برچسب دارویی:

اطلاعات زیادی وجود دارد که با داروی خریداری شده در داروخانه همراه است که یک تکنسین داروخانه باید آنها را بداند. اطلاعات مواد دارویی بر روی یک دارو به شما اجازه می دهد تا بدانید چگونه آن را مصرف کنید، چه موادی در آن موجود می باشد، و چگونه بیماری شما را بهبود می بخشد. اما طریقه نوشتن اطلاعات درک بهتری به شما می دهد.

داروهای با هشدار بالا (High-Alert) شامل آن دسته از فرآورده های دارویی می باشند که بروز اشتباه در مصرف آنها با خطر بالایی از ایجاد آسیب های جدی حتی مرگ بیماران همراه می باشد.

اگرچه ممکن است شیوع اشتباه داروپزشکی (Medication error) ناشی از مصرف داروهای با هشدار بالا بیشتر از سایر داروها نباشد، بروز اشتباه دارو پزشکی با این گروه از داروها نسبت به سایر فرآورده های دارویی با عوارض شدیدتری همراه خواهد بود.

منظور از اشتباه دارو پزشکی (Medication error) ، هرگونه رویداد قابل پیشگیری می باشد که ممکن است باعث یا منجر به استفاده نادرست فرآورده دارویی یا ایجاد اثرات زیان آور در بیمار شود.

اشتباه دارو پزشکی ممکن است به نحوه عملکرد کارکنان خدمات، مراقبت سلامت و فرآورده دارویی و یا فرآیندها از جمله نسخه نویسی (Prescribing)، دستور دارویی (Order communication)، نسخه برداری ((Transcribing، برچسب فرآورده های دارویی (Labeling)، بسته بندی (Packaging)، نام‌گذاری (nomenclature)، ترکیب نمودن داروها (compounding)، نسخه پیچی (dispensing)، توزیع (distribution)، تجویز دارو (administration)، آموزش (education)، پایش (monitoring) و مصرف فرآورده (Use) مربوط باشد.

ضوابط برچسب گذاری برای تمام داروهای با هشدار بالا

1- برچسب قرمز رنگ می بایست بر روی جعبه/ قفسه/ کشو/ سبد و یا هرگونه مخزن نگهداری داروهای با هشدار بالا ، در قفسه های داروخانه، ترالی اورژانس و اتاق درمان دراورژانس، بخش ها و واحد های بیمارستانی، الصاق شود.
2- بر روی برچسب قرمز رنگ، نام دارو همراه با قدرت دارویی آن فرآورده، با فونت متناسب با اندازه مخزن به نحوی که از دور قابل خواندن باشد، به رنگ مشکی و زبان فارسی درج شود.
3- برچسب گذاری این داروها در داروخانه با نظارت داروساز مسئول فنی داروخانه و اجرای آن توسط ایشان و یا پرسنل تعیین شده از جانب وی انجام خواهد شد .
4- نظارت بر برچسب گذاری این داروها در بخش های بیمارستانی به عهده سرپرستار و رئیس بخش و نحوه نگهداری و اجرای فرآیندهای مذکور توسط ایشان و یا پرسنل تعیین شده از جانب آنها می باشد.

باید توجه داشت که از یک طرف امر نسخه خوانی دارای اهمیت و حساسیت بسیار زیاد می باشد زیرا با سلامت افراد جامعه مربوط بوده و کوچک ترین خطا در این ارتباط خطرساز خواهد بود و از طرف دیگر افرادی که در سطح داروخانه مشغول به این کار هستند در اکثر موارد بدون گذراندن دوره ای مشخص و اکثرأ به صورت تجربی مشغول به این کار هستند.

شغل تکنسین داروخانه برای تمامی علاقمندان این فرصت را فراهم می سازد تا به عنوان یک کار تمام وقت یا نیمه وقت برای خود باشید. کسانی که به صورت تجربی اطلاعاتی داشته اند و با به صورت تخصصی تجربه علمی و عملی دارند فرصتی را برای خود ایجاد می نمایند تا به عنوان دستیار داروخانه کار نمایند. امروز با توجه به اینکه بیماری ها از قبل بیشتر شده است افراد جامعه نیازمند داروخانه ، داروساز و تکنسین داروخانه بیشتری هستند. با آموزش های زیادی که یک فرد علاقمند می بیند می تواند به سرعت در زمینه کمک دستیار داروخانه پیشرفت نماید و با داشتن دانش های بیشتر به یک داروساز تبدیل گردد. بعضی از تکنسین ها حتی می توانند مهارت زیاد خود را در اتوماسیون داروخانه و سیستم های اطلاعات سلامت کسب نمایند. نظارت گران یا مسئولان فنی داروخانه باید همیشه در داروخانه حضور داشته باشند و کنترل بر کار نسخه پیچ ها داشته باشند. در این صورت است که حضور همیشه مسئول داروخانه بر ارایه درست یا صحیح دارو به بیماران و کاهش خطاهای دارویی بسیار پر اثر گذار است. تجربه نشان داده شده است که میزان خطا در نسخه پیچ ها در ارایه دارو بسیار بالا بوده است.

مزایا و معایب تکنسین داروخانه

این حرفه، یکی از مشاغلی است که به دلیل ایستادن های طولانی مدت، ممکن است شاغلین در این شغل را دچار آسیب های ناشی از ایستادن در زمان های طولانی کند.

حقوق تکنسین داروخانه میزان مشخصی ندارد و هر کارفرما به دلخواه خود ماهیانه مبلغی را به تکنسین داروخانه پرداخت می کند! حتی ممکن است بعضی از افراد با حقوق بسیار پایین و کمتر از میزان معین شده در قانون کار، به عنوان نسخه خوان داروخانه مشغول به کار شوند.

دستیاران داروخانه صنف مشخصی ندارند و به همین دلیل ممکن است گاهی اوقات مواردی نظیر مرخصی استحقاقی، مرخصی استعلاجی، سنوات، اضافه کار، شب کاری و دیگر حقوق مطرح شده در قانون کار برای آن ها نادیده گرفته شده و نقض می شود.

با همه این موارد، کسانی که تحصیلات مرتبط ندارند و یا حتی وارد دانشگاه نشده اند هم می توانند با شرکت در دوره های تکنسین داروخانه، اطلاعاتی در مورد داروها کسب کرده و در صورتی که به این حرفه علاقه داشته باشند، وارد بازار کار شوند.

از اهداف اصلی این دوره توانایی نسخه خوانی در افراد فارغ التحصیل می‌باشد.
این افراد باید تبحر لازم را در امر خواندن نسخه شامل نوع دارو،شکل دارو و تعداد آن کاملاً بدست آورند. همچنین با دسته‌بندی کلی داروها آشنا گردیده و دارای توانایی در قفسه چینی داروخانه گردند.

دوره تکنسین داروخانه علاوه بر این از آنجائیکه در داروخانه علاوه بر داروهای شیمیایی داروهای گیاهی ، فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی و همچنین تجهیزات پزشکی نیز موجود می‌باشد، آشنایی مقدماتی نیز با این گونه فرآورده‌ها پیدا می‌نمایند.

- رضایت مندی مراجعین به داروخانه ها
- کم شدن خطاها
- توسعه پیدا کردن وضعیت پخش و مصرف دارو
- بالا رفتن سلامت جامعه

امکان نسخه پیچی باید با توجه به داروهای داخلی که تاریخ مشخصی دارند با اصول را رعایت نمود تا دور از آلودگی باشند و به بهترین نحو به دست بیمار برسد . تکنسین داروخانه هر محصولی از هر شرکتی را خریداری می نماید و به فروش می رساند و با توجه به راهنمای کاتالوگ از شرکت، مشاوره به افراد می دهد. دارا بودن مدرک تکنسین داروخانه یکی از امتیازات ویژه جهت افرادی که تمایلی به مهاجرت خارج از کشور دارند محسوب می شود بدین ترتیب که سفارت کانادا امتیاز ویژه ای برای مدرک تکنسین داروخانه در نظر گرفته است. سفارت های اروپا نیز این مدرک معتبر را جز امتیازات مهاجرت به شمار می آورند.

نسخه پیچ داروخانه در واقع همان تکنسین داروخانه یا دستیار داروخانه است که در داروخانه و یا بیمارستان تحت نظارت مستقیم یک دکتر داروساز و یا در مراکزی مانند شرکت‌های دارویی ، شرکت‌های بیمه و شرکت‌های نرم‌افزاری فعالیت میکند.

با گذراندن کلاس های آموزشی تکنسین داروخانه و خواندن کتاب و تمرینات مخصوص نسخه خوانی و طی دوره کارورزی در یک داروخانه، طی چند ماه می توان نسخه پیچ و یا همان تکنسین داروخانه شد. در واقع افرادی که اطلاعات کافی در مورد نسخه خوانی ، قیمت زنی ، چیدن داروها در قفسه های داروها و آشنایی با داروها را فرا می­گیرند ، به عنوان تکنسین داروخانه شناخته می شوند.

حقوق یک تکنسین داروخانه با توجه به قانون کار است اما با صلاح دید مسئول فنی داروخانه یا همان داروساز نیز تعیین می شود. یعنی حداقل حقوق دریافتی کمتر از حقوق مقرری قانون کار نمی باشد اما حداکثر حقوق تکنسین داروخانه با توجه به میزانی است که مسئول فنی داروخانه تعیین می کند که ممکن است با توجه به سابقه شخص ، میزان شیفت ها و توانایی ها متغیر باشد.

مسئول داروخانه چه مزایایی را داراست ؟
-کم شدن احتمالات خطاها در جمع آوری داروهای نسخه
- پایین آمدن احتمال شکایات
- افزایش مشتریان هر داروخانه و رضایت مندی مشتریان

مهارت های تکنسین داروخانه :
مدیریت عرضه ، سازمان، یکپارچگی ، مهارت های گزارشگری ، توجه به جزئیات، قابلیت اطمینان، ایجاد یک محیط امن و موثر، تمرکز بر کیفیت، تجزیه و تحلیل اطلاعات، اطلاع رسانی به دیگران.
مسئولیت شغلی داروسازی و تکنسین داروخانه :
مونتاژ و توزیع داروها، پشتیبانی از خدمات دارویی با انبارداری داروخانه نیازمند نسخه پیچی می باشد و نسخه پیچی داروخانه یکی از کارهایی است که لازمه آن آموزش می باشد . آموزش آن به صورت تئوری و عملی داده می شود که اساسی ترین راه در یادگیری مهارت نسخه خوانی در داروخانه می باشد.

- تسلط کامل برای شناخت دارو : برای شناخت کامل از دارو الزامی نیست که حتما فقط نام آن را بدانید باید با تمام شکل ها و شکل های گوناگون دارو تسلط کاملی داشته باشید. هنگامی که به منابع دارو شناسی مراجعه شود باید به نکات نوشتن دارو، دوز دارو، شکل دارو دقت کرد زیرا یکی از موارد بسیار مهم برای آگاهی و شناخت از دارو است. برای این روش کافی است بعد از گذراندن دوره در داروخانه به عنوان تکنسین داروخانه مشغول به کار شوید تا به مرور زمان با تمام داروها آشنا گردید.

- شناخت نام های تجاری داروها : اکثر داروها ، دارای نام های تجاری هستند و زمانی که یک پزشک اسم تجاری یک دارو را در نسخه می نویسد باید بتوانیم با این گونه نام های تجاری آشنایی داشته باشیم. وظیفه نسخه پیچ شامل دریافت نسخه، بررسی نسخه، بررسی اعتبار و ارزش قانونی نسخه، جمع آوری اقلام دارویی که در صورت بودن داروها در داروخانه و تحویل آن به مسئول تحویل داروها می باشد. مسئول فنی بعد از گرفتن نسخه پیچ، مطابق با دستور پزشک وظیفه تحویل داروها به بیمار را دارد و اگر بیمار درخواست توضیح در مورد دارو را بخواهد موظف به توضیحاتی در رابطه با نحوه مصرف دارو نیز ارایه دهد. اولین گام برای تبدیل شدن به تکنسین داروخانه باید به یادگیری نسخه خوانی پرداخت. نسخه خوانی برای افرادی که دوره های پرستاری یا پیراپزشکی را که گذرانده اند و تمایل به نسخه خوانی دارند مفید می باشد.

تعریف نسخه:

یک دستور دارویی که توسط یک پزشک برای یک بیمار معین، در یک تاریخ معین جهت یک یا چندین بیماری نوشته می شود . دو پزشک نباید یک نسخه را مهر کنند. نسخه برای یک بیمار معین است، نمیتوان نسخه را در اختیار فرد دیگر با علائم مشابه قرار داد. پزشک می تواند برای یک یا چند بیماری شخص دارو بنویسد مثلا فردی دیابت داشته باشد و حالا دچار افسردگی شده است و یا مریض مشکل دریچه میترال داشته و حالا گلودرد دارد بنابراین در نسخه این شخص Inderal همراه با آموکسی سیلین نوشته شده است.
در نسخه های بیمه : CC مخفف Chief compelere یعنی مشکل اصلی بیمار می باشد و باید با زبان خود بیمار نوشته شود مثلا: سوزش سر دل ، درد مفاصل و بی خوابی و …
DX مخفف Diagnosis ، تشخیص پزشک می باشد.

نکته مهم در نسخه خوانی و آموزش نسخه خوانی :

قطعا تکرار و تمرین مهمترین راه تسلط بر نسخه خوانی است. با این وجود کسی که به مبحث داروشناسی مسلط نباشد هرگز به نسخه خوان حرفه ای تبدیل نمی شود .

البته قابل ذکر هست که بسیاری از قوانین بیمه ها و داروهای تحت پوشش بیمه ها دائما در حال تغییر هست و از طریق الکترونیکی و سایت بیمه ها این تغییرات در دسترس داروخانه ها می باشد .

بخواهیم به طور اجمالی فرایند نسخه خوانی رو توضیح بدهیم اینطور خواهد بود :

۱- مطالعه کامل مبحث داروشناسی (آشنایی کامل نسخه خوان با انواع داروها،دیکته داروها ،شکل های دارویی، اسامی دارو ها و گروه های دارویی) – بدون تسلط بر این موضوعات حقیقتا هرگز در کار در داروخانه به عنوان نسخه خوان موفق نخواهید بود ، شاید بپرسید چرا ؟؟؟ یک علت آن رو این طور بگویم که ؛ شما توانستید از روی نسخه داروی Losartan رو بخونید ، تا زمانی که ندانید این دارو از گروه داروهای ضد فشار خون هست ، باید تمام قفسه های داروخانه رو بگردید . زیرا در اکثر داروخانه ها تقریبا قریبا به ۱۰۰% داروها بر اساس گروه های دارویی چیده شده اند . یا برخی داروها با نام تجاری توسط پزشک تجویز می شوند . بعنوان مثال Lozar که نام تجاری داروی Lozartan می باشد . شما باید بدانید که Lozar مربوط به این دارو هست که بتوانید به بیمار ارائه دهید و حتی آشنایی با املا و دیکته دارو که در تشخیص دارو بخصوص داروهایی که ناقص در روی نسخه نوشته می شوند بسیار مهم می باشد و … پس تسلط بر این مبحث کاملا ضروری و اولین قدم در نسخه خوانی است . علاوه بر موارد ذکر شده نکات دیگری نیز وجود دارد که میتواند شما را در بهبود قدرت نسخه خوانی کمک کند. ( همه ای موارد بصورت مفصل در مجموعه آموزشی ما موجود می باشد)

۲- خواندن نمونه نسخه های آموزشی ، معمولا پس از کار کردن هرچند کوتاه در یک داروخانه خیلی سریع با دست خط پزشک های محدوده آشنا خواهید شد . اما برای شروع کار و دسترسی نداشتن به داروخانه جهت کار و یا کارورزی ، داشتن تعداد زیادی نسخه جهت تسلط ضروریست . (بیش از ۱۲۰۰ نمونه نسخه پزشک در مجموعه آموزشی موجود است)

۳- کار نسخه خوان در داروخانه که میتواند بصورت کارآموز نیز باشد . تا با سایر داروها ، نحوه قیمت زنی داروها ، قوانین بیمه ها و … بصورت عملی و از نزدیک آشنا شوید .

نسخه خوانی :

سال هاست که نسخه نویسی پزشکان در کشورمان به شیوه دستی و بدون استفاده از نرم افزارهای نسخه نویسی انجام می پذیرد. در این میان به دلیل مشکلاتی که در شیوه نگارش و دست خط در برخی از این نسخه ها دیده می شود ، گاها شاهد آسیب هایی می باشیم که به سلامت بیمار وارد می شود.
ارائه هرگونه خدمات دارویی در داروخانه یا مراکز مشاوره در موارد بسیاری همراه با خواندن این نسخه ها می باشد، بنابراین شاغلین در این حوزه باید قادر به خواندن نسخه ها باشند.

نسخه پیچ ،دارو یار ، دستیار داروساز ، تکنسین دارویی ، پراتیک یا کارمند داروخانه ، شخصی است که اقدام به نسخه پیچی در داروخانه می کند . برخی از آنها به صورت تجربی و برخی با گذراندن دوره های آموزشی وارد این شغل می شوند .

۱- خواندن نسخه و جمع آوری اقلام دارویی تجویز شده

۲- برقرای ارتباط محترمانه و موثر با بیمار و مراجعین

۳- قیمت زنی دستی یا ثبت الکترونیکی دارو

۴- حفظ نظم چیدمان اصولی و علمی داروها

۵- انبارداری و ثبت موجودی و کمبود داروها

۶- استفاده از روپورش با نصب پلاک مشخصات

تعریف دارو

دارو ماده ایست که برای پیشگیری،تشخیص و یا درمان یک بیماری مصرف می شود

نام ها مختلف یک دارو

هر دارو ۴ نوع نام دارد که هر کدام از آنها مفهوم خاصی دارند .

نام شیمیایی : نشان دهنده ساختار مولکول دارو است . مثلا نام شیمیایی سالبوتامول : آلفا۱-۱ و ۱دی متیل اتیل آمینو متیل-۴- هیدروکسی-۱و۳ بنزن دی متانول می باشد .

نام رمز : وقتی دارویی کشف می شود تا زمانی که مراحل آزمایشگاهی و قانونی آن طی شده و اثر بخشی دارو کاملا اثبات شود با اسم رمز معرفی می گردد ،مثل SGH68.

نام عمومی = ژنریک : اسم بین المللی یک دارو است که در تمام دنیا ، دارو به آن نام شناخته می شود ، مثل سالبوتامول . تقریبا همه داروها فقط یک نام ژنریک دارند.

نام تجاری = Trade = Brand : اسمی است که هر کارخانه به طور مختص برای محصول خود انتخال و آنرا با نماد ® مشخص می نماید . البته کارخانه موظف است نام ژنریک را حتما روی بسته بندی دارو ذکر کند . برای مثال برخی نام های تجاری سالبوتامول عبارتند از : Ventolin ، Ventalex ، Asthalin .

در یک داروخانه معمولی، تکنسین نسخه‌ها را از مشتریان یا از مطب پزشک دریافت می‌کند و صحت آن را مورد بررسی قرار می‌هد. بعد شروع به آماده کردن اقلام دارویی روی نسخه می‌کند؛ قرص‌ها را می‌شمارد، داروها را از نظر کمیت اندازه‌گیری می‌کند،‌ گاهی اوقات داروها را با هم ترکیب می‌کند و آن‌ها را در جعبه گذاشته و روی آن برچسب می‌زند. قبل از تحویل داروها به مشتری، داروساز آن‌ها را بررسی می‌کند.

زمینه‌های اشتغال زایی دوره تکنسین داروخانه :
اشتغال به کار در داروخانه‌های خصوصی و دولتی به عنوان تکنسین داروخانه

ضرورت تشکیل دوره تکنسین داروخانه :

باید توجه داشت که از یک طرف امر نسخه خوانی دارای اهمیت و حساسیت بسیار زیاد می‌باشد زیرا با سلامت افراد جامعه مربوط بوده وکوچکترین خطا در این ارتباط خطرساز خواهد بود. و از طرف دیگر افرادی که در سطح داروخانه‌ها مشغول به این کار هستند در اکثر موارد بدون گذراندن دوره‌ای مشخص و اکثراً بصورت تجربی مشغول به این کارمی‌باشند. با دقت نظر در این مسئله ضرورت وجود یک دوره که افرادبه عنوان کار آموز زیر نظر اساتید این علم با مسائل موجود در این فن آشنا شوند حس می‌شود. از اهداف اصلی این دوره توانایی نسخه خوانی در افراد فارغ التحصیل می‌باشد. این افراد باید تبحر لازم را در امر خواندن نسخه شامل نوع دارو،شکل دارو و تعداد آن کاملاً بدست آورند. همچنین بادسته‌بندی کلی داروها آشنا گردیده و دارای توانایی در قفسه چینی داروخانه گردند.

علاوه بر این از آنجائیکه در داروخانه علاوه بر داروهای شیمیایی داروهای گیاهی، فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی و همچنین تجهیزات پزشکی نیز موجود می‌باشد، آشنایی مقدماتی نیز با این گونه فرآورده‌ها پیدا می‌نمایند.

لیست نمرات پایان دوره کلاس صبح زوج دکتر رستمی  تاریخ آزمون  02/05/98                           

*** توضیح اینکه نمرات از 80 نمره می باشد

قابل توجه فراگیران کلاسهای تکنسین دارویی :

شروع ثبت نام کلاس دوره های پیشرفته تکنسین دارویی

برای اطلاعات بیشتر به آموزش مراجعه نمایید

سر فصل ها :