• - اپیدرم یا روپوست: سطح آزاد پوست برجستگی هایی دارد که به عوامل ارثی مربوط است. اپیدرم از 5 لایه تشکیل شده است. در سطح آن طبقه پوسته ریزی کننده وجود دارد که جزء لایه ها نمی باشد. از سطح به عمق شامل:

1- HORNY: لایه شاخی که سلول های آن بطور محکم به هم چسبیده اند و در این سلول ها هسته وجود ندارد. سیتوپلاسم هم با ماده ی شاخی (پروتئین سخت به نام کراتین) جانشین می شود. سلول های این لایه «کورنئوسیت» نام دارند. عمل این لایه: سدی در مقابل ورود آلاینده ها و عوامل آسیب رسان، جلوگیری کننده از خشکی پوست و حفظ رطوبت پوست، مانع خروج و از دست دادن آب اپیدرم می گردد.

2- طبقه شفاف لوسیدوم LUSIDUM: یا لایه براق، که فقط در پوست ضخیم کف دست و پا وجود دارد، دارای ماده ی نیمه مایعی به نام الئیدین ELEIDIN می باشد. در این طبقه سلول ها مرده یا در حال مرگ هستند.

3- طبقه ی دانه دار یا گرانولر GRANULAR: از سه تا پنج لایه سلول پهن تشکیل شده است. دانه ها حاوی گلیکوز آمینو گلیکان و فسفو لیپید (چربی) است که مانند یک ماده ی سیمانی عمل می کند و مانع نفوذ عوامل بیگانه می باشد. عوامل مرطوب کننده ی طبیعی N.M.F توسط این لایه ساخته می شوند.

4- طبقه خاردار یا سنگفرشی SQUAMOUS: از 5 تا 12 ردیف سلول ساخته شده است. در این لایه سلول ها هرچه به سطح نزدیک تر می گردند مسطح می شوند. سلول هایی در این لایه به نام سلول های لانگرهانس وجود دارند که نقش دفاعی را برعهده دارند و عمل بیگانه خواری (ماکروفاژ) انجام می دهند.

5- طبقه بازال یا پایه یا ژرمیناتیو: از یک ردیف سلول منشوری تشکیل شده است. سلول های این لایه شامل ملانوسیت MELANOCYTE که سلول های سازنده ی رنگدانه یا ملانین هستند. کراتینوسیت سلول هایی هستند که شاخی می شوند و در این لایه قرار دارند که پروتئین کراتین تولید می کنند که مراحل کراتینی شدن را تا سطح ادامه داده و سپس می ریزند. نسبت ملانوسیت به کراتینوسیت تقریباً یک دهم می باشد. سلول های مرکل MERKEL که مسئول حس لامسه پوست هستند در این لایه قرار دارند.

B.M.Z: غشاء پایه به محل اتصال درم و اپیدرم گفته می شود.

• B: درم DERM یا میان پوست: بافت همبندی است که دو لایه دارد:

1- درم پاپیلر

2- درم رتیکولر

درم حاوی بافت همبندی شل، کلاژن (عامل قوام و استحکام پوست)، رشته های الاستین و رتیکولین (عامل خاصیت ارتجاعی و کشسان یا الاستیسیته پوست) می باشد که این ها پروتئین هستند و توسط سلول هایی به نام فیبروبلاست ساخته می شوند. گیرنده های حسی هم در این طبقه وجود دارد. اعصاب، رگ های خونی (سرخرگ- سیاهرگ)، غده های عرق، غده های چربی، فولیکول مو، همگی در درم قرار گرفته اند.

نکته: وقتی مویرگ ها در درم دچار کاهش خاصیت ارتجاعی گردند که سبب شود پس از گشاد شدن بدنبال تغییر درجه حرارت و التهاب و افزایش سن و ... به ابعاد خود برنگردند، قابل رویت می گردند که به آن «کوپروز» می گویند که روی گونه ها دیده می شود. کبودی اطراف چشم ها هم به همین صورت است و البته ژنتیکی است. ملانوسیت هم ممکن است در این لایه پراکنده باشد که به صورت خال آبی دیده می شود.

بطور کلی سلول های ملانوسیت (گامگاهی)، فیبروبلاست (سازنده کلاژن و الاستین) سلول های دفاعی، سلول هایی که در واکنش آلرژیک نقش دارند، سلول های عصبی، در درم هستند.

هیپودرم: از بافت همبند سستی تشکیل شده است که سبب چسبندگی پوست به اعضاء زیر می شود، دارای چربی زیادی است که توسط نوارهای کلاژن از هم جدا شده اند. کار آن، محافظت از عناصر و ساختمان های زیرین، حفظ گرمای بدن به عنوان یک عایق حرارتی و باعث چسبندگی پوست به اعضاء زیرین شده و اجازه ی لغزش را روی بافت به پوست می دهد.

نکته: تغذیه پوست از عروق (رگ های) ظریف ناحیه ی درم است. اپیدرم فاقد رگ می باشد. تغذیه آن از رگ های درم و با مکانیزم انتشار است.

• - اپیدرم یا روپوست: سطح آزاد پوست برجستگی هایی دارد که به عوامل ارثی مربوط است. اپیدرم از 5 لایه تشکیل شده است. در سطح آن طبقه پوسته ریزی کننده وجود دارد که جزء لایه ها نمی باشد. از سطح به عمق شامل:

1- HORNY: لایه شاخی که سلول های آن بطور محکم به هم چسبیده اند و در این سلول ها هسته وجود ندارد. سیتوپلاسم هم با ماده ی شاخی (پروتئین سخت به نام کراتین) جانشین می شود. سلول های این لایه «کورنئوسیت» نام دارند. عمل این لایه: سدی در مقابل ورود آلاینده ها و عوامل آسیب رسان، جلوگیری کننده از خشکی پوست و حفظ رطوبت پوست، مانع خروج و از دست دادن آب اپیدرم می گردد.

2- طبقه شفاف لوسیدوم LUSIDUM: یا لایه براق، که فقط در پوست ضخیم کف دست و پا وجود دارد، دارای ماده ی نیمه مایعی به نام الئیدین ELEIDIN می باشد. در این طبقه سلول ها مرده یا در حال مرگ هستند.

3- طبقه ی دانه دار یا گرانولر GRANULAR: از سه تا پنج لایه سلول پهن تشکیل شده است. دانه ها حاوی گلیکوز آمینو گلیکان و فسفو لیپید (چربی) است که مانند یک ماده ی سیمانی عمل می کند و مانع نفوذ عوامل بیگانه می باشد. عوامل مرطوب کننده ی طبیعی N.M.F توسط این لایه ساخته می شوند.

4- طبقه خاردار یا سنگفرشی SQUAMOUS: از 5 تا 12 ردیف سلول ساخته شده است. در این لایه سلول ها هرچه به سطح نزدیک تر می گردند مسطح می شوند. سلول هایی در این لایه به نام سلول های لانگرهانس وجود دارند که نقش دفاعی را برعهده دارند و عمل بیگانه خواری (ماکروفاژ) انجام می دهند.

5- طبقه بازال یا پایه یا ژرمیناتیو: از یک ردیف سلول منشوری تشکیل شده است. سلول های این لایه شامل ملانوسیت MELANOCYTE که سلول های سازنده ی رنگدانه یا ملانین هستند. کراتینوسیت سلول هایی هستند که شاخی می شوند و در این لایه قرار دارند که پروتئین کراتین تولید می کنند که مراحل کراتینی شدن را تا سطح ادامه داده و سپس می ریزند. نسبت ملانوسیت به کراتینوسیت تقریباً یک دهم می باشد. سلول های مرکل MERKEL که مسئول حس لامسه پوست هستند در این لایه قرار دارند.

B.M.Z: غشاء پایه به محل اتصال درم و اپیدرم گفته می شود.

• B: درم DERM یا میان پوست: بافت همبندی است که دو لایه دارد:

1- درم پاپیلر

2- درم رتیکولر

درم حاوی بافت همبندی شل، کلاژن (عامل قوام و استحکام پوست)، رشته های الاستین و رتیکولین (عامل خاصیت ارتجاعی و کشسان یا الاستیسیته پوست) می باشد که این ها پروتئین هستند و توسط سلول هایی به نام فیبروبلاست ساخته می شوند. گیرنده های حسی هم در این طبقه وجود دارد. اعصاب، رگ های خونی (سرخرگ- سیاهرگ)، غده های عرق، غده های چربی، فولیکول مو، همگی در درم قرار گرفته اند.

نکته: وقتی مویرگ ها در درم دچار کاهش خاصیت ارتجاعی گردند که سبب شود پس از گشاد شدن بدنبال تغییر درجه حرارت و التهاب و افزایش سن و ... به ابعاد خود برنگردند، قابل رویت می گردند که به آن «کوپروز» می گویند که روی گونه ها دیده می شود. کبودی اطراف چشم ها هم به همین صورت است و البته ژنتیکی است. ملانوسیت هم ممکن است در این لایه پراکنده باشد که به صورت خال آبی دیده می شود.

بطور کلی سلول های ملانوسیت (گامگاهی)، فیبروبلاست (سازنده کلاژن و الاستین) سلول های دفاعی، سلول هایی که در واکنش آلرژیک نقش دارند، سلول های عصبی، در درم هستند.

هیپودرم: از بافت همبند سستی تشکیل شده است که سبب چسبندگی پوست به اعضاء زیر می شود، دارای چربی زیادی است که توسط نوارهای کلاژن از هم جدا شده اند. کار آن، محافظت از عناصر و ساختمان های زیرین، حفظ گرمای بدن به عنوان یک عایق حرارتی و باعث چسبندگی پوست به اعضاء زیرین شده و اجازه ی لغزش را روی بافت به پوست می دهد.

نکته: تغذیه پوست از عروق (رگ های) ظریف ناحیه ی درم است. اپیدرم فاقد رگ می باشد. تغذیه آن از رگ های درم و با مکانیزم انتشار است.