید که قبل از نشستن پشت فرمون و رانندگی به دلیل ایجاد حالت سرگیجه در شما هرگز به خوردن قرص ریتالین اقدام نکنید. قبل از هرگونه عمل جراحی پزشک خود را از وضعیت مصرف ریتالین ها مطلع کنید.
اطلاعات زیادی وجود دارد که با داروی خریداری شده در داروخانه همراه است که یک تکنسین داروخانه باید آنها را بداند. اطلاعات مواد دارویی بر روی یک دارو به شما اجازه می دهد تا بدانید چگونه آن را مصرف کنید، چه موادی در آن موجود می باشد، و چگونه بیماری شما را بهبود می بخشد. اما طریقه نوشتن اطلاعات درک بهتری به شما می دهد.
داروهای با هشدار بالا (High-Alert) شامل آن دسته از فرآورده های دارویی می باشند که بروز اشتباه در مصرف آنها با خطر بالایی از ایجاد آسیب های جدی حتی مرگ بیماران همراه می باشد.
اگرچه ممکن است شیوع اشتباه داروپزشکی (Medication error) ناشی از مصرف داروهای با هشدار بالا بیشتر از سایر داروها نباشد، بروز اشتباه دارو پزشکی با این گروه از داروها نسبت به سایر فرآورده های دارویی با عوارض شدیدتری همراه خواهد بود.
منظور از اشتباه دارو پزشکی (Medication error) ، هرگونه رویداد قابل پیشگیری می باشد که ممکن است باعث یا منجر به استفاده نادرست فرآورده دارویی یا ایجاد اثرات زیان آور در بیمار شود.
اشتباه دارو پزشکی ممکن است به نحوه عملکرد کارکنان خدمات، مراقبت سلامت و فرآورده دارویی و یا فرآیندها از جمله نسخه نویسی (Prescribing)، دستور دارویی (Order communication)، نسخه برداری ((Transcribing، برچسب فرآورده های دارویی (Labeling)، بسته بندی (Packaging)، نامگذاری (nomenclature)، ترکیب نمودن داروها (compounding)، نسخه پیچی (dispensing)، توزیع (distribution)، تجویز دارو (administration)، آموزش (education)، پایش (monitoring) و مصرف فرآورده (Use) مربوط باشد.
1- برچسب قرمز رنگ می بایست بر روی جعبه/ قفسه/ کشو/ سبد و یا هرگونه مخزن نگهداری داروهای با هشدار بالا ، در قفسه های داروخانه، ترالی اورژانس و اتاق درمان دراورژانس، بخش ها و واحد های بیمارستانی، الصاق شود.
2- بر روی برچسب قرمز رنگ، نام دارو همراه با قدرت دارویی آن فرآورده، با فونت متناسب با اندازه مخزن به نحوی که از دور قابل خواندن باشد، به رنگ مشکی و زبان فارسی درج شود.
3- برچسب گذاری این داروها در داروخانه با نظارت داروساز مسئول فنی داروخانه و اجرای آن توسط ایشان و یا پرسنل تعیین شده از جانب وی انجام خواهد شد .
4- نظارت بر برچسب گذاری این داروها در بخش های بیمارستانی به عهده سرپرستار و رئیس بخش و نحوه نگهداری و اجرای فرآیندهای مذکور توسط ایشان و یا پرسنل تعیین شده از جانب آنها می باشد.
باید توجه داشت که از یک طرف امر نسخه خوانی دارای اهمیت و حساسیت بسیار زیاد می باشد زیرا با سلامت افراد جامعه مربوط بوده و کوچک ترین خطا در این ارتباط خطرساز خواهد بود و از طرف دیگر افرادی که در سطح داروخانه مشغول به این کار هستند در اکثر موارد بدون گذراندن دوره ای مشخص و اکثرأ به صورت تجربی مشغول به این کار هستند.
شغل تکنسین داروخانه برای تمامی علاقمندان این فرصت را فراهم می سازد تا به عنوان یک کار تمام وقت یا نیمه وقت برای خود باشید. کسانی که به صورت تجربی اطلاعاتی داشته اند و با به صورت تخصصی تجربه علمی و عملی دارند فرصتی را برای خود ایجاد می نمایند تا به عنوان دستیار داروخانه کار نمایند. امروز با توجه به اینکه بیماری ها از قبل بیشتر شده است افراد جامعه نیازمند داروخانه ، داروساز و تکنسین داروخانه بیشتری هستند. با آموزش های زیادی که یک فرد علاقمند می بیند می تواند به سرعت در زمینه کمک دستیار داروخانه پیشرفت نماید و با داشتن دانش های بیشتر به یک داروساز تبدیل گردد. بعضی از تکنسین ها حتی می توانند مهارت زیاد خود را در اتوماسیون داروخانه و سیستم های اطلاعات سلامت کسب نمایند. نظارت گران یا مسئولان فنی داروخانه باید همیشه در داروخانه حضور داشته باشند و کنترل بر کار نسخه پیچ ها داشته باشند. در این صورت است که حضور همیشه مسئول داروخانه بر ارایه درست یا صحیح دارو به بیماران و کاهش خطاهای دارویی بسیار پر اثر گذار است. تجربه نشان داده شده است که میزان خطا در نسخه پیچ ها در ارایه دارو بسیار بالا بوده است.
مزایا و معایب تکنسین داروخانه
این حرفه، یکی از مشاغلی است که به دلیل ایستادن های طولانی مدت، ممکن است شاغلین در این شغل را دچار آسیب های ناشی از ایستادن در زمان های طولانی کند.
حقوق تکنسین داروخانه میزان مشخصی ندارد و هر کارفرما به دلخواه خود ماهیانه مبلغی را به تکنسین داروخانه پرداخت می کند! حتی ممکن است بعضی از افراد با حقوق بسیار پایین و کمتر از میزان معین شده در قانون کار، به عنوان نسخه خوان داروخانه مشغول به کار شوند.
دستیاران داروخانه صنف مشخصی ندارند و به همین دلیل ممکن است گاهی اوقات مواردی نظیر مرخصی استحقاقی، مرخصی استعلاجی، سنوات، اضافه کار، شب کاری و دیگر حقوق مطرح شده در قانون کار برای آن ها نادیده گرفته شده و نقض می شود.
با همه این موارد، کسانی که تحصیلات مرتبط ندارند و یا حتی وارد دانشگاه نشده اند هم می توانند با شرکت در دوره های تکنسین داروخانه، اطلاعاتی در مورد داروها کسب کرده و در صورتی که به این حرفه علاقه داشته باشند، وارد بازار کار شوند.
از اهداف اصلی این دوره توانایی نسخه خوانی در افراد فارغ التحصیل میباشد.
این افراد باید تبحر لازم را در امر خواندن نسخه شامل نوع دارو،شکل دارو و تعداد آن کاملاً بدست آورند. همچنین با دستهبندی کلی داروها آشنا گردیده و دارای توانایی در قفسه چینی داروخانه گردند.
دوره تکنسین داروخانه علاوه بر این از آنجائیکه در داروخانه علاوه بر داروهای شیمیایی داروهای گیاهی ، فرآوردههای آرایشی و بهداشتی و همچنین تجهیزات پزشکی نیز موجود میباشد، آشنایی مقدماتی نیز با این گونه فرآوردهها پیدا مینمایند.
- رضایت مندی مراجعین به داروخانه ها
- کم شدن خطاها
- توسعه پیدا کردن وضعیت پخش و مصرف دارو
- بالا رفتن سلامت جامعه
امکان نسخه پیچی باید با توجه به داروهای داخلی که تاریخ مشخصی دارند با اصول را رعایت نمود تا دور از آلودگی باشند و به بهترین نحو به دست بیمار برسد . تکنسین داروخانه هر محصولی از هر شرکتی را خریداری می نماید و به فروش می رساند و با توجه به راهنمای کاتالوگ از شرکت، مشاوره به افراد می دهد. دارا بودن مدرک تکنسین داروخانه یکی از امتیازات ویژه جهت افرادی که تمایلی به مهاجرت خارج از کشور دارند محسوب می شود بدین ترتیب که سفارت کانادا امتیاز ویژه ای برای مدرک تکنسین داروخانه در نظر گرفته است. سفارت های اروپا نیز این مدرک معتبر را جز امتیازات مهاجرت به شمار می آورند.
نسخه پیچ داروخانه در واقع همان تکنسین داروخانه یا دستیار داروخانه است که در داروخانه و یا بیمارستان تحت نظارت مستقیم یک دکتر داروساز و یا در مراکزی مانند شرکتهای دارویی ، شرکتهای بیمه و شرکتهای نرمافزاری فعالیت میکند.
با گذراندن کلاس های آموزشی تکنسین داروخانه و خواندن کتاب و تمرینات مخصوص نسخه خوانی و طی دوره کارورزی در یک داروخانه، طی چند ماه می توان نسخه پیچ و یا همان تکنسین داروخانه شد. در واقع افرادی که اطلاعات کافی در مورد نسخه خوانی ، قیمت زنی ، چیدن داروها در قفسه های داروها و آشنایی با داروها را فرا میگیرند ، به عنوان تکنسین داروخانه شناخته می شوند.
حقوق یک تکنسین داروخانه با توجه به قانون کار است اما با صلاح دید مسئول فنی داروخانه یا همان داروساز نیز تعیین می شود. یعنی حداقل حقوق دریافتی کمتر از حقوق مقرری قانون کار نمی باشد اما حداکثر حقوق تکنسین داروخانه با توجه به میزانی است که مسئول فنی داروخانه تعیین می کند که ممکن است با توجه به سابقه شخص ، میزان شیفت ها و توانایی ها متغیر باشد.
مسئول داروخانه چه مزایایی را داراست ؟
-کم شدن احتمالات خطاها در جمع آوری داروهای نسخه
- پایین آمدن احتمال شکایات
- افزایش مشتریان هر داروخانه و رضایت مندی مشتریان
مهارت های تکنسین داروخانه :
مدیریت عرضه ، سازمان، یکپارچگی ، مهارت های گزارشگری ، توجه به جزئیات، قابلیت اطمینان، ایجاد یک محیط امن و موثر، تمرکز بر کیفیت، تجزیه و تحلیل اطلاعات، اطلاع رسانی به دیگران.
مسئولیت شغلی داروسازی و تکنسین داروخانه :
مونتاژ و توزیع داروها، پشتیبانی از خدمات دارویی با انبارداری داروخانه نیازمند نسخه پیچی می باشد و نسخه پیچی داروخانه یکی از کارهایی است که لازمه آن آموزش می باشد . آموزش آن به صورت تئوری و عملی داده می شود که اساسی ترین راه در یادگیری مهارت نسخه خوانی در داروخانه می باشد.
- تسلط کامل برای شناخت دارو : برای شناخت کامل از دارو الزامی نیست که حتما فقط نام آن را بدانید باید با تمام شکل ها و شکل های گوناگون دارو تسلط کاملی داشته باشید. هنگامی که به منابع دارو شناسی مراجعه شود باید به نکات نوشتن دارو، دوز دارو، شکل دارو دقت کرد زیرا یکی از موارد بسیار مهم برای آگاهی و شناخت از دارو است. برای این روش کافی است بعد از گذراندن دوره در داروخانه به عنوان تکنسین داروخانه مشغول به کار شوید تا به مرور زمان با تمام داروها آشنا گردید.
- شناخت نام های تجاری داروها : اکثر داروها ، دارای نام های تجاری هستند و زمانی که یک پزشک اسم تجاری یک دارو را در نسخه می نویسد باید بتوانیم با این گونه نام های تجاری آشنایی داشته باشیم. وظیفه نسخه پیچ شامل دریافت نسخه، بررسی نسخه، بررسی اعتبار و ارزش قانونی نسخه، جمع آوری اقلام دارویی که در صورت بودن داروها در داروخانه و تحویل آن به مسئول تحویل داروها می باشد. مسئول فنی بعد از گرفتن نسخه پیچ، مطابق با دستور پزشک وظیفه تحویل داروها به بیمار را دارد و اگر بیمار درخواست توضیح در مورد دارو را بخواهد موظف به توضیحاتی در رابطه با نحوه مصرف دارو نیز ارایه دهد. اولین گام برای تبدیل شدن به تکنسین داروخانه باید به یادگیری نسخه خوانی پرداخت. نسخه خوانی برای افرادی که دوره های پرستاری یا پیراپزشکی را که گذرانده اند و تمایل به نسخه خوانی دارند مفید می باشد.
آدرس محل تشکیل کلاسها :
میدان انقلاب خیابان آزادی روبه روی ایستگاه بی آرتی قریب نبش خیابان والعصر پلاک ۱۰۹ ساختمان پزشکان تمجیدی طبقه ۴
پست الکترونیک :Elme.salamat@gmail.com
تلفن های مرکز آموزش:
02166575754
09010580311
سوالات خود را با ما در میان بگذارید.