دوره کمک های اولیه آشنایی با دستگاه های بدن بخش 2

دستگاه ادراری :

سلول های فعال بدن انسان دائماًدرحال ریختن موادزائد به درون خون هستند.موادی که اگر دربدن جمع شوند،انسان رامسموم می کنند.البته این امر رخ نخواهد دادزیراکلیه ها ثانیه به ثانیه خون راتصفیه می کنند،موادزائد وآب اضافی آن را می گیرند وادرار      می سازند،همان مایع زائدی که درمثانه ذخیره می شود.هنگامی که مثانه پرمی شودانسان ازطریق ادرار کردن،آن را تخلیه میکند.

دستگاه ادراری تشکیل شده است از :

1-کلیه ها :اعضايي لوبيايي شكل و به رنگ قرمزمايل به قهوه اي هستندكه در پشت شكم  ودر دوطرف ستون فقرات قرار دارند. آنهاحاوي واحدهايي به نام نفرون هستند.

2- حالب ها(میزنای) : لوله های باریکی هستندکه ادرار را از کلیه ها به مثانه می رسانند.

3- مثانه : کیسه ای عضلانی است که ادرار در آن جمع می شود. مثانه در حفره لگن قرار دارد.گنجایش مثانه طبیعی حدود 300 تا400 میلی متر مکعب است که وقتی حجم آن به 150  سی سی می رسد احساس دفع ادرار برای فرد ایجاد می شود.

4 – پیشابراه(میز راه) :مجرایی است که ادرار را از مثانه به خارج بدن هدایت می کند. پيشابراه مرد،بزرگتر ازپيشابراه زن بوده، بعنوان محل خروج مايع مني( مايعي كه حاوي اسپرم است و در حين فعالت جنسي خارج مي شود )عمل مي كند. از آنجا كه پيشابراه زن كوتاهتر است و نزديك به مهبل و مقعد باز مي شود، زنان بيش از مردان، مستعد عفونت هاي ادراري هستند.در ضایعات وآسیب های نخاع، مثانه فلج می شود و برحسب نوع فلج مصدوم دچار احتباس یا بی اختیاری ادرار می گردد.

مرکز آموزش انجمن پرستاری ایران برگذار کننده دوره فوریت های پزشکی یا کمک های اولیه با بهترین اساتید با شهریه مناسب و اقساطی به همراه ارائه مدرک معتبر انجمن پرستاری ایران به دانشجویان عزیز داده می شود برای اطلاعات بیشتر دوره کمک های اولیه با این شماره تماس بگیرید 02166575754

دستگاه عصبی:

دستگاه عصبی از مغز، نخاع  و رشته های عصبی( نورون ها ) منشعب از آنها تشکیل شده است. دستگاه عصبی، مرکز کنترل فعالیت های ارادی و غیر ارادی بدن است.

تنظیم فعالیت های اندام ها، ارتباط اندام ها  و دستگاه های فعالیتی بدن، تطابق و هماهنگی دستگاه های مختلف بدن با محیط خارج از مهمترین وظایف دستگاه عصبی می باشد.

دستگاه هاي عصبي دو قسمت دارد : دستگاه عصبي مركزي(CNS) كه مغز و طناب نخاعي را تشكيل مي دهد و دستگاه عصبي محيطي كه از اعضايي تشكيل مي شود كه از مغز و طناب نخاعي منشأ گرفته(به نام عصب ها) و به تمام نواحي بدن مي روند. دستگاه عصبی محیطی شامل 12 جفت عصب مغزی و31 جفت عصب نخاعی است که انتقال پیام های حسی از اندام ها به دستگاه عصبی مرکزی و نیز انتقال پیامی حرکتی از دستگاه عصبی مرکزی به اندم ها از وظایف اصلی آن می باشد.

مغز :

مغز، پیچیده ترین عضو بدن می باشد بيش از صد ميليارد سلول عصبي و ميلياردها راه عصبي را درخود جاي داده است.

مغز تقريباً‌ تمامي فعاليت ها را كنترل مي كند،هم فعاليت هاي آگاهانه مثل حركت و هم فعاليت هاي غير آگاهانه مثل حفظ دماي بدن.مغز مرکز شخصیت، احساسات، تفکر، حافظه، حفظ تعادل و... می باشد. مايع شفاف مغزي ـ نخاعي مثل يك ضربه گير، مغز و طناب نخاعي را در برابر آسيب محافظت مي كند.

مخ :

بزرگترین بخش مغز است ودارای دو نیمکره وچهار لوب است. لايه خارجي (قشر مغز) از بافتي به نام ماده خاكستري تشكيل شده است كه پيام هاي عصبي را توليد و تنظيم مي كند. لايه دروني از ماده سفيد تشكيل شده است كه پيام ها را  انتقال مي دهد.  مخ در تفکر آگاهانه،کنترل عواطف، قضاوت،درک و حافظه و... دخالت دارد.

بصل النخاع :

پایین ترین مرکزعصبی واقع درجمجمه است که انتهای آن به نخاع مربوط می شود و فعالیت اندام های داخلی بدن مانند قلب و ریه و اندام های گوارشی را اداره می کند. پس یکی از اجزای مهم وحساس مغزبوده وآسیب وارده به آن، مرگ را به دنبال خواهد داشت.

نخاع:

نخاع به صورت طنابی نرم  واز ماده خاکستری( حاوی سلولهای عصبی )وماده سفید رنگ( حاوی رشته های عصبی )تشکیل شده است.نخاع در داخل ستون مهره ها قرار گرفته، به وسیله پرده های محافظی به نام مننژ پوشیده شده  واز بالا به بصل النخاع و از پایین تا دومین مهره کمر امتداد دارد.

دستگاه حواس

بینایی(چشم) :

مهمترین حس بدن می باشد. انسان بیش از 80%  اطلاعات محیط اطراف خود را از طریق چشم به دست می آورد. شعاع هاي نوري كه به هر چشم وارد مي شود، به وسيـله قرنيـه و عدسي متمركز شده، روي شبكيه مي افتند و يك تصوير وارونه بر روي آن تشكيـل مي دهنـد. سلـول هاي شبكيه اين تصوير را به تكان هـاي الكتريكي تبديـل مـي كنند كه از طريق عصب بينايي به مغز مي روند و در آنجا رمز گشايي شده، باعث بينايي مي شوند. عنبيه، اندازه مردمك را تغيير داده، مقدار نوري را كه به شبكيه مي رسد، كنترل مي كند.  رگ هاي خوني شبكيه و لايه اي به نام مشيميه، مواد غذايي را به چشم مي رسانند.چشم در یک محفظه استخوانی به نام حدقه  قرار دارد.کره چشم تقریباً  کروی بوده و قطر آن حدود 5/2 سانتی متر است.       

پلک:

بافتی از جنس پوست و عضلات زیر پوستی می باشد. پلک ها دو وظیفه مهم دارند: اول اینکه مثل یک دیوار دفاعی جلوی قسمت عمده ای از کره چشم را  می گیرند و از کره چشم محافظت می کنند، دوم آن که پلک ها  هر 5 تا10 ثانیه یک بار  باز و بسته می شوند که این امر به شسته شدن میکروب ها و ذرات خارجی از سطح  چشم کمک می کند. مژه ها از ورود گرد و غبار و ذرات مختلف به داخل چشم جلوگیری می کنند.

قرنیه:

قسمت شفاف جلوی کره چشم است که از پشت آن ساختمان داخلی تر کره چشم (عنبیه و مردمک) دیده می شود. وجود لکه یا کثیفی روی قرنیه باعث تار دیده شدن اشیاء می شود.

عنبیه و مردمک:

بخش رنگی پشت قرنیه ، عنبیه نام دارد که رنگ چشم افراد را تعیین می کند. در وسط عنبیه سوراخی به نام مردمک وجود دارد که مقدار نور وارد شده به چشم را تنظیم می کند.

شنوایی (گوش):

گوش نه تنها وظيفه شنيدن بلكه برقراري تعادل را نيز به عهده دارد.گوش شامل قسمت هاي خارجي، مياني و داخلي است.

 گوش خارجی :

شامل لاله و مجرای گوش است که به پرده سماخ ختم  می شود.گوش خارجی امواج صوتی را جمع آوری و متمرکز می سازد.  لاله گوش : برای مشخص کردن جهت صوت و امواج صوتی می باشد.

 گوش میانی :

گوش مياني حاوي 3 ‌استخوان ظريف ( چکشی، سندانی، رکابی ) است كه پرده صماخ را به غشاي جدا كننده گوش مياني و داخلي، مرتبط مي كنند.گوش میانی امواج را تقویت  و منتقل می کند.پرده بیضی بین گوش میانی وگوش داخلی قرار دارد. مبدأ شیپور استاش که وظیفه برقراری تعادل فشار گوش میانی با محیط خارج را به عهده دارد در این محیط است.

گوش داخلی :

حلزون كه حاوي گيرنده هاي حسي شنوايي است  و نيز ساختارهاي تنظيم كننده تعادل در گوش داخلي قرار دارند.

گوش داخلی امواج منتقل شده از گوش میانی را دریافت وآن را به امواج شنوایی تبدیل می کند.گوش داخلی اصلی ترین قسمت گوش است که دارای دو وظیفه اساسی می باشد:

1- تبدیل اصوات به امواج مغزی و ایجاد عمل شنوایی

2- کمک به حفظ تعادل بدن(راست ایستادن)

بویایی ( بینی ) :

بینی از دو حفره به نام سپتوم از هم جدا می شوند ودارای یک قسمت غضروفی و استخوانی می باشد. بوها به وسيله سلول هاي گيرنده تخصيص يافته در سقف حفره بيني تشخيص داده مي شوند. اين سلول هاي گيرنده مولكول هاي بودار موجود در هوا را تشخيص مي دهند و اين اطلاعات را به تكان هاي الكتريكي ظريفي تبديل مي كنند. اين تكانه ها از طريق عصب بويايي به پياز بويايي ( انتهاي عصب بويايي ) و سپس مغز منتقل مي شوند و در مغز مورد تحليل قرار مي گيرند. حس بويايي انسان  بسيار حساس بوده، ما را قادر به تشخيص بيش از ۱۰۰۰۰ بوي مختلف مي كند.

 چشایی (زبان) :

زبان عضو چشایی می باشد وسطح آن از برجستگی های زیادی پوشیده شده است. زبان در تکلم و بلع غذا کمک می کند. زبان قوی ترین عضله بدن می باشد.

لامسه (پوست) :

تمام سطح بدن از پوست پوشیده شده است،وبیش از 5کیلوگرم وزن دارد. ضخامت آن  در نواحی مختلف بدن متفاوت بوده، مثلاً در کف دست و پا ضخیم تر از نقاط دیگر و در ناحیه پلک ها نازکتر می باشد.پوست دارای ملانین(Melanin) قهوه ای است که به آن رنگ می دهدواشعه های ماورای بنفش ومضری راکه نور خورشیدتولید می کند،بافیلتر می گیرد.مو وناخن هردو ازناحیه پوست رشد می کنند.

 وظایف مهم پوست :

1- حفظ بدن در برابر عوامل محیطی( مانع نفوذ میکروب ها )

2- تنظیم حرارت بدن ( توسط تعریق)

3- احساس( درد، حرارت، لمس، فشار )

4- ویتامین سازی( ویتامین D  در اثر تابش خورشید )

پوست از سه لایه تشکیل شده است :

اپیدرم :خارجی ترین لایه پوست بوده،مرتباً درحال تکثیر می باشد.ازسلول های ضدآب وپوسته مانندمرده ساخته شده است.دراثرکار وفعالیت ضخامت آن تغییر میکند.

درم ( جلد ) : دومین لایه پوست که زیر اپیدرم قرار دارد.تغذیه اپیدرم به عهده این لایه می باشد. عروق خونی، اعصاب،غدد عرق و چربی ، پیاز مو در درم  قرار دارند. هیپودرم ( اندودرم ) : داخلی ترین لایه پوست می باشد و عمدتاً از چربی تشکیل شده است وبدن راگرم نگه می دارد. در زیر این لایه، عضلات و... قرار دارد.