جهت ارتقای کیفیت خدمت رسانی و آگاهی بیماران از حقوق خود، منشور حقوق بیمار در داروخانه تعریف شده که به شرح زیر است:

•  بيمار حق دارد بعد از دريافت دارو از داروساز در داروخانه اطلاعات مورد نياز درباره درمان دارويي خود (از جمله مقدار و نحوه صحيح مصرف دارو) را سؤال نمايد و داروساز موظف است تا تفهيم كامل بيمار به تمامي سؤالات دارويي وي پاسخ گويد. اطلاعات داده شده بايد بدون اصطلاحات تخصصي و كاملاً واضح باشد به طوري كه بيمار قانع و به طور كامل توجيه شود. علاوه بر آن داروساز موظف است مقدار و نحوه مصرف دارو را مكتوب كند.
•  بيمار حق دارد كه حرمت و شأن او در داروخانه حفظ شده و به نيازهاي دارويي او به موقع و كامل توجه شود.
• داروساز مجاز است با توجه به سطح آگاهي بيمار و در صورتي كه از گروه پزشكي باشد، اطلاعات اضافي ارايه نمايد.
•  بيمار حق دارد در رابطه با حفظ اسرار بيماري و وضعيت سلامت خود به داروساز اعتماد كامل داشته باشد و داروساز ‌بايد در روابط كاري خود چنين اطميناني را براي بيماران فراهم نمايد.
•  بيمار حق دارد در مورد داروهايي كه پزشك براي او تجويز مي‌كند از داروساز در داروخانه راهنمايي و مشاوره بخواهد.
•  بيمار حق دارد به پاسخ‌هاي داروساز در رفع نيازهاي دارويي خود اطمينان كند و داروساز مسئول گفته‌ها و توصيه‌هاي خود مي‌باشد.
•  بيمار حق دارد از داروساز خود درباره منافع و مضرات و هزينه‌هاي دارويي خود اطلاعات بخواهد و تکنسین داروخانه بايد بيمار را راهنمايي كند.
•  داروساز بايد در مورد تداخل داروهاي تجويز شده در نسخه با غذا، داروهاي ديگر و پاسخ‌هاي آزمايشگاهي بيمار را راهنمايي كند.
•  بيمار حق دارد كه بداند چطور متوجه شود داروهاي مصرفي‌اش اثركرده و علامت پيشرفت درمان چيست.
•  بيمار حق دارد كه بداند در صورت فراموش كردن يك دوز دارو چه بايد كرد.
•  داروساز بايد توصيه‌هاي مصرف دارو در حالت بارداري يا شيردهي را در صورت لزوم به بيمار اعلام نمايد.
• داروساز بايد در صورت مصرف همزمان با داروهاي بدون نسخه مانند داروهاي ضد بارداري خوراكي و غیره در صورت لزوم بيمار را راهنمايي كند.
•  داروساز بايد در صورتي كه بيمار داراي بيماري زمينه‌اي نيز هست، نحوه مصرف داروهاي موجود در نسخه را به بيمار توصيه نمايد.
•  صحت دوزاژ تجويزي با توجه به سن و وزن بيمار بايد توسط داروساز بررسي شود.
•  با توجه به برچسب داروهاي دريافتي، داروساز بايد عوارض جانبي مهم را به بيمار هشدار دهد. به طور مثال اثر داروهاي مصرفي بر خواب بيمار و اينكه آيا با بروز عوارض جانبي مصرف دارو، بيمار مجاز به قطع مصرف دارو هست يا نه؟

تخلفاتی که به واسطه‌ی آنها، داروخانه ممکن است تعطیل شود

•  ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی: اشتغال به حرف پزشکی یا اقدام به تأسيس بدون مجوز يكى از موسسات پزشكى یا واگذاری پروانه به غیر یا استفاده از پروانه شخص دیگر.
•  ماده 4 قانون مقررات امور پزشکی ودارویی: اداره امور فنی توسط افراد فاقد صلاحیت.
• ماده 14 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی: تاسیس داروخانه بدون اخذ پروانه تاسیس.
•  ماده 15 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی: عرضه و فروش دارو بدون حضور مسئول فنی و یا تکنسین داروخانه.
•  ماده 9 آیین نامه داروخانه‌ها: جا به جايي داروخانه قبل از اعلام موافقت و اخذ مجوز.
•  ماده 32 آیین نامه داروخانه‌ها: واگذاری داروخانه به شخص دیگر به هر شکل اعم از اجاره و غیره.

تخلفاتی که در دادگاه انقلاب اسلامی‌رسیدگی می‌شوند

ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی: اشتغال به حرف پزشکی (پزشكى، داروسازى، دندانپزشكى و ....) یا اقدام به تأسيس بدون مجوز يكى از موسسات پزشكى مصرح در ماده 1 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی یا واگذاری پروانه به غیر یا استفاده از پروانه شخص دیگر، واردات و صادرات و خريد و فروش دارو بدون اخذ مجوز، خرید و فروش غیرقانونی دارو توسط موسسات پزشکی فاقد مجوز یا دارای پروانه واگذار شده و اخلال در نظام توزیع دارویی کشور.

نظارت بر عملکرد داروخانه در تهیه، نگهداری، عرضه دارو و کلیه اقلام موجود بر عهده معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مربوطه است. در مواردیکه انجام بازرسی از داروخانه توسط سایر مراجع قانونی ذیصلاح لازم به نظر می‌رسد با هماهنگی دانشگاه مربوطه و به همراه کارشناس دانشگاه بازدید از محل صورت خواهد گرفت. گروه کارشناسی اعزامی‌دانشگاه دو نفر فرد آموزش دیده (حداقل یک نفر داروساز) که از حُسن سلوک لازم برخوردار بوده و دارای کارت بازرسی یا معرفی نامه دانشگاه باشند. مشهودات بازرسین در دو برگ صورت مجلس (طبق ضوابط مربوطه) تنظیم و یک برگ آن جهت اطلاع و رفع نارسایی‌های احتمالی به مسئول فنی یا مؤسس داروخانه تحویل می‌گردد. حداقل تعداد بازرسی از داروخانه به طور متوسط چهار بار در سال می‌باشد. بدیهی است نیاز به بازدید از عملکرد داروخانه‌ها با توجه به نحوه فعالیت آنها با نظر دانشگاه تعیین می‌گردد. گزارش بازرسی از داروخانه علاوه بر پیگیری موارد تخلف آن از مراجع ذیصلاح، در ارزشیابی عملکرد سالانه آن طبق دستورالعمل مربوطه مؤثر خواهد بود.

مهمترین تخلفات ممکن در داروخانه
در این قسمت مهمترین تخلفاتی که ممکن است در داروخانه‌ها اتفاق بیفتد، معرفی شده اند. با این توضیح که ذیل عنوان هر تخلف، ابتدا قانونی که عمل مربوطه را ممنوع دانسته، بیان شده و سپس قانونی که برای آن تخلف، مجازات تعیین کرده، آورده شده است.

عدم رعایت شئونات اخلاقی اسلامی
قوانین: ماده 13 آیین نامه داروخانه‌ها، قانون انطباق امور اداری و فنی موسسات پزشکی با شرع مقدس
مجازات: ماده 27 آیین نامه داروخانه‌ها
تاسیس داروخانه بدون اخذ پروانه
قوانین: ماده 1 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی، ماده 14 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی، ماده 2 آیین نامه داروخانه‌ها
مجازات‌ها: ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی، ماده 14 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
عدم اجرای امور فنی داروخانه زیر نظر مسئول فنی
قانون: مواد 2 و 4 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی، ماده 25 آیین نامه داروخانه‌ها، ماده 23 آيين نامه انتظامی‌رسيدگی به تخلفات صنفی و حرفه ‌ای ‌شاغلان حرفه‌های پزشكی
مجازات: ماده 4 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی، ماده 28 آیین نامه داروخانه‌ها
واگذاری پروانه تاسیس داروخانه به شخصی دیگر
قوانین: ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی، مواد و 13 و 32 آیین نامه داروخانه‌ها
مجازات‌ها: ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی، مواد 27 و 32 آیین نامه داروخانه‌ها

عرضه و فروش دارو بدون حضور مسئول فنی
قانون: ماده 15 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 15 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
دخالت افراد فاقد صلاحیت در امور فنی داروخانه
قانون: ماده 4 قانون مقررات امور پزشکی ودارویی
مجازات: ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی ودارویی
ارایه داروهای نسخه‌ای بدون نسخه پزشک
قانون: ماده 18 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 18 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
ترک داروخانه توسط مسئول فنی
قانون: ماده 16 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی، ماده 25 آیین نامه داروخانه‌ها

مجازات: ماده 16 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی، ماده 28 آیین نامه داروخانه‌ها
خريد و فروش دارو بدون اخذ مجوز
قانون: تبصره 1 ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
مجازات‌ها: ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
ساخت دارو بدون اخذ مجوز
قانون: ماده 15 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
مجازات‌ها: ماده 15 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
خرید و فروش غیرقانونی دارو و اخلال در نظام توزیع دارویی کشور
قانون: تبصره 2 ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
مجازات: تبصره 2 ماده 3 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی

دخل و تصرف یا تغییر در نسخه پزشک
قانون: ماده 5 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
مجازات: ماده 5 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
تبدیل تاریخ مصرف داروها
قانون: تبصره 2 ماده 5 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
مجازات: تبصره 2 ماده 5 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
انتشار آگهی تبلیغاتی گمراه کننده
قانون: ماده 5 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
مجازات: ماده 5 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
افزایش قیمت رسمی‌یا تخلف در نرخ گذاری نسخه
قانون: تبصره 2 ماده 5 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
مجازات: تبصره 2 ماده 5 قانون مقررات امور پزشکی و دارویی
گرانفروشی دارو و عدم درج قیمت در نسخ بیماران و ممهور ننمودن آنها
قانون: ماده 19 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 19 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
تعطیلی داروخانه بدون اخذ مجوز
قانون: تبصره 2ماده 7 آیین نامه داروخانه‌ها
مجازات: تبصره 2ماده 7 آیین نامه داروخانه‌ها
گرانفروشی لوازم بهداشتی و آرایشی‌، شیر خشک‌، غذای کودک و لوازم مصرفی
قانون: ماده 22 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 22 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
خودداری از عرضه کالاهای مجاز در داروخانه تا زمان اتمام آن
قانون: ماده 23 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 23 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
عدم همکاری موسس داروخانه با بازرسین
قانون: ماده 13 آیین نامه داروخانه‌ها
مجازات: ماده 27 آیین نامه داروخانه‌ها
عدم همکاری مسئول فنی و تکنسین داروخانه با بازرسین
قانون: ماده 25 آیین نامه داروخانه‌ها
مجازات: ماده 28 آیین نامه داروخانه‌ها
عدم رعایت ساعات فعالیت داروخانه
قانون: ماده 24 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی‌، مواد 30 و 31 آیین نامه داروخانه‌ها
مجازات: ماده 24 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
عرضه و فروش داروی فاقد پروانه ساخت یا مجوز ورود از طرف داروخانه
قانون: ماده 13 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 13 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
عدم اعلام محل انبار داروخانه به دانشگاه
قانون: ماده 33 آیین نامه داروخانه‌ها
نگهداری و یا عرضه و یا فروش داروهای فاسد و یا تاریخ‌گذشته
قانون: ماده 20 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 20 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
فروش کالایی غیر از دارو‌، لوازم بهداشتی و آرایشی‌، شیر خشک‌، غذای کودک و لوازم ‌مصرفی پزشکی مجاز در داروخانه
قانون: ماده 21 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 21 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی

تغییر محل داروخانه بدون اعلام موافقت دانشگاه
قانون: ماده 9 آیین نامه داروخانه‌ها
مجازات: ماده 9 آیین نامه داروخانه‌ها
فروش و عرضه مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی فاسد و تاریخ گذشته
قانون: مواد 1و 14 قانون مواد خوردنی و آشامیدنی
مجازات: مواد 2 و3 قانون مواد خوردنی و آشامیدنی
تهیه دارو خارج از شبکه رسمی‌توزیع
قانون: ماده 17 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 17 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
توزیع مواد خوردنی‌، آشامیدنی‌، آرایشی و بهداشتی فاقد مجوز
قانون: ماده 36 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی
مجازات: ماده 36 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی

حق فنی داروخانه ‌یا تعرفه خدمات دارویی

تعرفه خدمات دارویی داروخانه طبق قوانین مصوب، بابت ارائه‌ی خدمات زیر، که همگی توسط مسئول فنی و با رعایت قانون و مقررات جاری و ضوابط علمی‌و حرفه ای انجام می‌شوند، اخذ می‌گردد:

•  حضور فعال مسئول فنی و تکنسین داروخانه  در داروخانه
•  کنترل نسخ و ارائه‌ی داروهای تجویز شده با قید دستورات دارویی طبق ضوابط علمی
• کنترل نسخ و تطبیق داروهای تجویز شده با سن و جنس بیمار
• مشاوره با بیمار در حین ارائه‌ی نسخه از قبیل بررسی صحت دوزاژ تجویزی، عوارض جانبی داروها، تداخلات دارویی و در صورت لزوم بیماری زمینه‌ای، بارداری و شیردهی
• عرضه‌ی داروهای بدون نسخه طبق فهرست اعلام شده و راهنمایی جهت مصرف آن‌ها
•  رعایت ضوابط مربوط به بسته بندی مجدد داروهای تجویز شده با ارائه‌ی توضیحات لازم، برچسب زنی مناسب و تحویل بهداشتی آن‌ها
•  بررسی ابهام داروهای تجویز شده در نسخه و در صورت لزوم جایگزینی پس از مشاوره با پزشک معالج
•  نظارت بر شرایط نگهداری داروها، تاریخ مصرف و نحوه‌ی عرضه‌ی آن‌ها
•  بررسی اشکالات مشاهده شده در داروها و گزارش به مراجع زیربط

نهاد مسئول نظارت برعملکرد داروخانه

سیاست‌های کلان دارو و داروخانه در سطح ملی توسط سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می‌شود. بازوی اجرایی این سازمان در هر شهر و استان معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی آن شهر یا استان خواهد بود. استان تهران به علت وسعت سه معاونت غذا و دارو دارد (دانشگاه‍های علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران).

فعالیت در هر مجموعه ای مستلزم شناخت و رعایت قوانین و مقررات حاکم بر آن است. داروخانه به عنوان یک پایگاه درمانی که مستقیماً با سلامت جامعه مرتبط می‌باشد دارای مقرراتی است که رعایت آن‌ها ارتقای کیفیت خدمت رسانی و تضمین سلامت جامعه را در‌برخواهد داشت. قانون مربوط به مقررات پزشکی و دارویی، مواد خوردنی و آشامیدنی و اصلاحیه‌های بعدی آن، تعاریف زیر را از داروخانه، مسئول فنی و موسس ارائه کرده است.

تعریف داروخانه

داروخانه موسسه‌ای پزشکی است که با اخذ پروانه مخصوص از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تاسیس شده و با داشتن مسئول فنی واجد شرایط به ارائه‌ی خدمات دارویی و عرضه‌ی دارو، شیر خشک و مکمل‌های غذایی رژیمی، غذاهای کمکی شیرخواران، لوازم مصرفی پزشکی و فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی مجاز مبادرت می‌نماید.

شرايط فنی داروخانه

فضای داروخانه باید به فضای مشاوره دارویی، مکان تهیه داروهای ساختنی، میز نسخه پیچی و مکان استقرار بیمار و قفسه کتب رفرنس تقسیم گردد. داروخانه موظف است اُتوماسیون کامل جهت ارائه اطلاعات درخواستی کلیه خدمات دارویی به معاونت غذا و دارو داشته باشد. رنگ روپوش تکنسین داروخانه باید به رنگ سفید با نصب اِتیکت بر روی سینه و متمایز از رنگ پرسنل داروخانه باشد. محل استقرار داروساز به صورت تابلویی با متن "مسئول فنی و مشاوره دارویی" مشخص گردد. چیدمان قفسه‌های دارویی بهتر است به صورت خواص درمانی دارو و ترجیحاً بسته بندی‌های هم شکل در جاهای مختلف متفاوت باشد. محل ساخت داروهای ترکیبی در فضایی مُجزا و با تجهیزات کامل مورد نیاز باشد. انبار داروخانه قفسه بندی مناسب داشته و مُجهز به دماسنج و رطوبت سنج و یخچال داروخانه دارای سامانه ثبت رایانه‌ای دما باشد.

شرایط تاسیس داروخانه

با در نظر گرفتن حد نصاب جمعيت هر شهر، هر شخص واجدالشرايط مي تواند درصورت كسب حد نصاب امتياز بشرح زير و تأييد صلاحيت از سوي كميسيون امور داروخانه‌ها طبق ضوابط اقدام به تأسيس داروخانه نمايد:

براي شهر تهران 2.850 امتياز
براي شهرهاي با جمعیت 1.000.000 نفر و بيشتر 2.800 امتياز
براي شهرهاي با جمعيت 500 هزار الي يک ميليون نفر 2.700 امتياز
براي شهرهاي با جمعيت 300 الي 500 هزار نفر 2.600 امتياز
براي شهرهاي با جمعيت 100 الي 300 هزار نفر 2.400 امتياز
براي شهرهاي با جمعيت 50 الي 100 هزار نفر 2.200 امتياز
براي شهرهاي با جمعيت کمتر از 50 هزار نفر 2.000 امتياز

محاسبه امتياز مدرك تحصيلي متقاضیان تاسیس داروخانه:
مدرك ديپلم 500 امتياز
مدرك دانشگاهي در رشته‌هاي غير علوم پزشكي 600 امتياز
مدرك كارداني و كارشناسي در رشته‌هاي علوم پزشكي 800 امتياز
مدرك كارشناسي ارشد و بالاتر در رشته‌هاي علوم پزشكي 1.000 امتياز
مدرك كارشناسي داروسازي 1.600 امتياز
مدرك كارشناسي ارشد داروسازي 1.750 امتياز
مدرك دكتراي عمومي داروسازي 2.000 امتياز
مدرك دكتراي تخصصي PhD(با پايه داروسازي) 2200 امتیاز

سابقه داروساز بودن، سابقه فعالیت در عرصه داروسازی، بومی‌بودن و ایثارگری نیز هرکدام امتیاز مخصوص به خود را دارند.

برای اینکه‌یک بیمار با دارو، درمان شود، سه مرحله باید به درستی طی شود.

تشخیص صحیح: تشخیص بیماری برعهده پزشک است. در واقع زنجیره اول دارو درمانی، تشخیص صحیح بیماری است که پزشک براساس علایم و نشانه‌ها و گاهی با کمک پاراکلینیک (آزمایشگاه، تصویربرداری و ....) این کار را انجام می‌دهد. سوال اینجاست که افرادی که اقدام به خوددرمانی بیماری‌ها می‌کنند اصولاً چگونه بیماریشان را تشخیص می‌دهند؟ شاید مهمترین دلیل برای اشتباه بودن خوددرمانی همین باشد. وقتی شخصی غیرمتخصص با سردرد روبرو می‌شود چگونه بین انواع سردرد (میگرن، کلاستر، تنش و .....) افتراق قائل می‌شود؟ امکان ندارد درمان صحیحی صورت بگیرد بدون آنکه تشخیص صحیح وجود داشته باشد.
تجویز منطقی: پس از آنکه تشخیص صحیح بیماری صورت گرفت، براساس آن تشخیص باید تجویز صحیح صورت گیرد. درصورتیکه بهترین تشخیص هم صورت بگیرد تا تجویز درستی برای آن انجام نشود عملاً درمانی صورت نگرفته است. پزشک و داروساز و تکنسین داروخانه  برای تجویز منطقی دارو آموزش دیده‌اند. در مثال قبلی مثلاً تشخیص داده شد که سردرد بیمار ناشی از میگرن است. حال انتخاب داروی مناسب برای بیمار از بین همه داروهایی که برای پیشگیری از حمله میگرن استفاده می‌شوند (پیزوتیفن، آمی‌تریتپیلین، نوتریپتیلین، پروپرانولول، وراپامیل، کلونیدین، والپروآت سدیم، گاباپنتین و ....) و داروهایی که برای تسکین حمله میگرن استفاده می‌شوند (ارگوتامین سی، سوماتریپتان، ریزاتریپتان، زولمی‌تریپتان، مسکن‌ها، مخدرها و .....) تجویز نام دارد. بدیهی است که همه داروها برای همه افراد قابل مصرف نیست. انواع منع و احتیاط مصرف، تداخلات دارویی و.... مانع از این می‌شوند که همه داروها را بتوان برای همه بیماران تجویز نمود. در واقع پروسه تصمیم گیری برای ایمکه کدام دارو را کدام بیمار مصرف کند، تجویز منطقی گوییم.
مصرف صحیح: داروساز داروخانه مسئول آن است که هر بیمار، دارویی که برایش تجویز شده را درست مصرف کند. در همان مثال، ارگوتامین یا سایر تسکین دهنده‌ها را باید هنگام اورا (پیش آگهی) حمله میگرن مصرف نمود یا آمی‌تریپتیلین را باید شب‌ها مصرف نمود و پس از آن از رانندگی و کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارند (مثل دستگاه برش، دستگاه پرس و ....) خودداری نمود. این موارد را مصرف صحیح دارو می‌نامند.  در یک نگاه منطقی به این نتیجه می‌رسیم که هر سه این مراحل باهم ارزشمند هستند و اگر هرکدام را حذف کنیم عملاً درمان صحیح و کاملی با دارو نخواهیم داشت و چه بسا مشکلاتی را هم درپی داشته باشد.

نقش تکنسین دارویی در زنجیره دارو درمانی

تکنسین دارویی به عنوان دستیار داروساز در چرخه درمان مسئول این است که تحت نظر داروساز اطمینان حاصل کند که اولاً داروی درست تحویل بیمار می‌شود و ثانیاً بیمار آن دارو را درست مصرف می‌کند. لذا نقش تکنسین دارویی در داروخانه نه تشخیص بیماری نه تجویز دارو بلکه کمک به داروساز برای تحویل داروی درست به بیمار و مصرف صحیح آن خواهد بود.

•  تشخیص صحیح بیماری: پزشک + پاراکلینیک
•  تجویز منطقی دارو: پزشک + داروساز
•  مصرف صحیح داروی صحیح: داروساز + تکنسین دارویی

اطلاعات دارویی لازم برای تکنسین دارویی

تکنسین دارویی داروخانه برای انجام وظایف اصلی خود یعنی خواندن نسخه و ارائه داروی صحیح لازم است از هر دارو چند نکته را بداند. براساس دلایل منطقی ذکر شده در زنجیره دارو درمانی مشخص شد که تکنسین دارویی نیازی به دانستن نحوه تشخیص بیماری، نحوه تجویز دارو، عوارض جانبی، تداخلات دارویی، منع و احتیاط مصرف داروها و .... ندارد. بلکه باید با دانستن نام ژنریک، نام تجاری، اشکال دارویی و کاربردهای درمانی داروها، اقدام به نسخه پیچی صحیح و ارائه داروی درست به بیمار کند. البته دانستن توصیه‌ها و نکات مصرف هر دارو هم ممکن است بتواند به نقش آفرینی بهتر تکنسین دارویی کمک کند.

روش مطالعه پیشنهادی 

افراد مختلف برای درس خواندن روش مطالعه منحصر به خود دارند، ولی با توجه به تفاوت‌های ساختاری علم داروشناسی با سایر علوم پیشنهاد می‌شود فراگیران پس از مطالعه درس از روی کتاب، نسبت به تهیه و تکمیل دفترچه دوره تکنسین داروخانه (نسخه خوانی) اقدام کنند. این دفترچه هم بصورت آماده و چاپی قابل ارائه خواهد بود هم فراگیران می‌توانند با دست خط خود و به روش صحیح نسبت به تکمیل آن اقدام نمایند.

راهنمای کلی درس خواندن

• بدون برنامه‌ریزی معمولا فرصتی برای درس خواندن پیدا نخواهید کرد.
•  بعد از خواندن بخش مورد نظر، فردی را جلوی خود تصور کنید که قرار است به او درس بدهید و با خود شروع به گفتن همان مطالب با صدای بلند کنید. با انجام این کار خودتان مطالب را تکرار کرده و هم زمان آنها را می‌شنوید که این عمل باعث مسلط شدن شما روی مطلب مورد نظر و یاد آوری هر چه بهتر آن می‌شود.
•  برای حفظ کردن، موضوع و مطلب مورد نظر را چند بار برای خود روی کاغذ بنویسید این کار در حفظ کردن مطالب کمک خواهد کرد.
•  زمانی که مغز در شرایط آرام قرار گرفته و خالی از افکار باشد مطالب را به خوبی دریافت خواهد کرد. در زمان‌هایی که خسته‌یا عصبانی هستید درس نخوانید. یکی از مهمترین پیش شرط‌های درس خواندن این است که ذهن شما در حالت آرامش باشد.
• در دوره‌های زمانی کوتاه درس بخوانید. درس خواندن برای مدت زمان طولانی نه تنها کسالت آور است، بلکه باعث خستگی، ایجاد استرس و گیج شدن می‌شود، در نتیجه قدرت یادگیری را کاهش می‌دهد.
•  زمانی که چیز جدیدی یاد می‌گیرید، سعی کنید در همان روز نکات مهمش را دوره کنید. با گذشت چند روز، برای یادآوری آن مطالب به تلاش بیشتری نیاز خواهید داشت.
•  در زمان درس خواندن ابتدا یک درک کلی از مطلب بدست آورید سپس وارد جزئیات شوید.

اهمیت تکرار و تمرین مستمر
ویژگی ذاتی علوم دارویی حفظی بودن، فرار بودن و شباهت‌های زیاد بین اطلاعات داروهای مختلف است، لذا تکرار و تمرین مستمر اصلی انکار ناپذیر در یادگیری خواهد بود. این کتاب بخوبی می‌تواند نیاز یک تکنسین دارویی برای دراختیار داشتن مطالب لازم بصورت منظم و هدفمند را تامین کند.

جایگاه علمی‌ تکنسین دارویی
اصولاً وجود بینش مناسب نسبت به چیستی و چرایی یک پدیده به درک و کارکرد بهتر آن منجر خواهد شد. لذا در این بخش برآنیم تا جایگاه علمی ‌یک تکنسین داروخانه را با منطق مناسبی شرح دهیم. برای این کار ابتدا لازم است "فارماکوپه" را تعریف کنیم.

فارماکوپه (دارونامه)
فارماکوپه‌ها کتاب‌هایی هستند که فهرست کاملی از داروهای شناخته شده را به همراه سایر اطلاعات دارویی، از جمله موارد مصرف، عوارض جانبی، موارد منع و احتیاط مصرف، تداخلات دارویی، نحوه نگهداری، استانداردها، مواد اولیه، روش ساخت، روش آنالیز مواد اولیه و جانبی اعم از روش‌های فیزیکی و شیمیایی و سایر استانداردهایی که در داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند در آن طرح شده است. در واقع فارماکوپه کتابی ست که هر آنچه انسانها در طول سال‌ها پژوهش و تحقیق راجع به همه داروها کشف کرده اند را یکجا جمع آوری کرده است و در بازه‌های زمانی مشخص بروزرسانی می‌شود.
به نظر می‌رسد واژه فارماکوپه از ترکیب دو واژه باستانی Pharmakon به معنی دارو و Poiein به معنی ساختن، تشکیل شده باشد. به هر حال این واژه از حدود پنج قرن پیش در اروپا وارد لغات داروسازی شد. در آن زمان پزشکی ایتالیایی این واژه را به معنای "کتاب فرمول‌های دارویی" به کار برد و امروزه فارماکوپه‌های مختلفی در دنیا منتشر می‌شود که از این میان می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود.

• فارماکوپه آمریکا: The united state pharmacopoeia (USP)
• فارماکوپه اروپا: European pharmacopoeia (EP)
• فارماکوپه بریتانیا: British pharmacopoeia (BP)
• فارماکوپه ژاپن: Japan pharmacopoeia (JP)
• فارماکوپه ایران: Iran pharmacopoeia (IP)
• فارماکوپه هند: Indian pharmacopoeia (IP)

در بعضی مواقع شاهد هستیم که کارخانه‌های داروسازی نام یا عبارت اختصاری فارماکوپه‌ای که براساس استانداردهای آن، داروی خود را تولید کرده اند، را روی جعبه دارو می‌نویسند. برای مثال اگر روی جعبه‌یک دارو نوشته بود USP یعنی آن دارو براساس استانداردهای فارماکوپه آمریکا تولید شده است. البته این اقدام در همه کشورها الزامی‌نیست. پس بیراه نیست اگر ادعا کنیم فارماکوپه‌ها مکاتب داروسازی هستند.
از این واژه در جایگاه دیگری هم استفاده می‌شود که به عقیده مولف نوعی جفا در حق چنین مجموعه ای از اطلاعات است. در موارد به فهرست داروهای یک بیمارستان، فارماکوپه آن بیمارستان گویند، در حالیکه ارزش فارماکوپه‌ها نه تنها در فهرست کردن داروها، بلکه در گردآوری همه اطلاعات همه داروهاست. همچنین فهرست داروهای ایران تحت عنوان IDL بصورت مستمر از سوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام و بروزرسانی می‌شود.

رده‌بندی داروهای بارداری (به انگلیسی: Pregnancy Drugs Category)، تخمین میزان خطر آسیب رسیدن به جنین، به دلیل مصرف داروهایی است که توسط مادر در دوران بارداری یا شیردهی مورد استفاده قرار گیرد. هر داروی دارای اطلاعات مشخصی است که در برگهٔ اطلاعات محصول، ذکر شده‌است. که مورد توجه تکنسین داروخانه باید قرار بگیرد.

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) دارو هارا در ۶ گروه A ,B ،C ,D ،X و N دسته‌بندی کرده‌است که هر طبقه شامل داروهاست که هر کدام ممکن است اثرات متفاوتی را بروی جنین داشته باشد. داروهای گروه A بی‌خطرترین و گروه X پرخطرترین نوع داروهاست

طبقه بندی FDA درباره‌ی رده بندی دارو در دوران بارداری

گروه A : در این گروه از داروها، مطالعات کافی روی زنان باردار انجام شده‌است و نتایج حاصل از مطالعات بیانگر عدم مشاهدهٔ خطر در سه ماهه اول بارداری بر روی جنین است. به این گروه از دارو، داروهای مجاز در دوران بارداری گویند.

گروه B : در این گروه از داروها، مطالعات بر روی حیوانات باردار نشانگر این بود که دارو خطری بر روی جنین ندارد، اما مطالعات کافی روی زنان باردار برای میزان خطر روی جنین در سه ماهه اول بارداری انجام نشده است.

گروه C : در این گروه از داروها، مطالعات بر روی حیوانات باردار نشانگر این بود که دارو روی جنین اثرات جانبی دارد، اما مطالعات کافی روی انسان‌ها در انجام نشده است. در صورتی که منافع استفاده از دارو برای زنان باردار از مضرات دارو بیشتر باشد، ممکن است دارو تجویز شود.

گروه D : در این گروه از داروها، مطالعات و نتایج حاصل از آن بیانگر وجود خطر برای جنین انسان است. زمانی که استفاده از دارو برای زنان باردار اجتناب‌ناپذیر است و خطرات احتمالی پذیرفته شده‌است، پزشک دارو را تجویز می‌کند.

گروه X : این گروه از داروها، بیانگر ایجاد اختلالات، آسیب‌ها و ناهنجاری‌های روی جنین بوده‌است. به دلیل آسیب به جنین و خطر بالای مصرف دارو، مصرف این داروها در دوران بارداری ممنوع است و به آن‌ها داروهای ممنوعه در بارداری می گویند.

مصرف ریتالین تنها با مشورت پزشک امکان پذیر است اما بعضی از افراد سودجو مانند دست فروشان و دلالان در گوشه و کنار خیابان ها به فروش آن اقدام می کنند و جالب است بدانید که مواد روانگردان درون قرص ریتالین به حدی بالاست که می تواند با فشار مغزی ایجاد شده در افراد آنها را به خونریزی مغزی و در نهایت مرگ دچار کند. در ادامه برای شما که تکنسین داروخانه هستید قرص ریتالین را معرفی میکنیم. 

ریتالین چیست؟

درواقع ریتالین یک نوع داروی معجزه گر برای درمان اختلالات مغزی است که توسط روانپزشکان برای بیماران خاص تجویز می شود؛ چرا که این دارو با تاثیر شگفت انگیز خود باعث فعال تر شدن کورتکس مغز و افزایش ضریب هوشی در افراد می شود.

مصرف ریتالین مقدمه‌ای برای اعتیاد شیشه

به عقیده بسیاری از متخصصان پزشکی مصرف ریتالین در دانشجویان مقدمه ای برای مصرف یک ماده مخدر تخریب زا به نام شیشه است که آنان با استفاده خود سرانه از این داروها به منظور افزایش انرژی و تمرکز در جلسه امتحان سلامت جسمانی و روانی خود را دچار اختلال می‌کنند.

مصرف ریتالین در بین دانشجویان کشور چگونه است؟

متاسفانه در سال های اخیر مصرف داروهای روان گردان مضر به نام ریتالین در بین دانشجویان ایرانی شدت گرفته است چرا که افراد در طول ترم و در آن فرصت طلایی هیچ مطالعه ای ندارند و یک شبه می خواهند راه صد ساله را به منظور کسب نمرات بیشتر با نداشتن خواب کافی طی کنند. حتی طبق گفته دانشجویان با مصرف قرص های ریتالین هوشیاری بیشتری نصیب دانشجویان می شود و مغزشان از حالت تنبلی خارج می شود.

عوارض مصرف قرص ریتالین را بشناسید

مصرف قرص های روان گردان ریتالین می تواند با عوارض پر خطری مانند: بی خوابی، سردردهای مکرر، ضربان قلب سریع یا نامنظم بودن آن، تحریک پذیری، خشونت، افزایش فشار خون، زخم های غیر عادی بر روی انگشتان دست و پا، سردی و بی حسی پاها،نوسانات خلقی، بروز افکار غیر طبیعی، تغییرات بینایی، حرکات غیر قابل کنترل عضلات، لغات و صداها، بیان ناگهانی و تاری چشم، حالت تهوع، بی اشتهایی، کاهش وزن شدید، کج خلقی، آسیب زدن به قلب و کبد، اختلالات سیستم عصبی، کاهش قدرت یادگیری، تنبلی مغز، افزایش دلهره، شدت گرفتن استرس و حمله های وحشیانه در بین دانشجویان شود.

قرص ریتالین چگونه توسط افراد تهیه می شود؟

جالب است که بدانید قرص ریتالین در هیچ کجای کشور بدون تجویز و نسخه پزشک در داروخانه ها فروخته نمی شود اما بعضی از دانشجویان به صورت قاچاق از افراد سودجو به خریداری آن می پردازند و نمی دانند که استفاده از داروهای قاچاق دارای چه مواد خطرناک و اعتیاد آوری است و می تواند با جان سالم و زندگی افراد بازی کنند. متاسفانه به تازگی با مراجعه بعضی دانشجویان به منظور رفع تنبلی و موفق شدن در عملکرد تحصیلی شاهد تجویز ریتالین از سوی پزشک متخصص یا باور غلط به منظور بهتر شدن شرایط روحی و جسمی برای دانشجویان هستیم اما بهتر است بدانید که مصرف قرص ریتالین عوارض جبران ناپذیر و جدی را برای افراد رقم خواهد زد.

مصرف ریتالین برای چه افرادی مجاز است؟

استفاده از قرص ریتالین باعث کاهش عملکرد حافظه یا پرخاشگر شدن در بین دانش جویان می شود. اما از آنجایی که این قرص حرف اول را برای درمان بیماری های بیش فعالی می زند مصرف آن برای بیماران بیش فعال مجاز است.

قرص ریتالین را چطور مصرف کنیم؟

پیشنهاد ما به شما در خصوص استفاده از قرص ریتالین مشورت با پزشک مربوطه است اما بهتر است قبل از مصرف دارو به دقت راهنمای آن را مطالعه کنید. بهترین زمان مصرف قرص ریتالن ۳۰ الی ۴۰ دقیقه قبل از مصرف هر وعده غذایی است. اگر دچار ناراحتی معده یا دستگاه گوارشی هستید این قرص را همراه میان وعده، غذا و پس از آن میل کنید.

قطع ناگهانی مصرف ریتالین چه عوارضی دارد؟

جالب است بدانید که قطع ناگهانی قرص ریتالین بعد از استفاده طولانی مدت و منظم از آن می تواند با مشکلات گوناگون روحی مانند افسردگی، خودکشی، افسردگی مزمن و شدید خود را نشان دهد.

اقدامات احتیاطی در زمان مصرف ریتالین

قبل از مصرف ریتالین بهتر است سوابق پزشکی یا بیماری های خود را برای پیشگیری از بروز واکنش های حساسیتی یا مشکلات دیگر به پزشک اطلاع دهید. همچنین به یاد داشته باشید که قبل از نشستن پشت فرمون و رانندگی به دلیل ایجاد حالت سرگیجه در شما هرگز به خوردن قرص ریتالین اقدام نکنید. قبل از هرگونه عمل جراحی پزشک خود را از وضعیت مصرف ریتالین ها مطلع کنید.