سه عامل اصلی که باید داروها را در مقابل آنها محافظت نمود: حرارت، نور، رطوبت. داروها نباید در اطاق پر نور یا دمای بیشتر از ۲۵ درجه سانتی گراد نگهداری شوند؛ بنابراین بسیاری از داروها باید در محیطی با دمای خنک نگهداری شوند مگر داروهایی که شرایط خاص دارند. بطور کلی دمای اتاق برابر با 25 درجه سانتیگراد و دمای یخچال معادل 2 تا 8 درجه سانتیگراد در نظر گرفته می‌شود. نباید هه داروها را در یخچال نگهداری نمود و از یخ زدن آنها هم باید جلوگیری کرد. یخچال‌های دارویی باید حاوی دماسنج و رطوبت سنج بوده و دما و رطوبت یخچال‌ها مطابق دستورالعمل ثبت دما و رطوبت بصورت مرتب ثبت شوند. برخی داروها تا قبل از بازشدن باید در یخچال نگهداری شوند و بعد از باز شدن تا مدت معینی قابل نگهداری در خارج از یخچال می‌باشند. برای مثال انسولین تا ۱ ماه بعد از باز شدن خارج از یخچال قابل نگهداری است. برخی داروها تا قبل از بازشدن باید در یخچال نگهداری شوند و بعد از بازشدن باید در خارج از يخچال نگهداری شوند برای مثال اسپری بینی کلسیتونین. برخی داروها تا قبل از آماده سازی یا بازشدن در دمای اتاق نگهداری شوند و بعد از آماده سازی یا بازشدن باید در یخچال نگهداری شوند یا در صورت نگهداری در یخچال ماندگاری آنها بیشتر می‌شود. برای مثال مثال سوسپانسیون و ویال آنتی بیوتیک‌ها. البته با توجه به اختلاف در نحوه فرمولاسیون داروها ملاک اصلی‌، نحوه نگهداری درج شده در بروشور داروها می‌باشد.ظروف حاوی دارو را معمولاً به رنگ قهوه‌ای می‌ساند تا حتی المقدور از ورود نور جلوگیری شود. یخچال برفک گرفته به مراتب رطوبت بالاتری از یخچال سالم دارد.

اگر می خواهید دارای مدرک معتبر تکنسین داروخانه باشید باید دوره های آموزش تکنسین داروخانه  را بگذرانید.

کلیه فرآورده‌های دارویی و اقلام بالک مجاز به تولید، واردات، توزیع، عرضه در کشور طبق مجوزهای سازمان غذا و دارو بدین ترتیب بسته بندی شده‌اند:
تعداد واحد در بسته‌بندی به نحوی انتخاب شده که در محل داروخانه، بسته‌بندی کامل، سالم و همراه با بروشور، تحویل مصرف‌کننده گردد. هر واحد تحویلی به مصرف‌کننده در داروخانه می‌بایست حاوی شناسه رهگیری باشد و در مواردی‌که امکان بسته‌بندی تک قلمی‌وجود نداشته شناسه رهگیری روی تمامی‌واحدهای مصرف درج گردیده است. عناوین ذیل روی بسته بندی داروها درج شده: نام هر فرآورده به فارسی و انگلیسی روی بسته بندی داروها درج شده است. (درصورتیکه فرآورده با نام تجاری عرضه شده باشد درج نام ژنریک با فونت کوچکتر در ذیل نام مذکور ضروری است.) دوز دارو یا داروهای تشکیل دهنده آن شکل دارویی روی فرآورده درج شده است. تعداد هر واحد مصرف، وزن یا حجم بسته ‍بندی با توجه به شکل مصرف فرآورده به فارسی و انگلیسی چاپ شده و شکل دارویی فرآورده روی بسته‌بندی به فارسی و انگلیسی درج شده است. شناسه رهگیری UIDتعریف شده طبق دستورالعمل رهیابی ردگیری و کنترل اصالت، شماره تجاری فرآورده GTIN‌، شماره سری ساخت Batch/Lot‌، تاریخ انقضا Expiry Date بصورت متنی و بارکد دوبعدی روی قسمتی از بسته‌بندی درج یا الصاق شده است.

کیفیت بسته‌بندی: جنس بسته‌بندی بنحوی انتخاب می‌شود که کیفیت فرآورده را در طول عمر قفسه‌ای و داروخانه، تحت تاثیر قرار ندهد.

اگر علاقه دارید تکنسین داروخانه شوید باید دوره های مربوطه را بگذرانید.

روش صحیح مصرف کپسول استنشاقی
روش مصرف همانند اسپری است با این تفاوت که پودر داخل کپسول قرار است استنشاق شود و دستگاه نمی‌تواند پودر را پرتاب کند (پاف ندارد). لذا بیمار باید کپسول را آماده مصرف کرده و با توان دم عمیق خود آن را استنشاق نماید. لذا ابتدا باید كپسول را از سر رنگی آن در دستگاه (هندی‌هالر یا روولایزر) قرار داده و دستگاه را به حالت افقی نگاه داشت. با بستن درب اول، كپسول بصورت ثابت قرار می‌گیرد. سپس با فشردن دکمه، کپسول سوراخ شده و پودر آن در دسترس قرار می‌گیرد. وجود توری روی درب اول مانع خروج پوسته کپسول می‌شود. ادامه مسیر همچون استفاده از اسپری‌هاست و به دم عمیق بیمار نیاز دارد. در مورد کپسول‌های استنشاقی نمی‌توان از دم یار استفاده نمود.

روش صحیح مصرف توربوهالر (و توئیس‌هالر)
روش مصرف بسیار شبیه کپسول استنشاقی است. چون در توربوهالر‌ها (و توئیس‌هالرها) نیز پودر داخل محفظه دارو قرار است استنشاق شود و دستگاه قابلیت پاف ندارد و قدرت دم عمیق بیمار دارو را به سمت ریه خواهد برد. لذا همه مراحل اسپری و کپسول استنشاقی عیناً باید رعایت شود. تنها تفاوت اینجاست که برای در دسترس قرار گرفتن دارو باید پیچ تنظیم کننده دوز در انتهای دستگاه چرخانده و دارو آماده مصرف شود. بدین منظور درحالی كه دستگاه در حالت عمودی است قاعده رنگی تا سرحد امكان به سمت راست چرخانده و بعد به سمت چپ برگردانه می‌شود تا صدای كلیك شنیده شود. این عمل موجب می‌شود كه دارو در دسترس قرار گیرد. درخصوص توئیس‌هالر‌ها این امکان وجود دارد که شخص بنابر تجویز پزشک دوز خروجی از دستگاه را تنظیم کند. درخصوص توربوهالر دوز از پیش تعیین شده از دستگاه خارج می‌شود و درصورت نیاز بیشتر، پزشک دو یا چند دوز را تجویز می‌نماید. در این دو مورد هم نمی‌توان از دم یار استفاده نمود.

جهت نسخه خوانی باید دارای مدرک معتبر نسخه خوانی باشید.

در مصرف صحیح داروهای خوراکی چند موضوع حائز اهمیت است: مصرف آب همراه دارو، رعایت فاصله بین دارو و غذا و رعایت حجم مصرف داروهای مایع.
مصرف آب همراه غذا: موجب جلوگیری از بروز ازوفاژیت و تسریع انحلال دارو و درنتیجه تسریع جذب آن می‌شود.
فاصله بین غذا و دارو: ناشتا: از شش ساعت قبل معده خالی باشد و تا یک ساعت پس از مصرف دارو هم خالی بماند. قبل غذا (معده خالی): از دو ساعت قبل معده خالی باشد و تا یک ساعت بعد هم خالی بماند. بعد غذا، همراه غذا (معده پر): حداکثر تا نیم ساعت پس از صرف غذا، دارو مصرف شود.
حجم مصرف داروهای مایع: قاشق چایخوری: تقریباً 5/2 میلی‌لیتر؛ قاشق مرباخوری: تقریباً 5 میلی‌لیتر؛ قاشق غذا خوری: تقریباً 10 میلی‌لیتر؛ لیوان: 250 میلی‌لیتر؛ پارچ: 4 لیوان = 1 لیتر

روش صحیح آماده‌سازی سوسپانسیون

ابتدا باید شیشه حاوی پودر را به خوبی تکان داد تا اگر ذرات پودر به هم چسبپیدهاند از هم جدا شوند. آماده‌سازی سوسپانسیون باید در دو مرحله انجام شود، ابتدا باید کمی‌آب جوشیده سرد شده را تا نصف خط نشانه اضافه کرد و به خوبی تکان داد. پس از دقایقی چون انحلال و جذب سطحی در حال انجام است سطح سوسپانسیون مقداری پایین می‌آید. دوباره باید آب جوشیده سرد شده را این بار تا خط نشانه اضافه نمود. قبل از هر بار مصرف هم باید شیشه را به خوبی تکان داد.

روش صحیح مصرف پن (قلم دارویی)

قبل از مصرف درصورتیکه پن در یخچال نگهداری شده است باید با محیط هم دما شود (غلطاندن بین دستان). هنگام مصرف اولین کار متصل کردن نیدل (سرسوزن) است. برای این کار باید ابتدا درپوش کاغذی سرسوزن را جدا نمود. سپس سرسوزن به طور مستقیم و محکم به سر پن متصل شده و درپوش سوزن جدا می‌شود. در ادامه می‌بایست پیچ تنظیم کننده مقدار دارو را که در انتهای قلم قرار دارد 1 یا 2 واحد چرخانده و برای اطمینان از عملکرد صحیح مقداری دارو را بیرون ریخت. حال نوبت انتخاب دوز مناسب برابر با تجویز پزشک است. پس از تنظیم مجدد دوز با چرخاندن پیچ تنظیم کننده، باید محل تزریق را با الکل ضدعفونی نمود. پس از ورود سوزن به بدن با فشردن دکمه بالای پن دارو تخلیه می‌شود. پس از اتمام تزریق ضمن تمیز کردن محل، سرسوزن را باید ضمن بستن دوباره درپوش، در سطل زباله انداخت.

روش صحیح مصرف اسپری ریوی

بسیاری از بیماران اسپری‌ها را اشتباه مصرف کرده و نتیجه‌ی درمانی مطلوب را نمی‌بینند، از این رو آموزش بیمار در مورد نحوه‌ی مصرف اسپری بسیار حائز اهمیت است. طرز صحیح مصرف اسپری دهانی به این صورت است که ابتدا باید تا جای ممکن خلط را از گلو خارج نمود. نوشیدن آب و مرطوب شدن گلو باعث افزایش نفوذ دارو به سیستم تنفسی می‌شود. هنگام مصرف اسپری دهانی بهتر است شخص در حالت ایستاده و سر رو بالا باشد (یا نشسته و سر کمی‌متمایل به بالا و عقب). سپس باید دهانه اسپری را رو به قسمت انتهای گلو، داخل دهان قرار داده و با لبها دور آن را گرفت. سپس می‌بایست به آرامی‌نفس را بیرون داده و تا جای ممکن هوای ریه‌ها را تخلیه کرد. در ادامه در حالیکه دم عمیقی انجام می‌گیرد باید به طور همزمان قسمت بالای اسپری را فشار داده و نفس عمیق کشید و چند ثانیه آن را نگاه داشت و سپس به آرامی‌تخلیه نمود. بین دو پاف اسپری باید چند دقیقه فاصله گذاشت. بهتر است پس از اتمام مصرف، دهان را با آب شستشو داد تا اگر دارویی در داخل دهان باقی مانده، خارج شود. Spacer (دم یار، آسم یار، آسان نفس) نام وسیله‌ایست که برای مصرف راحت‌تر اسپری مخصوصاً در اطفال و سالمندان استفاده می‌شود. روش استفاده کاملاً شبیه فوق است با این تفاوت که اسپری درون دم یار زده می‌شود و چون فاصله اسپری از حلق بیشتر می‌شود سرعت حرکات ذرات دارو کاهش یافته و برخورد با حلق و رسوب آن در دهان کاهش‌می‌یابد.

اگر شما علاقه دارید تکنسین داروخانه شوید باید در دوره های آموزش تکنسین داروخانه  شرکت کنید.

اشکال دارویی پوستی عمدتاً با هدف اثر موضعی و گاهی هم با هدف اثر سیستمیک (مثل نیتروگلیسرین) ساخته می‌شوند. اشکال دارویی پوستی به ترتیب بیشترین مقدار آب عبارتند از:

محلول موضعی
محلول‌های موضعی از ترکیب دارو و حلال (معمولاً آب) بدست می‌آیند. محلول‌ها معمولاً شفاف و رقیق هستند. از ویژگی‌های این شکل دارویی می‌توان به این موارد اشاره نمود: بیشترین میزان آب، کمترین میزان چربی و غلطت، سریعترین سرعت جذب پوستی، کمترین میزان باقیماندن روی پوست، مناسب ترین شکل پوستی برای مناطق مودار بدن یا مناطقی که پوست روی پوست می‌افتد مثل زیر بغل.

ژل
ژل‌های موضعی از ترکیب دارو و حلال (معمولاً آب) بدست می‌آیند. ژل‌ها معمولاً شفاف ولی غلیظ‌تر از محلول‌ها هستند لذا سرعت جذب کمتر ولی ماندگاری بیشتری روی پوست دارند.

لوسیون
لوسیون‌ها نسبت به محلول و ژل غلیظ‌تر و نسبت به پماد و کرم رقیق تر هستند. سرعت جذب آنها از محلول و ژل کمتر ولی از پماد و کرم بیشتر است.

کرم
کرم‌ها اشکال دارویی نیمه جامدی هستند که نسبت به همه اشکال پوستی قبلی غلیظ‌تر ولی نسبت به پمادها رقیق‌ترند و حاوی آب بیشتری هستند لذا سرعت جذب آنها از پمادها بیشتر ولی ماندگاری آنها رو پوست کمتر است.
پماد
پماد‌ها اشکال دارویی نیمه جامدی هستند که در این طبقه بندی از همه غلیظ‌تر و چرب‌ترند. از ویژگی‌های این شکل دارویی می‌توان به این موارد اشاره نمود: کمترین میزان آب، بیشترین میزان چربی و غلطت، کندترین سرعت جذب پوستی، بیشترین میزان باقیماندن روی پوست، مناسب برای مناطق صاف و بدون موی پوست.

پچ ترانسدرمال
برچسب پوستی شکلی جامد چند لایه و حاوی داروست که روی مناطق صاف و بدون موی بدن چسبیده و از خود دارو آزاد می‌کند.

جهت انجام نسخه پیچی  باید دارای مدرک معتبر نسخه پیچی باشید.

قطره چیست؟
شاید منطقی آن باشد که قطره‌یا Drop را بیش از آنکه‌یک شکل دارویی بدانیم، به عنوان یک بسته بندی درنظر بگیریم. در واقع همه‌ی اشکال دارویی محلول را می‌توان به صورت قطره ساخت. ویژگی قطره در کم حجم بودن آن است. لذا وقتی مقادیر کمی‌از دارو مورد نیاز باشد (مثلاً برای اطفال یا برای چشم) یا تنظیم دوز خیلی دقیق مد نظر باشد، دارو را بصورت قطره می‌سازند. قطره‌ها ماهیتاً ممکن است محلول، شربت، الگزیر، سوسپانسیون، دهانشویه‌یا لوسیون باشند.

اشکال دارویی زیر‎‌زبانی (Sublingual)
قرص زیرزبانی، پرل زیر زبانی و اسپری زیرزبانی معروف‌ترین اشکال دارویی از این مسیر هستند. داروهایی که در اثر اسید معده‌یا توسط آنزیمهای دستگاه گوارش و کبد از بین می‌روند، یا جذب کمی‌از روده دارند به صورت زیر زبانی ساخته می‌شوند. در مسیر زیرزبانی عبور اول کبدی وجود ندارد. بزاق دهان را پس از مصرف داروهای زیر زبانی تا چند دقیقه نباید بلعید. اسپری زیرزبانی پون محلول است در این مسیر سریعترین جذب را دارد.

اگر علاقه دارید تکنسین داروخانه شوید باید دوره های آموزش تکنسین داروخانه را طی کنید.

روکش میکرو‌کوت
ایجاد انواع روکش‌های روده‌ای و پیوسته‌رهش روی گرانول‌ها (روکش روی گرانول‌ها قبل از پرس قرص) را میکروکوت گویند. بدین ترتیب امکان ایجاد ویژگی روکش روده‌ای و پیوسته‌رهش در کپسول‌ها هم ممکن خواهد شد (پر کردن کپسول‌های سخت از گرانول‌های میکروکوت شده).
قابلیت نصف کردن قرص‌ها
پاسخ به این سوال بسیار پرکاربرد که آیا قرصی را می‌توان نصف کرد یا نه با دو نکته صورت می‌گیرد. اولاً شکستن قرص‌های دارای روکش قندی و فیلم (لایه نازک) منجر به احساس طعم تلخ یا تحریک موضعی مخاط می‌شود. ثانیاً شکستن قرص‌های دارای روکش روده ای و پیوسته رهش، باعث از دست رفتن قابلیت روکش آنها می‌شود (مگر اینکه میکروکوت باشند). با دانستن این نکات می‌توان در هر مورد بهترین پاسخ را داد. به قرص‌هایی که بتوان آنها را نصف کرد قرص خط‌دار گویند.

محلول خوراکی
محلول‌های خوراکی از ترکیب دارو و حلال (معمولاً آب) بدست می‌آیند. در این شکل دارویی اگر دارو ذاتاً تلخ باشد طعم بد دارو کاملاً حس میشود. محلول‌ها معمولاً شفاف و رقیق هستند.

شربت
شربت‌ها فرآوردههایی مایع شامل آب، شیرین کننده و دارو هستند. مزه نامطبوع دارو به علت وجود شیرین کننده تاحدی پوشیده می‌شود. محلول‌ها معمولاً شفاف و غلیظ هستند.

الگزیر
در الگزیرها علاوه بر آب، شیرین کننده و دارو، الکل هم وجود دارد. وجود الکل سبب حل شدن داروهایی میشود که در آب نامحلول یا کم محلول هستند. به علت وجود الکل، الگزیرها باید در ظروف کاملاً بسته و دور از حرارت نگهداری شوند. الگزیرها معمولاً شفاف و غلیظ هستند.

سوسپانسیون خوراکی
سوسپانسیون شامل پراکنده شدن پودر یا گرانول دارو در آب است که گاهی به صورت آماده بسته بندی می‌شود و گاهی در هنگام مصرف توسط بیمار تهیه می‌گردد. داروهایی که در آب ناپایدار هستند را میتوان به این شکل تهیه کرد و سپس در هنگام مصرف به صورت محلول درآورد. معمولاً قسمت بالای ظروف حاوی سوسپانسیون‌ها دارای فضای خالی زیادیست تا تکان دادن و هم زدن آن‌ها راحت صورت گیرد. سوسپانسیون‌ها با هم زدن پراکنده و در حالت سکون، ته نشین می‌شوند.

جهت نسخه خوانی باید دارای مدرک معتبر نسخه خوانی باشید.

قرص‌ها مهمترین و پرمصرف‌ترین شکل دارویی هستند که از فشرده شدن پودر یا گرانول داروها به وجود میآیند. 5 نوع اول، قرص‌های بدون روکش و 4 نوع بعدی، قرصهای روکش‌دار هستند. در قرص‌های بدون روکش اگر دارو ذاتاً تلخ باشد طعم بد دارو کاملاً حس میشود.
1. قرص‌ فشرده شده ساده: با پرس کردن پودر یا گرانول داروها و سایر مواد اولیه ساخته می‌شوند و هیچ ویژگی خاصی ندارند.
2. قرص جوشان: به علت وجود اسید تارتاریک، اسید سیتریک و بی‌کربنات سدیم در قرص‌های جوشان، در اثر مجاورت با آب، گاز دی اکسید کربن آزاد می‌شود و اصطلاحاً جوشیدن صورت می‌گیرد. داروهایی که در آب ناپایدار هستند و نمی‌توانند در کارخانه بصورت محلول دربیایند را می‌توان به این شکل تهیه کرد و سپس در هنگام مصرف به صورت محلول درآورد. همه‌ی قرص‌های جوشان را باید به دور از رطوبت نگهداری کرد، زیرا ممکن است رطوبت هوا باعث بروز واکنش شیمیایی و خروج گاز دی اکسید کربن و تخریب ظاهر قرص شود.

3. قرص جویدنی: داروهایی را به این شکل میسازند که باید در معده و یا در هنگام ورود به روده کاملاً باز شده باشند. این قرص‌ها معمولاً دارای موادی هستند که مزه خوشایندی دارند.
4. قرص دهانی، گونه ای، بازشونده در دهان: قرص در دهان حل شده و بزاق بلعده می‌شود. در واقع هدف این قرص‌ها حل شدن سریع قرص و در نتیجه افزایش سرعت جذب است.
5. قرص مکیدنی: در این نوع قرص‌ها دارو با مکیدن در دهان، آزاد می‌شود، مثل قرص خوشبو کننده‌ی دهان.
6. قرص دارای روکش قندی: قرص توسط یک لایه‌ی قندی و رنگی پوشیده شده است به نحوی که طعم و بوی دارو حس نمیشود. به این قرص‌ها دراژه نیز گفته میشود. به علت ظاهر زیبا معمولاً خطر مسمومیت اطفال با این شکل دارو بیشتر از سایر قرص‌هاست.
7. قرص دارای روکش لایه نازک: در این نوع قرص یک لایه پلیمری نازک بر روی هسته مرکزی کشیده شده است که طعم و بوی دارو را می‌پوشاند با این تفاوت که رنگی نیست و ظاهر خیلی زیبایی ندارد.
8. قرص دارای پوشش رودهای : روی این نوع قرص روکش خاصی کشیده می‌شود که در اسید معده نامحلول و در محیط روده محلول است، بنابراین این قرص‌ها در روده باز میشوند، لذا راهش داروی آنها با تاخیر همراه است. از این رو به آنها قرص‌های دارای رهش تاخیری هم می‌گویند. معمولاً داروهایی که در اسید معده تخریب میشوند و یا عوارض گوارشی خیلی زیادی دارند به این شکل ساخته می‌شوند.
9. قرص‌های آهسته‌رهش یا پیوسته‌رهش: روکشی دارند که باعث می‌شود دارو به آرامی‌و در طول زمان آزاد شود. به این ترتیب دفعات مصرف دارو، عوارض جانبی و قیمت دارو کمتر و پذیرش بیمار نسبت به دارو بیشتر می‌شود.

جهت نسخه پیچی باید دارای مدرک رسمی نسخه پیجی باشید.