تعریف آناتومی و فیزیولوژی بدن
آناتومی علم شناخت بدن می باشد .در این علم ما با اجزای مختلف بدن و عملکرد آنها آشنا می شویم .بدن انسان،کل ساختار انسان است که سر،گردن، تنه)سینه و شکم(، دو بازو و دست‌ها و دو ساق پا و پاها را شامل می‌شود. هر قسمت بدن از انواع مختلف سلول تشکیل شده است. تعداد سلولهای بدن انسان حدود 37/2 تریلیون تخمین زده شده‌اند. این عدد از داده‌های جزئی بدست آمده است و به عنوان نقطه شروع برای محاسبات بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جهت ثبت نام و اطلاع از برنامه های
کلاس آموزشی دوره کمک پرستاری و دریافت مدرک معتبر جهت اشتغال و یا مهاجرت می توانید با
مرکز آموزش انجمن پرستاری ایران شعبه اصلی تماس بگیرید:
02166120169 –
02166575754
ترکیب بدن
در بدن بزرگسالان متوسط ۵ – 5/5 لیتر خون و همچنین حدود ۱۰ لیتر از مایع میان‌بافتی وجود دارد. این مایع اطراف سلول‌ها را طوری احاطه کرده است که گویی در حال غرق شدن هستند. تمام فضای بافت‌ها دارای مایع میان بافتی است.
ترکیب بدن انسان اشاره به مقدار آب، محتوای عناصر، انواع بافت‌ها و نوع مواد دارد. بدن یک فرد بالغ حاوی حدود ۶۰ درصد آب است که بخش قابل توجهی از وزن و حجم بدن را تشکیل می‌دهد. محتوای آب می‌تواند از ۷۵ درصد در نوزاد تازه متولد شده تا ۴۵ درصد در یک فرد چاق متفاوت باشد. (این اعداد آمار تقریبی می‌باشند).
بافت بدن
به مجموع سلول هایی که ساختمان یکسان داشته و کار یکسان انجام می دهند، بافت می‌گویند مانند بافت عصبی، بافت پوششی. بافت های بدن به 4 گروه اصلی پوششی، ماهیچه‌ای، عصبی و پیوندی تقسیم می شوند.
عضو یا اندام
از ترکیب چند بافت مختلف که به شکلی سازمان یافته به هم پیوسته باشند ، عضو یا اندام به وجود می آید. هر عضو یک یا چند کار معین را انجام می دهد مانند قلب یا ریه یا کبد.
دستگاه‌های اصلی بدن
- دستگاه قلب و رگها برای گردش خون
- دستگاه گوارش برای فرودادن هضم ،جذب و دفع خوراک
- دستگاه درونریز برای هماهنگی اندام‌های درونی با کمک هورمون
- دستگاه عصبی، جابجایی و پردازش داده‌ها در مغز و اعصاب
- دستگاه ماهیچه‌ای برای جنباندن بدن
- دستگاه تنفسی برای دم و بازدم
- دستگاه ادراری برای برونرفت ادرار
- دستگاه پوششی شامل پوست، مو و ناخن برای پوشش و حفاظت بدن
- استخوان‌بندی انسان برای سرپاداشتن و نگاهداری ساختار تن
- دستگاه دفاعی بدن برای دفاع در برابر بیماری ها
آناتومی سیستم عصبی
دستگاه عصبی یا سیستم عصبی یا سامانه عصبی(Nervous System) در بدن جانوران به هماهنگی فعالیت‌های ماهیچه‌ها پرداخته، اندام گوناگون را تحت نظارت درآورده، ایجاد و توقف ورودی‌های مربوط به حواس مختلف را باعث می‌شود. وظیفه کنترل اعمال بدن بر عهده دو سامانه عصبی و غده‌ای درونی می‌باشد، که از این میان، سامانه عصبی، از یاخته‌های عصبی(سلول) و یاخته‌های کمکی تشکیل شده‌است.
به این ترتیب دستگاه عصبی، با ساختار و کار ویژه‌ای که دارد، در جهت ایجاد هماهنگی بین اعمال سلول‌ها و اندام‌های مختلف بدن تمایز و تکامل یافته‌است. خواص ویژه آن عبارت اند از تأثیرپذیری نسبت به محرک‌های خارجی، ایجاد یک جریان عصبی که نمایانگر تأثیر محرک است، هدایت جریان عصبی از یک نقطه دستگاه به نقطه دیگر و سرانجام انتقال آن از یک واحد عصبی به یک واحد دیگر.
سیستم عصبی به دو بخش تقسیم می گردد:
- سیستم عصبی مركزی: شامل مغز و نخاع می باشد.
- سیستم عصبی محیطی: که از اعصاب مخچه ای و اعصاب نخاعی تشکیل شده است.
آناتومی و عملکرد سیستم اسکلتی
سلامتی و کارکرد مناسب سیستم عضلانی، اسکلتی با نحوه فعالیت سایر دستگاه های بدن ارتباط متقابل دارد. استخوانها از جمله سخت ترین عناصر بدن هستند كه وظیفه حفاظت از اندام های حیاتی بدن نظیر: مغز، قلب و ریه ها را بر عهده دارند . بیش از 98% كلسیم کل بدن در استخوان ها جای دارد . علاوه بر آن مغز قرمز استخوان طی فرآیند خونسازی ، گلبولهای قرمزوسفید را تولید میكند ودراستخوانهای بلند و پهن (جناغ، لگن، مهره‌ها و دنده‌ها) قرار دارد.
در بالغین 206 استخوان ، اسکلت را بوجود می آورند که تحت عنوان استخوان های اندام فوقانی (64عدد)، اندام تحتانی (62عدد)، قفسه سینه و مهره ها (51عدد)، سر و صورت (22عدد)، چكشی و سندانی و ركابی (هركدام 2عدد) در بدن وجود دارند و به چهار گروه تقسیم می شوند:
1) استخوان های بلند: (مثل استخوان ران)
2) استخوان های كوتاه: (مثل استخوان های كف دست و کف پا)
3) استخوان های پهن: (مثل استخوان جناغ، لگن ، دنده، جمجمه)
4) استخوان های نامنظم: ( مثل مهره‌ها، خاجی، دنبالچه، فك تحتانی)
شکل و عملکرد هر استخوان براساس عملکرد آن و نیروهایی که بر آن اعمال می شوند، تعیین می گردد. استخوان ها حدود 25% وزن بدن و عضلات حدود 50% وزن بدن را تشکیل می‌دهند. استخوان ها از دو نوع بافت اسفنجی و متراکم ساخته می شوند.
آشنایی با دستگاه تنفس
وظیفه دستگاه تنفس تامین اکسیژن برای سلولهای بدن و دفع دی اکسید کربن حاصل از متابولیسم است .دستگاه تنفس از دو قسمت فوقانی و تحتانی تشکیل شده است:
قسمت فوقانی دستگاه تنفس شامل: دهان، بینی، حلق و حنجره می باشد.
آشنایی با دستگاه گوارش
دستگاه گوارش از اندام هایی تشکیل یافته است که در رابطه با هضم و جذب غذایی که می‌خوریم و نیز بیرون راندن باقی مانده غذایی که هضم و جذب نشده است می باشد. عمل گوارش، خرد کردن مکانیکی و تجزیه شیمیایی غذا به اشکالی است که قابل جذب در بدن باشد تا در نتیجه آن رشد ، ترمیم و تولید انرژی صورت پذیرد. دستگاه گوارش متشکل از لوله گوارش، که از دهان تا مقعد کشیده شده است شامل دهان، حلق، مری، معده، دوازدهه، روده باریک، روده بزرگ، ركتوم و كانال آنال تشکیل شده است. اندام های فرعی دستگاه گوارش عبارتند از سه جفت غدد بزاقی، لوزالمعده، کبد و دستگاه صفراوی است که در مجاورت آن قرار دارند که به هضم و جذب غذا کمک می کنند .
آشنایی با دستگاه گردش دستگاه خون
یکی از دستگاه‌های بدن است که کارش به گردش درآوردن خون در بدن به منظور رساندن غذا، انواع گازهای مورد مصرف بدن همچون اکسیژن و دفع مواد زاید حاصل از متابولیسم سلول‌هاست. بطور کلی، چرخش خون در بدن به دو چرخه (گردش) ششی، که در حین آن خون توسط قلب به درون شش‌ها هدایت شده و در آنجا اکسیژن دریافت می‌کند، و چرخه سیستماتیک (کل بدن منهای بخش گازی ریه)، که در حین این چرخه خون توسط قلب به کل بدن هدایت شده و اکسیژن و مواد غذایی را به کل سلولهای بدن می‌رساند.
دستگاه گردش خون شامل تمام رگهای بدن به استثنا رگهای لنفی بوده و یک سیستم بسته محسوب می‌گردد و بنابراین سلول‌ها و اجزای خون هرگز از رگها خارج نمی‌گردند. لازم به یادآوری است که در بسیاری از بی مهرگان، سیستم گردش خون، یک سیستم باز محسوب می‌گردد. بدن یک فرد بالغ بطور متوسط دارای7/4 تا 7/5 لیتر خون می‌باشد، که در برگیرنده پلاسما، سلولهای قرمز خون، سلولهای سفید خون، و سایر اجزا می‌باشد.
آشنایی با دستگاه پوششی
دستگاه پوششی بدن یکی از دستگاه‌های بدن انسان و دیگر جانداران است. این دستگاه که نقش محافظت بدن در برابر عوامل بیرونی را دارد عمدتاً از پوست، مو و ناخن و غشاء مخاطی تشکیل شده است.
پوست
در همه بدن، پوست عملکردهای اصلی مشابهی در جهت حفاظت ما از آسیب و عفونت ایفا می‌نماید. پوست در تنظیم دمای بدن که توسط ناحیه‌ای در مغز به نام هیپوتالاموس در پاسخ به محرک‌های مختلف، کنترل می‌شود، نقش مهمی دارد. رنگدانه ملانین پوست، تا حدودی باعث حفاظت آن در برابر تابش زیان‌آور فرابنفش خورشید می‌گردد .پوست، نقش قابل توجهی در تنظیم دمای بدن ایفا می‌کند. برخلاف بعضی حیوانات، انسان فاقد یک پوشش خزی ضخیم است تا بتواند گرما تولید کند. در عوض، ما یک سیستم تنظیم گرمایشی پیچیده داریم که دارای اجزایی مثل رگهای خونی خاص در پوست است که تنها در ارتباط با حفظ و از دست دادن گرما می‌باشند. لایه چربی موجود در زیر پوست باعث حفاظت بیشتر می‌گردد .
آشنایی با سیستم ساختمان ادراری
دستگاه میزش (دستگاه ادراری) یکی از دستگاه‌های کالبد انسان و حیوانات است که برای دفع ادرار به کار می‌رود.
دستگاه ادراری شامل:كلیه ها، حالب‌ها و مثانه است. دستگاه ادراری تشکیل شده از: دو کلیه چپ و راست که ادرار را ساخته و دفع می کند، حالب های چپ و راست که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه هدایت می‌کنند، مثانه که ادرار در آن جمع شده تا فواصل زمانی به خارج ریخته می‌شود و مجرای ادرار که از طریق آن ادرار با عمل ادرار کردن به خارج ریخته می شود.
