Pathogen: میکرو ارگانیسمی است که قابلیت ایجاد و انتقال بیماری را دارد. این پاتوژن ها شامل باکتری، ویروس و قارچ می باشند.

باکتری :

 گروه بزرگی از میکرو ارگانیسمها که از نظر شکل، اندازه و آرایش سلولها با یکدیگر تفاوت دارند. اکثر باکتریها این توانایی را دارند که به صورت مستقل در شرایط مطلوب زنده بمانند. باکتری های بیماریزا در محیط مرطوب و تاریک و در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد بهتر رشد می کنند.

اسپور: در شرایط نامناسب، بعضی از باکتری ها به یک حالت بسیار مقاوم تغییر شکل می دهند که اسپور نام دارد. کزاز نوعی بیماری است که توسط باکتریهایی که قابلیت ایجاد اسپور دارند ایجاد می شود.

باکتری در حالت اسپور زنده ولی غیر فعال است و نمی تواند تکثیر شود و یا ایجاد بیماری کند. در صورتی که شرایط مهیا شود، اسپور دوباره فعال شده و می‌تواند بیماری ایجاد کند. اسپور مقاومترین شکل زندگی است که شناخته شده است و می‌تواند میزان زیاد حرارت و خشکی و حتی حضور ماده ضد عفونی کننده و اشعه را نیز تحمل کند و زنده بماند، به همین دلیل از اسپورهای غیر مضر جهت ارزیابی اثر بخشی تکنیک ها و وسایل استریلیزاسیون استفاده می شود.

ویروس :

بسیار کوچکتر از باکتریها هستند ولی می توانند بیماریهای کشنده ایجاد کنند. ویروسها تنها در داخل سلول میزبان می توانند زنده بمانند و تکثیر شوند. سلول میزبان می تواند سلول انسان، حیوان، گیاه و یا باکتری باشد. ویروس داخل سلول شده، تکثیر می یابد و سپس سلول میزبان را تخریب کرده و در داخل بدن پخش می‌شود. مثل ویروسهای هپاتیت  و HIV

نهفتگی (Latency): بعضی از ویروسها می توانند در داخل سلول میزبان بصورت نهفته باقی بمانند. یک ویروس نهفته می تواند در آینده دوباره فعال شده و ذرات عفونی تری ایجاد نماید که باعث ایجاد علائم بیماری شوند.

استرس، عفونت یک ویروس دیگر و اشعه ماوراء بنفش می توانند ویروس را دوباره فعال کنند. بعضی از بیماران مبتلا به HIVممکن است برای مدتهای طولانی علامتی نداشته باشند و به خوبی زندگی کنند.

درمان بیماریهای ویروسی : در اکثر موارد تنها علائم درمان می شوند نه عامل بیماری.آنتی بیوتیکهای عمومی در درمان و کاهش دوره بیماری ویروسی بی تاثیرند. حتی داروهای اختصاصی جهت بعضی از ویروسها نیز دارای محدودیت هایی هستند زیرا ویروسها می‌توانند انواع مختلفی از عفونت ایجاد کنند، سلولهای میزبان متفاوت داشته باشند و یا اینکه این داروها ممکن است اثرات جانبی جدی داشته باشند.

ویروسها قابلیت موتاسیون (جهش) دارند تا بتوانند با محیط موجود بهتر تطابق بیابند و در مقابل مواد کشنده آنها بهتر مقاومت کنند، به همین دلیل ساختن واکسن بر علیه ویروسها بسیار مشکل است.

قارچ ها :

از دسته گیاهان هستند ولی کلروفیل ندارند. مثل مخمرها و کپک ها. بعضی از بیماریهای قارچی : کچلی و کاندیدیازیس.

کاندیدیازیس دهانی: توسط مخمر کاندیدا آلبیکانس ایجاد می شود. تمام انواع کاندیدا فرصت طلب هستند.کاندیدا در اکثر موارد بصورت یک غشاء سفید رنگ در روی مخاط دهان، زبان و هر جای دیگر حفره دهان مشاهده می شود. در صورتی که این غشاء به نحوی برداشته شود، در زیر آن یک بافت قرمز، زخمی و گاهی خون چکان دیده می شود. برای درمان آن از داروهای ضد قارچی مثل نیستاتین استفاده می شود.

انتقال بیماری

در صورت وجود شرایط مناسب جهت زندگی و رشد عوامل بیماری زا، احتمال انتقال بیماری نیز وجود دارد. چهار عامل در ایجاد بیماری توسط یک میکروارگانیسم موثرند که در صورت عدم وجود یکی از آنها بیماری قابل انتقال نیست:

۱) ویرولانس

۲) غلظت

۳) مقاومت میزبان

۴) محل ورود

۱) ویرولانس (قدرت بیماری زایی): به معنای توانایی عامل بیماری زا جهت غلبه بر مقاومت بدن شخص و ایجاد بیماری می باشد. یک عامل بیماری زا با ویرولانس بالا حتی در شرایط سلامت فرد نیز می تواند بر قدرت دفاعی او غلبه کرده و ایجاد بیماری نماید.

۲) غلظت : به معنای تعداد عوامل بیماری زای موجود می باشد. هر چه تعداد آنها بیشتر باشد احتمال ایجاد بیماری توسط آنها افزایش می یابد.

۳) مقاومت میزبان : به معنای مقاومت فرد در برابر عامل بیماریزا می باشد. هر‌چه فرد سالم تر باشد، بهتر در مقابل بیماری مقاومت می کند. عوامل زیر می توانند سبب کاهش مقاومت شوند: خستگی، استرس های جسمی و روحی،  تغذیه بد، آسیب دیدگی، جراحی و حضور بیماریهای دیگر.

۴)محل ورود: به معنای محلی است که از طریق آن پاتوژن وارد بدن می شود. محل ورود پاتوژنهای موجود در هوا، بینی و دهان می باشد. پاتوژنهایی که محل زندگی آنها در خون است از طریق راه یافتن به عروق خونی وارد می شوند. مثل ورود سوزن، بریدگی، گازگرفتگی و... بعضی از پاتوژنها ممکن است از طریق مخاط بینی یا دهان وارد شوند. کنترل عفونت به معنای تلاش در جهت جلوگیری از انتقال بیماری و کاهش تعداد عوامل پاتوژن می باشد. عواملی که مقاومت در مقابل عفونت را تحت تاثیر قرار می‌دهند:

۱- وضعیت ایمنی بیمار   ۲- سن  ۳- تغذیه ۴- مصرف دارو  ۵- آلرژی  ۶- مصرف الکل ۷- شرایط فیزیولوژیک

1- مسئولیت پذیری:

• حاضر شدن به موقع در محیط کار قبل از ورود دندانپزشک.
• ماندن در محیط در تمام شیفت کاری.
• عدم درخواست ترک زود هنگام محیط کار.

2- مورد اعتماد بودن:

• سخنان و کارهایی که در مطب انجام می شود باید محرمانه باقی بماند.
• پرونده بیماران و اطلاعات شخصی ، مالی و سلامت بیماران باید محرمانه باقی بماند و هرگز نباید درباره آنها با افراد خارج از محیط کار سخن گفت.
• به وضعیت بیماران توجه کند. در صورت نیاز با آنها همدردی کرده و یک شنونده خوب باشد.

3- کار تیمی و همکاری مناسب با همکاران:

• همکاری با سایر افراد تیم.
• داشتن رفتار مناسب و عدم بدگویی در محیط کار.
• داوطلبانه کار همکاران غایب خود را قبول کند.
• از انتقاد بی مورد دیگران بپرهیزد و همواره با مثبت اندیشی آماده کمک به دیگران باشد.

وجود یک رابطه کار آمد و در عین حال دوستانه میان دندانپزشک و دستیار می تواند موفقیت یک مطب دندانپزشکی را تضمین کند. این دو نفر می بایست در یک رابطه نزدیک و تنگاتنگ با یکدیگر کار کنند تا چهار هدف زیر را تا مین نمایند:

• افزایش راحتی بیمار.
• انجام مراقبتهای دندان با کیفیت بالا.
• کاهش زمان لازم برای انجام درمانهای پزشکی.
• کاهش استرس و خستگی تیم مشغول در کلینیک.

ظاهر حرفه ای مناسب برای دستیارکمک دندانپزشک :

1- سلامت کافی:

• رژیم غذایی مناسب داشته باشد.
• به اندازه کافی استراحت کند .
• به اندازه مورد نیاز ورزش کند.

2- آراستگی ظاهر

• بهداشت شخصی را رعایت نماید .
• از استعمال دخانیات خودداری کند.
• از زیور آلات و جواهرات استفاده نکند.( برای جلوگیری از انتقال آلودگی ها).

3- پوشش مناسب

• استفاده از روپوش تمیز و مرتب.
• پوشاندن حداکثر سطح بدن با لباس مناسب که ترجیحاَ فاقد چین ، زیپ و جیب باشد (برای جلوگیری از انتقال آلودگی ها).

قانون و اخلاق

اگر چه اصول اخلاقی برای ما بایدها و نباید ها و خوب و بد را مشخص می کنند، ولی الزامات قانونی نکاتی است که از آنها نمی توان عبور کرد، زیرا مسئولیت قانونی و مشکلات بعدی احتمالی را ایجاد خواهد کرد.

از آنجا که تأمین بهداشت جامعه و نیز ارتقای خدمات ارائه شده در جامعه در زمره قوانین هر جامعه ای می باشد و همچنین لزوم بازآموزی و نوآموزی جامعه پزشکی کشور و ارتقای سطح دانش افرادی که در این حوزه فعالایت می نمایند از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد و همگی مؤید توجه در اولین رده ها جهت ارتقا کیفیت خدمات و به ویژه سترون سازی (استریلیزاسیون) و پیشیگیری از سرایت بیماری های واگیر می باشد.
لذا حضور کادر آموزش دیده در مراکز دندانپزشکی امری اجتناب ناپذیر می باشد. در این راستا برنامه آموزشی حاضر به ترتیب دستیاران دندانپزشکی برای کادر مشغول به کار در مراکز درمانی و مطب های دندانپزشکی می باشد.

دستیار دندانپزشک چه ویژگی هایی دارد؟

دستیاران دندانپزشک باید جزئی نگر باشند

دستیاران دندانپزشک باید از قوانین خاص پیروی کنند؛ یکی از این قوانین مهم که به روند درمان کمک می کند، پیروی از روش های کنترل عفونت است.

چابکی و داشتن مهارت لازم

معمولا دستیاران دندانپزشک با دستان خود در فضای محدودی کار می کنند پس لازم است که مهارت لازم در انجام وظایف مربوط به خود را داشته باشند تا در روند اختلالی ایجاد نشود.

مهارت ارتباط با بیمار

دستیار دندانپزشک باید بتواند با بیمار رابطه خوبی برقرار کند تا در صورت داشتن استرس و اضطراب قبل از شروع درمان، بتواند او را از لحاظ روحی آماده کرده و از تنش و اضطراب بیمار کم کند.

مهارت گوش کردن و سازماندهی نیز دو تا از مهارت هایی است که هر دستیار دندانپزشک باید داشته باشد.

تجهیزات دندانپزشکی گران، پیچیده و حساس هستند و می‌بایست بر اساس دستورات کارخانه سازنده نگهداری شوند. کارکنان کلینیک مسئول مراقبت روزانه از تجهیزات موجود در مطب دندانپزشکی هستند.

تجهیزات مطب دندانپزشکی

یونیت دندانپزشکی:کار درمانی بیمار بر روی یونیت انجام می شود. اجزای یونیت شامل:

۱.صندلی بیمار: بیمار برای انجام کار درمانی روی آن می نشیند.

۲.صندلی دندانپزشک و دستیار(تابوره): معمولا دو عدد صندلی گردان برای دندانپزشک و دستیار دندانپزشک در هر یونیت وجود دارد که ارتفاع آن قابل تنظیم است.

۳.چراغ یونیت(light): مقدار نور لازم در دهان بیمار را برای دید بهتر دندانپزشک فراهم می کند.

۴.کاسه کراشوار(Spitton): محلی برای تخلیه بزاق و خون از دهان بیمار است.

۵.شیر آب: یکی برای پر کردن لیوان آب برای بیمار جهت شستشوی دهان و یکی هم برای شستن کراشوار درون کاسه تعبیه شده است.

۶.میز دندانپزشک(تابلت): این میز به یونیت متصل است.در کنار صندلی دندانپزشک قرار می گیرد.زیر این میز یا بر روی این میز تعدادی دکمه جهت کنترل قسمتهای مختلف یونیت به نام Control Pannel وجود دارد.دکمه و پیچ های رایج موجود بر تابلت:

• دکمه جهت روشن و خاموش کردن چراغ یونیت.
• دکمه هایی جهت تنظیم پوزیشن صندلی بیمار.
• پیچ هایی برای تنظیم شدت آب و هوای هندپیس ها.

 ۷.میز دستیار: در سمت دیگر میز دندانپزشک قرار دارد.امکاناتی نظیر دکمه های تنظیم یونیت نیز در آن وجود دارد.

نکته: بر روی میزهای یونیت هولدرهایی جهت نگهداری هندپیس ها ،لایت کیور، پوار آب و هوا، ساکشن ها و کویترون وجود دارد.

۸.پدال پایی: روشن و خاموش شدن هندپیس ها از این طریق کنترل می‌شود. تنظیم پوزیشن صندلی بیمار از این طریق نیز قابل انجام است.

۹.پوار آب و هوا: آب،هوا یا ترکیب هر دو را به وسیله دکمه هایی که روی آن تعبیه شده است فراهم می کند. برای شستن و خشک کردن قسمتی از دهان و دندان در صورت نیاز استفاده می شود.به سر این وسیله یک سر پوار آب و هوا متصل می شود که یا پلاستیکی و یک بار مصرف و یا فلزی و قابل استریل شدن هستندتج

اندواستیل از انواع ایمپلنت به شمار می‌رود که در اصطلاح علمی از آن به‌عنوان فرورونده یاد می‌کنند. حال چرا فرورونده برای آن انتخاب ‌شده است؟ درواقع در این نوع روش ایمپلنت اندواستیل در استخوان فک کاملاً فرو رفته و دندان را در جایگاه خودش محکم نگه می‌دارد. این نوع ایمپلنت دندان اغلب برای افراد مسن که از دندان‌های مصنوعی برخوردارند نیز مناسب می‌باشد. خوردن و جویدن از این طریق برای این افراد راحتر شده و آن‌ها می‌توانند از طریق این روش برای محکم شدن دندان‌های مصنوعی خود بهره‌مند شوند.

از موارد مهم در رابطه با این نوع ایمپلنت این است که مدت‌زمانی مشخص برای فرورفتن و جوش خوردن آن با استخوان فک موردنیاز است. ممکن است این زمان کوتاه و یا طولانی باشد. مدت‌زمان این مرحله بستگی به سن و شرایط بدنی فرد متقاضی دارد. سه نوع تیغه‌ای، رزوه دار و همچنین پیچ از انواع ایمپلنت اندواستیل شناخته می‌شوند 

ایمپلنت در واقع کاشت دندان در ناحیه‌ای است که دندان ازدست‌رفته است. این نوع روش در انواع مختلفی انجام می‌گیرد که یکی از انواع آن ایمپلنت اندواستیل می‌باشد. اندواستیل نوعی روش ترمیمی برای دندان خراب شده و یا در حال لق شدن می‌باشد. برای ایجاد ظاهر زیبا و ترمیم دندان‌هایی که در حال خراب شدن هستند اغلب از این نوع ایمپلنت استفاده می‌شود. ایمپلنت اندواستیل روش مناسب و ایده آلی ست برای کسانی است که دچار فاصله دندانی شدید هستند.

 با استفاده از این روش فاصله‌هایی که در بین دندان‌ها وجود دارد برطرف می‌شود و در نتیجه دندان‌ها و لبخند فرد متقاضی زیباتر خواهد شد. اندواستیل از روش‌های اصلاح طرح لبخند نیز می‌تواند به شمار آید. از دیگر موارد استفاده از این نوع روش درمان می‌توان به محکم کردن دندان‌ها اشاره نمود. بسیاری از افراد در زمان خوردن غذاها و مواد غذایی با جویدن آن‌ها مشکلاتی دارند که با استفاده از این نوع ایمپلنت این مشکل نیز در آن‌ها برطرف خواهد شد؛ بنابراین اندواستیل برای ترمیم دندان‌ها گزینه مناسبی به شمار می‌رود.

لیست نمرات ذستیاری دوره پانزدهم / روز جمعه 

معرفی شغل دستیار دندانپزشک

دستیار دندانپزشک یکی از حرفه هایی است که علیرغم ظاهر ساده و کم اهمیت آن به تخصص و دانش کافی نیاز دارد . دستیار دندانپزشک فردی است که در تمام مدت اعمال تکنیک های درمانی توسط دندانپزشک در کنار دندانپزشک و بیمار حاضر است و به ارائه خدمات مورد نیاز می پردازد و در صورت بروز حوادث ناگهانی نیز برای ارائه کمک های مورد نیاز اقدام خواهد کرد.

بازار کار دستیار دندانپزشک

شاید بتوان گفت که موقعیت های شغلی دستیار دندانپزشکی در ایران بسیار خوب است. هر دندانپزشکی به دو دستیار دندانپزشک نیاز دارد و از آنجایی که ظرفیت شغل دندانپزشکی در ایران بالاست به طبع با افزایش دندانپزشکان موقعیت های شغلی برای شغل دستیار دندانپزشکی هم افزایش پیدا می کند. البته قابل ذکر است که هر چقدر توانایی ها و سابقه شغلی این افراد بالاتر باشد می توانند موقعیت شغلی بهتری برای خود فراهم نمایند.

میزان حقوق دستیار دندانپزشک

با افزایش موقعیت های شغلی برای دستیار دندانپزشک ، این شغل که تا حدودی تخصصی محسوب می شود و نیاز به آموزش و تجربه کافی داراست، توانسته جایگاه ویژه خود را به دست آورد. میزان حقوق و در آمد این افراد با توجه به تجربه ، کیفیت کار ، ساعات کاری  و … با حقوق پایه وزارت کار شروع می شود و ممکن است با توجه به سلیقه دندانپزشک مسئول افزایش نیز داشته باشد. نکته جالب اینجاست که وظایف و میزان حقوق دستیار دندانپزشک در کشور های مختلف متفاوت است که بالاترین حقوق در این زمینه متعلق به کشور کانادا می باشد.