ارزیابی اولیه
الف- ایجاد راه هوایی باز:درصورت مسدود بودن راه هوایی،قبل ازدادن تنفس مصنوعی باید
       ابتدا راه هوایی را باز کرد.
ب -  برقراری تنفس : انجام یکی از روش های تنفس مصنوعی با توجه به شرایط مصدوم در
       صورت اختلال تنفسی بیمار
ج -  جریان خون مناسب : اطمینان از  گردش خون در کلیه اعضای بدن مصدوم
د  -  درمان خونریزی : کنترل آن و تزریق خون در صورت نیاز

ارزیابی ثانویه

 * مصاحبه و گرفتن شرح حال

 * معاینه علایم حیاتی ، این علائم به ترتیب  ذیل می باشد :
  1. درجه هوشیاری :
                  الف- هوشیاری کامل                 ب- حواس پرتی مختصر
                  ج- خواب آلودگی                       د- اغماء

  2.تنفس: که عبارت است از وارد کردن هوا به داخل شش ها (دم) و خارج کردن آن ازشش ها (بازدم)
 در بررسی تنفس باید سه مسئله  را در نظر داشت :عمق،تعداد و نظم تنفس.v 
 تعداد تنفس در سنین مختلف ،متفاوت می باشد :v 
- نوزادان زیر یک سال  : 50 - 25 بار در دقیقه
- کودکان 1  تا  8  سال  : 25- 20  بار در دقیقه
- بزرگسالان                : 20- 12 بار در دقیقه

3. نبض: خون در هنگام عبور از سرخرگ ها به دیواره آنها ضربه می زند که به این ضربات نبض گفته می شود.نبض از نظر تعداد و زمان با انقباضات قلب برابر است.
 تعداد نبض نیز با توجه به سن،جنس و جثه افراد متغییر است:v
- نوزادان زیر یک سال : 120- 100 بار در دقیقه
- کودکان 1  تا  8  سال : 100- 80   بار در دقیقه
- بزرگسالان               : 80 – 60  بار  در دقیقه 
- ورزش کاران            : 45 بار در دقیقه
 نقاط لمس نبض :v
1.سرخرگ زند زبرین( رادیال): رایج ترین محل گرفتن نبض بوده و درسطح داخلی مچ دست
  بالاتر از انگشت شست لمس می شود.
2.سرخرگ  گردنی یا سباتی (کاروتید): در دو طرف سیب آدم و کمی درعمق لمس می گردد.
3.سرخرگ لامی (فمورال): در کشاله ران لمس می گردد.
4.سرخرگ بازویی (براکیال ) :در کودکان ازاین سرخرگ می توان برای گرفتن نبض استفاده
   کرد.
5. سرخرگ قوزک پا (پشت تی بیا ) : در قسمت  داخل قوزک پا لمس می شود.
چند نکته مهم در مورد بررسی نبض:
 در افراد بیهوش از لمس نبض کاروتید استفاده می شود.زیرا هم قدرت نبض درآن بیشتراست و هم  به قلب نزدیکتر می باشدv
 اگر کاروتید لمس نشود فمورال هرگز لمس نمی شود.v
4.ضربان قلب:ضربه ای که قلب با هر بار انقباض و انبساط خود به دیواره جلویی قفسه سینه
   وارد می کند.

5.درجه حرارت بدن:همواره درحد معینی بین 5/37– 8/36درجه سانتی گراد تنظیم می شود
   کاهش درجه حرارت بدن درمواردی مانند سوء تغذیه،سرمازدگی و شوک وافزایش آن (تب)
   درمواردی مثل بیماری های عفونی،پرکاری تیروئید و گرمازدگی دیده می شود.
 رایج ترین محلهای لمس نبض مقعد(دقیق ترین)،زیربغل،پیشانی و زیر زبان می باشد.v

6. فشارخون:فشاری است که با عبورخون ازسرخرگ به دیواره آن وارد می شود،که دارای
    یک میزان ماکزیمم (حداکثر) به نام  سیستول  و یک فشار مینیمم (حداقل)  به نام  دیاستول
   می باشد.
 فشارخون نیز در سنین مختلف و با توجه به وضعیت سلامت فرد متفاوت است :v
- در کودکان زیر یک سال :سیستولیک  -  دوبرابر سن + 80 میلی لیتر جیوه
- درکودکان بین ا تا 8 سال : سیستولیک - 110- 80 میلی لیتر جیوه
- در بزرگسالان              : سیستولیک -  140- 90 میلی لیتر جیوه
                                    دیاستولیک – 90- 60   میلی لیتر جیوه

7. رنگ پوست:به مقدار خونی که از آن می گذرد و همچنین به رنگدانه هایی که در ضخامت
    پوست قرار دارند بستگی دارد.تغییر رنگ پوست شامل رنگ پریدگی در اثر شوک ، غش،
   حمله قلبی و ترس، کبود شدگی یا سیانوز در موارد خفگی  یا  بعضی مسمومیت ها  و کمبود
   اکسیژن می باشد.

8.مردمک چشم :مردمکها در افراد سالم در حالت طبیعی دارای حدود مرتب  و  اندازه کاملاَ
  مساوی هستند.با نور زیاد تنگ و با نور کم گشاد می شوند.
 مردمک های نقطه ای یا تنگ درمسمومیت بامواد مخدروخونریزی مغزی(درناحیه پلv
  مغزی) و اغماء ایجاد می شود. مردمک های  گشاد  غیر  طبیعی در مسمومیت با آمفتامین یا
  کوکائین و مرگ مغزی دیده می شود.
 
* معاینه بالینی کامل( از فرق سر تا نوک پا ): بررسی تمام اعضای بدن بیمار با دودست