آدرس محل تشکیل کلاسها :
میدان انقلاب خیابان آزادی روبه روی ایستگاه بی آرتی قریب نبش خیابان والعصر پلاک ۱۰۹ ساختمان پزشکان تمجیدی طبقه ۴
پست الکترونیک :Elme.salamat@gmail.com
تلفن های مرکز آموزش:
02166575754
09010580311
شیاف، انما و پماد مقعدی مهمترین اشکالی هستند که از مسیر رکتال استفاده میشوند.
شیاف
شیافها اثربخشی سریعتری نسبت به اشکال دارویی خوراکی دارند و در موارد زیر تجویز میشوند: مسدود بودن راه دهانی یا بیهوش بودن بیمار و عدم امکان تجویز خوراکی داروها، كاهش عوارض گوارشی داروهای خوراکی، درمان بيماريهاي موضعي در ناحیهی مقعد مثل هموروئيد، تجویز دارو به بیمارانی که پذیرش برای مصرف سایر اشکال دارویی ندارند همچون اطفال و سالخوردگان. مهمترین محدودیت شیافها این است که همهی بیماران رضایت به مصرف این شکل دارویی نمیدهند.
انما (تنقیه، اماله)
انما محلول یا سوسپانسیون برای مصرف از طریق مقعد است. با توجه به محلول بودن انما، سرعت جذب آن از شیاف بیشتر خواهد بود.
دوش، شیاف واژینال، پماد واژینال، کرم واژینال و قرص واژینال مهمترین اشکالی هستند که از این مسیر استفاده میشوند.
دوش واژینال
محلولهای شستشوی واژینال اعم از دارویی و بهداشتی دوش واژینال نامیده میشوند.
اگر می خواهید تکنسین داروخانه شوید باید دوره های آموزش تکنسین داروخانه را بگذرانید.
اشکال دارویی پوستی عمدتاً با هدف اثر موضعی و گاهی هم با هدف اثر سیستمیک (مثل نیتروگلیسرین) ساخته میشوند. اشکال دارویی پوستی به ترتیب بیشترین مقدار آب عبارتند از:
محلول موضعی
محلولهای موضعی از ترکیب دارو و حلال (معمولاً آب) بدست میآیند. محلولها معمولاً شفاف و رقیق هستند. از ویژگیهای این شکل دارویی میتوان به این موارد اشاره نمود: بیشترین میزان آب، کمترین میزان چربی و غلطت، سریعترین سرعت جذب پوستی، کمترین میزان باقیماندن روی پوست، مناسب ترین شکل پوستی برای مناطق مودار بدن یا مناطقی که پوست روی پوست میافتد مثل زیر بغل.
ژل
ژلهای موضعی از ترکیب دارو و حلال (معمولاً آب) بدست میآیند. ژلها معمولاً شفاف ولی غلیظتر از محلولها هستند لذا سرعت جذب کمتر ولی ماندگاری بیشتری روی پوست دارند.
لوسیون
لوسیونها نسبت به محلول و ژل غلیظتر و نسبت به پماد و کرم رقیق تر هستند. سرعت جذب آنها از محلول و ژل کمتر ولی از پماد و کرم بیشتر است.
کرم
کرمها اشکال دارویی نیمه جامدی هستند که نسبت به همه اشکال پوستی قبلی غلیظتر ولی نسبت به پمادها رقیقترند و حاوی آب بیشتری هستند لذا سرعت جذب آنها از پمادها بیشتر ولی ماندگاری آنها رو پوست کمتر است.
پماد
پمادها اشکال دارویی نیمه جامدی هستند که در این طبقه بندی از همه غلیظتر و چربترند. از ویژگیهای این شکل دارویی میتوان به این موارد اشاره نمود: کمترین میزان آب، بیشترین میزان چربی و غلطت، کندترین سرعت جذب پوستی، بیشترین میزان باقیماندن روی پوست، مناسب برای مناطق صاف و بدون موی پوست.
پچ ترانسدرمال
برچسب پوستی شکلی جامد چند لایه و حاوی داروست که روی مناطق صاف و بدون موی بدن چسبیده و از خود دارو آزاد میکند.
جهت انجام نسخه پیچی باید دارای مدرک معتبر نسخه پیچی باشید.
قابل توجه متقاضیان محترم به مناسیت ایام مبارک دهه فجر
مرکزآموزش انجمن پرستاری ایران برای ثبت نام کنندگان در این تاریخ تخفیف ویژه اعمال می نماید(باظرفیت محدود)
قطره چیست؟
شاید منطقی آن باشد که قطرهیا Drop را بیش از آنکهیک شکل دارویی بدانیم، به عنوان یک بسته بندی درنظر بگیریم. در واقع همهی اشکال دارویی محلول را میتوان به صورت قطره ساخت. ویژگی قطره در کم حجم بودن آن است. لذا وقتی مقادیر کمیاز دارو مورد نیاز باشد (مثلاً برای اطفال یا برای چشم) یا تنظیم دوز خیلی دقیق مد نظر باشد، دارو را بصورت قطره میسازند. قطرهها ماهیتاً ممکن است محلول، شربت، الگزیر، سوسپانسیون، دهانشویهیا لوسیون باشند.
اشکال دارویی زیرزبانی (Sublingual)
قرص زیرزبانی، پرل زیر زبانی و اسپری زیرزبانی معروفترین اشکال دارویی از این مسیر هستند. داروهایی که در اثر اسید معدهیا توسط آنزیمهای دستگاه گوارش و کبد از بین میروند، یا جذب کمیاز روده دارند به صورت زیر زبانی ساخته میشوند. در مسیر زیرزبانی عبور اول کبدی وجود ندارد. بزاق دهان را پس از مصرف داروهای زیر زبانی تا چند دقیقه نباید بلعید. اسپری زیرزبانی پون محلول است در این مسیر سریعترین جذب را دارد.
اگر علاقه دارید تکنسین داروخانه شوید باید دوره های آموزش تکنسین داروخانه را طی کنید.
روکش میکروکوت
ایجاد انواع روکشهای رودهای و پیوستهرهش روی گرانولها (روکش روی گرانولها قبل از پرس قرص) را میکروکوت گویند. بدین ترتیب امکان ایجاد ویژگی روکش رودهای و پیوستهرهش در کپسولها هم ممکن خواهد شد (پر کردن کپسولهای سخت از گرانولهای میکروکوت شده).
قابلیت نصف کردن قرصها
پاسخ به این سوال بسیار پرکاربرد که آیا قرصی را میتوان نصف کرد یا نه با دو نکته صورت میگیرد. اولاً شکستن قرصهای دارای روکش قندی و فیلم (لایه نازک) منجر به احساس طعم تلخ یا تحریک موضعی مخاط میشود. ثانیاً شکستن قرصهای دارای روکش روده ای و پیوسته رهش، باعث از دست رفتن قابلیت روکش آنها میشود (مگر اینکه میکروکوت باشند). با دانستن این نکات میتوان در هر مورد بهترین پاسخ را داد. به قرصهایی که بتوان آنها را نصف کرد قرص خطدار گویند.
محلول خوراکی
محلولهای خوراکی از ترکیب دارو و حلال (معمولاً آب) بدست میآیند. در این شکل دارویی اگر دارو ذاتاً تلخ باشد طعم بد دارو کاملاً حس میشود. محلولها معمولاً شفاف و رقیق هستند.
شربت
شربتها فرآوردههایی مایع شامل آب، شیرین کننده و دارو هستند. مزه نامطبوع دارو به علت وجود شیرین کننده تاحدی پوشیده میشود. محلولها معمولاً شفاف و غلیظ هستند.
الگزیر
در الگزیرها علاوه بر آب، شیرین کننده و دارو، الکل هم وجود دارد. وجود الکل سبب حل شدن داروهایی میشود که در آب نامحلول یا کم محلول هستند. به علت وجود الکل، الگزیرها باید در ظروف کاملاً بسته و دور از حرارت نگهداری شوند. الگزیرها معمولاً شفاف و غلیظ هستند.
سوسپانسیون خوراکی
سوسپانسیون شامل پراکنده شدن پودر یا گرانول دارو در آب است که گاهی به صورت آماده بسته بندی میشود و گاهی در هنگام مصرف توسط بیمار تهیه میگردد. داروهایی که در آب ناپایدار هستند را میتوان به این شکل تهیه کرد و سپس در هنگام مصرف به صورت محلول درآورد. معمولاً قسمت بالای ظروف حاوی سوسپانسیونها دارای فضای خالی زیادیست تا تکان دادن و هم زدن آنها راحت صورت گیرد. سوسپانسیونها با هم زدن پراکنده و در حالت سکون، ته نشین میشوند.
جهت نسخه خوانی باید دارای مدرک معتبر نسخه خوانی باشید.
مکانیسم اثر در داروشناسی اشاره به تعامل ویژه بیوشیمیایی دارد که از طریق آن مواد دارویی اثر دارویی خود را ایجاد مینماید. مکانیسم اثر معمولاً شامل هدفهای مولکولی مشخص است کهیک دارو به آن متصل میشود، و میتواند یک آنزیم یا گیرنده سلول باشد. محل مولکولی اثر دارو میتواند با بررسی آزمایشگاهی مشخص شود.
اتصال دارو به گیرندهها همچون اتصال کلید به قفل است. دسته کلیدی (داروها) را فرض کنید. بعضی از کلیدها تعداد زیادی از قفلها (گیرندهها) را باز میکنند، بعضی کلیدها تعداد کمتری از قفلها را باز میکنند، کلیدهای الکترونیکی فقط قفل خود را باز میکنند. هر کلیدی حتماً قفل خود را باز میکند (اثر درمان داروها) ولی شاید قفلهای دیگری را هم باز کند (سایر اثرات و عوارض جانبی داروها). هر چه دارو برای گیرنده خود اختصاصیتر باشد عوارض جانبی آن کمتر است. اثر موضعی زمانی است که این اتصال به گیرنده در همان جایی که دارو استفاده شده است اتفاق میافتد. مثلا پمادی را روی پوست میمالیم تا بیحس شود. اثر سیستمیک زمانی است که در جایی از بدن دارو را استفاده میکنیم ولی دارو در بدن پخش میشود و اثر آن در جای دیگری قابل مشاهده باشد. گیرندهها همان جایی نیستند که نشانهها را میبینیم. مثلاً وقتی سرفه را در حلق احساس میکنیم بدین معنا نیست که گیرندههای کنترل کننده سرفه در حلق باشند بلکه در سیستم اعصاب مرکزی هستند.
داروی آگونیست: دارویی که با اتصال به گیرندههای سلول باعث فعال شدن گیرنده و پاسخ و واکنش آن سلول میشود. آگونیستها اغلب تقلیدکننده عمل یک ماده طبیعی در بدن هستند.
داروی آنتاگونیست: دارویی که با اتصال به گیرندههای سلول باعث غیرفعال شدن گیرنده و فقدان پاسخ و واکنش آن سلول میشود. آنتاگونیست با مسدود کردن محل اتصال مانع از اتصال و عمل آگونیست میگردد. آنچه که با وجود آنتاگونیست در یک سلول رخ میدهد بسته به نوع پیوند ایجاد شده با گیرنده ممکن است قابل بازگشت یا غیرقابل بازگشت باشد.
اختصاصی و غیراختصاصی: هنگامیکه در مورد آگونیست یا آنتاگونیست بر روی گیرندهها سخن گفته میشود باید بهیاد داشته باشیم که خود گیرندهها دارای انواعی مختلف مانند بتا، آلفا، گابا و غیره و هرکدام دارای چند زیر مجموعه مثلاً آلفا1 و آلفا2 و غیره هستند. اگر یک دارو پس از ورود به بدن تمامیگیرندههای همنام (مثلاً آلفا) را بهکار بیندازد یک آگونیست (یا آنتاگونیست) غیرانتخابی، و اگر با ورود به بدن تنها یک رده ویژه از یک گیرنده (مثلاً آلفا دو) را تحریک کند، آن آگونیست (و یا آنتاگونیست) انتخابی (اختصاصی) نام دارد.
اگر علاقه دارید تکنسین داروخانه شوید باید در رابطه با مطالب فوق تحقیقات بسیاری داشته باشید.
دفع فرایند پاکسازی و حذف باقیمانده مواد دارویی از بدن و خارج نمودن آنهاست. اصلیترین مسیر دفع دارو از بدن از طریق کلیه است. خون وارد گلومرولهای کلیه میشود، مواد زائد از آن عبور کرده و به طرف دیگر میروند و ادرار را میسازند و مواد غیر زائد به خون برمیگردند. دفع مواد دفعی از بدن گاهی هم از طریق صفرا، اشک، عرق و سایر ترشحات بدن صورت میگیرد.
نیمه عمر: به زمانی که طول میکشد تا مقدار داروی موجود در خون نصف شود یک نیمه عمر گویند. مثلاً وقتی بیان میشود نیمه عمر دارویی 3 ساعت است یعنی آن مقداری از دارو که توانست به خون برسد 3 ساعت دیگر نصف آن دفع شده است.
چه عواملی تعیین میکنند چه مقدار از یک دارو برای بیمار نیاز است؟
1) حداقل دوز موثر دارو
2) فراهمیزیستی
3) وزن بیمار
4) نوع و شدت بیماری
چه عواملی تعیین میکنند هر چند ساعت یکبار از یک دارو استفاده شود؟
1) حداکثر دوز ایمن دارو
2) فراهمیزیستی
3) نیمه عمر دارو
4) نوع و شدت بیماری
اگر علاقه به یادگیری نسخه خوانی دارید باید دارای مدرک معتبر نسخه خوانی باشید.
غلظت جرم در جرم: معمولاً برای بیان غلظت پمادها و کرمها از غلظت جرمیاستفاده میشود. بدین صورت که بیان میشود هر یک گرم پماد یا کرم دارویی،X میلیگرم از آن دارو را در خود دارد. بنابراین مثلاً وقتی بیان میشود که غلظت کرم واژینال استروژن کنژوگه، ششصد و بیست و پنج هزارم میلی گرم در گرم است یعنی هر گرم از آن ششصد و بیست و پنج هزارم میلی گرم دارو دارد. غلظت جرم در حجم: معمولاً برای بیان غلظت مایعات دارویی همچون شربتها و آمپولها از غلظت جرم در حجم استفاده میشود. بدین صورت که بیان میشود هر یک یا چند میلیلیتر از شربت یا آمپول، X میلی گرم از آن دارو را در خود دارد. برای شربتها سوسپانسیونها و الگزیرهای خوراکی معمولاً میلی گرم داروی موجود در هر پنج سیسی شربت را اعلام میکنند. برای مثال وقتی بیان میشود غلظت سوسپانسیون سفیکسیم صد میلی گرم در پنج سیسی است یعنی هر پنج سی سی از آن صد میلی گرم دارو دارد. یا وقتی اعلام میشود غلظت آمپول متوکاربامول هزار میلی گرم در ده سی سی است یعنی حجم آمپول ده سی سی بوده و در آن ده سی سی هزار میلی گرم دارو هست. بیان غلظتها بصورت درصد: هر دو نوع غلظت فوق را به صورت درصد نیز میتوان بیان کرد. برای مثال وقتی میگوییم کرم تتراسایکلین ۳ درصد است یعنی هر ۱۰۰ گرم از کرم تتراسایکلین ۳ گرم دارو دارد. در خصوص شربتها و الگزیرها نیز از درصد میتوان استفاده کرد برای مثال در خصوص شربت پیراستام که ۲۰ درصد است میتوان گفت که هر ۱۰۰ میلیلیتر از این شربت ۲۰ میلیگرم دارو دارد.
اصل دوزهای خاص Unique
برخی اعداد دوز فقط مختص یک دارو هستند. یعنی آن عدد (دوز) را فقط در یک دارو میتوان دید. ارزش دانستن دوزهای خاص هنگام نسخه خوانی مشخص میشود. برای مثال اگر در یک نسخه دوز 312 میلی گرم را دیدیم، آن دارو حتماً کوآموکسی کلاو است. چون داروی دیگری دوز 312 میلی گرم ندارد.
برخی از داروهایی که دوز خاص دارند؛ به عنوان مثال:
156، 228، 312، 375، 457، 625: کوآموکسی کلاو
1200000 واحد: پنی سیلین جی پروکائین
625/0 : استروژن کنژوگه
5/37 : ونلافاکسین
210 : یدوکینول
135: مبورین
اصل نسخه بدون دوز
اگر دوز دارو در نسخه نوشته نشد منظور کمترین دوز موجود در فهرست رسمیداروهاست.
اصل عبارتFort
اگر عبارت Fort برای دارویی اشاره شد منظور بالاترین دوز موجود در فهرست رسمیداروهاست. مثل اراپ فورت، پارکین سی فورت.
جهت نسخه خوانی باید دارای مدرک معتبر نسخه خوانی باشید.
دارو مادهایست که برای پیشگیری، تشخیص و یا درمان یک بیماری مصرف میشود. حتماً اثر درمانی دارد و شاید هم اثر مضر داشته باشد. اگر مقدار آن را از حد معینی کمتر کنیم بی اثر خواهد شد اگر مقدار آن از حد معینی بیشتر شود اثرات سمیخواهد داشت.
تعاریف مربوط به دوز
دوز (Dose) : مقدار معینی از یک دارو را دوز آن دارو گویند. مثلاً دوز داروی آموکسی سیلین 500 میلی گرمی، 500 میلی گرم است.
حداقل دوز موثر: کمترین مقداری از دارو که بتواند اثر دارویی خود را نشان دهد.
حداکثر دوز ایمن: مقداری از دارو که بیشتر از آن مسمومیت رخ خواهد داد.
دوز کشنده: مقداری از دارو که باعث مرگ میگردد.
واحدهای اندازه گیری دوز داروها
گرم(g) : گاهی برای یک اعلام دوز داروهای دارای مقادیر زیاد از واحد گرم استفاده میشود. هر یک گرم برابر با یک هزارم کیلوگرم است.
میلیگرم(mg) : پرکاربردترین واحد اندازهگیری دوز داروها است. معمولاً برای اندازهگیری و اعلام دوز قرصها و کپسولها از میلیگرم استفاده میشود. هر یک میلیگرم، یک هزارم گرم است.
میکروگرم(mcg) : برای اعلام دوز داروهای دارای مقادیر اندک از واحد میکروگرم استفاده میشود. هر یک میکروگرم یک هزارم میلی گرم است.
واحد بینالمللی (IU) : معیار اندازهگیری مقدار داروهاست و معمولاً داروهای قدیمیتر با این واحد سنجیده میشوند. این واحد هم برای سنجش جرم بکار میرود و هم حجم. مقدار این واحد برای داروهای مختلف متفاوت است برای مثال هر هزار و ششصد واحد بینالمللی پنیسیلین جی برابر با یک میلی گرم است. از جمله داروهایی که با این واحد سنجیده میشوند میتوان به پنی سیلینها، انسولینها، انوکساپارین و هپارین اشاره نمود.
جهت یادگیری موارد بالا باید آموزش تکنسین داروخانه را طی کرده و دارای مدرک معتبر تکنسین داروخانه باشید.
خصوصیات کار در داروخانه
عامل اصلی که کار در داروخانهها را از بسیاری مشاغل متمایز میکند، مراجعین به داروخانهها هستند. از این جهت که عمده افرادی که به داروخانه مراجعه میکنند به دنبال خرید دارو هستند و این معمولاً بدان معناست که خودشان یا یکی از نزدیکانشان دچار بیماریست، لذا از صبر وحوصله کافی برخوردار نیستند و به عبارتی آستانه تحمل پایینی دارند. همین موضوع باعث میشود یک تکنسین داروخانه نیاز به نوعی بینش خاص در مقابل مراجعین به داروخانه داشته باشد. در بخش مربوط به اصول نسخه پیچی روشهایی برای کاهش حساسیت و آستانه تحمل پایین مراجعین به داروخانه، با اصلاح فرآیندهای کاری داروخانه ارائه خواهد شد.
اصول اجرایی کار در داروخانه
آستانه تحمل پایین مراجعه کنندگان به داروخانه باعث میشود تکنسینهای دارویی ناچار باشند سرعت خدمت رسانی را سرلوحه کار خود قرار دهد. از سوی دیگر، هرگونه اشتباه در تحویل دارو به بیمار میتواند منجر به اتفاقات جبران ناپذیری شود. مثلاً ممکن است مصرف یک قرص سرماخوردگی بزرگسالان (که از نگاه عامیانه به عنوان ساده ترین دارو شناخته میشود و البته پرفروش ترین داروی کشور از نظر تعداد میباشد) در بیمار دچار فشار خون کنترل نشدهیا آنژین ناپایدار منجر به بحران فشار خون و حمله قلبی شود. از این رو دقت نیز باید سرلوحه کار ما در داروخانه باشد. اما چه عاملی بین سرعت و دقت تعادل ایجاد میکند تا خطایی رخ ندهد و صحت کار مورد اعتماد باشد؟ نظم.
اصول اخلاقی کار در داروخانه
تقریباً در تمامیجوامع بشری از قدیم الایام تاکنون اعضای جامعه پزشکی از مورد اعتمادترین افراد در بین مشاغل مختلف بودهاند. این موضوع که اشخاص سلامتی خود را به دست اعضای جامعه پزشکی میسپارند و براساس تصمیم این متخصصین دارویی مصرف میکنند یا به زیر تیغ جراحی میروند از همین اعتماد نشات میگیرد. تکنسینهای دارویی هم از این اعتماد به بهره نیستند. در واقع این اعتماد و احترام برای هر کسی که از روپوش پزشکی استفاده میکند بصورت طبیعی ایجاد میشود. نکته مهم اینجاست که بدانیم این اعتماد چگونه بدست آمده و حفظ میشود؟
آدرس محل تشکیل کلاسها :
میدان انقلاب خیابان آزادی روبه روی ایستگاه بی آرتی قریب نبش خیابان والعصر پلاک ۱۰۹ ساختمان پزشکان تمجیدی طبقه ۴
پست الکترونیک :Elme.salamat@gmail.com
تلفن های مرکز آموزش:
02166575754
09010580311
سوالات خود را با ما در میان بگذارید.