امروزه داروهای گیاهی، افق جدیدی به روی علم داروسازی گشوده‌اند و داروهای زیادی از این دست وارد بازار دارویی دنیا شده است. گیاهان دارویی نقش تعیین کننده‌ای در پیشگیری و درمان بیماری‌ها داشته‌اند. داروهای گیاهی در واقع عصاره‌ی همان گیاهان دارویی هستند که به کمک علم داروسازی صنعتی به شکل قرص، کپسول و دیگر اشکال دارویی در آمده‌اند. 

درمان شناسی داروهای گیاهی

در این بخش استفاده از داروهای گیاهی برای درمان شایعترین بیماری‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. بدین ترتیب که ذیل عنوان هر بیماری، داروهای گیاهی که می‌توان برای آن تجویز کرد به همراه مقدار و نحوه‌ی تجویز بیان شده است. ترتیب بیان داروها به معنای اهمیت یا اولویت آنها نسبت به یکدیگر نیست. یادآوری می‌گردد اطلاعات منتخب هر دارو با اهداف آموزشی اراده شده است. تشخیص بیماری و تجویز دارو از وظایف پزشک و داروساز بوده و این اطلاعات برای تشخیص یا تجویز کافی نیست. 

سیستم مغز، اعصاب و روان

استرس و اضطراب، بی خوابی
شربت سداسل: هر 8 ساعت 2 میلی‌لیتر.
قطره پاسی پی: کودکان 2 تا 6 سال هر 8 ساعت 6 قطره و 10 قطره هنگام خواب، افراد بالای 6 سال هر 8 ساعت 10 قطره و 30 قطره هنگام خواب.
قرص نوراگل و نوراگل فورت: هر 12 ساعت یک تا 2 قرص.
کپسول سدامین: هر روز یک تا 2 کپسول.
قطره هایپیران: بزرگسالان هر 8 تا 12 ساعت 25 قطره، اطفال هر 12 ساعت 10 قطره.
قرص هایپیران: بزرگسالان هر 8 ساعت یک تا 2 قرص، اطفال هر 24 ساعت یک قرص.
قرص ترانکی وال: یک ساعت قبل از خواب 1 تا 2 قرص.

افسردگی
قطره گل سرخ: هر 12 ساعت 15 قطره.
قطره دپروهرب: هر 12 ساعت 20 قطره بعد از غذا.
قرص جینکوگل: هر 8 ساعت یک تا 2 قرص.
قطره هایپیران: بزرگسالان هر 8 تا 12 ساعت 25 قطره، اطفال هر 12 ساعت 10 قطره.
قرص هایپیران: بزرگسالان هر 8 ساعت یک تا 2 قرص، اطفال هر 24 ساعت یک قرص.

کاهش حافظه، آلزایمر
قرص جینکورا: افراد بالای 12 سال هر 8 ساعت یک عدد.
کپسول جین سین: هر 12 ساعت یک تا 2 کپسول همراه غذا.
قرص جینکوگل: هر 8 ساعت یک تا 2 قرص.
کپسول ممورال: هر 8 ساعت یک تا 2 کپسول.

میگرن، سردرد
قطره آنتی میگرن: در هنگام سردرد 30 قطره و یک ساعت بعد 30 قطره دیگر، برای پیشگیری از سردرد هر 12 ساعت 30 قطره.
کپسول سدامین: هر روز یک تا 2 کپسول.
قرص جینکوگل: هر 8 ساعت یک تا 2 قرص.
قطره هایپیران: بزرگسالان هر 8 تا 12 ساعت 25 قطره، اطفال هر 12 ساعت 10 قطره.
قرص هایپیران: بزرگسالان هر 8 ساعت یک تا 2 قرص، اطفال هر 24 ساعت یک قرص.

کمک به ترک نیکوتین و اعتیاد
شربت رها: هر 8 ساعت یک قاشق غذاخوری همراه آب وکمی قند قبل از غذا.

تقویت قوای عمومی بدن و رفع خستگی
کپسول جین سینگ: هر 12 ساعت یک تا 2 کپسول همراه غذا.
قرص شیکوریدین: هر 8 ساعت یک یا 2 قرص قبل از غذا.
قرص جینکوگل: هر 8 ساعت یک تا 2 قرص.

سیستم ایمنی و آنتی بیوتیک‌ها

تقویت سیستم ایمنی
کپسول رمی کلد: هر 6 یا 8 ساعت یک کپسول حداکثر تا 8 هفته.
قرص ایمواستیم: هر 8 ساعت یک قرص.
شربت آلوئه ورا: صبح ناشتا 5 تا 10 میلی‌لیتر.
قرص اکی هرب: بزرگسالان هر 8 ساعت یک قرص، اطفال هر 8 ساعت نصف قرص.

تبخال
قطره میرتکس: 5 تا 6 بار در روز، هر بار 10 قطره روی پنبه ریخته شده و به مدت 30 ثانیه روی ضایعات قرار گیرد.
ژل ملیسان: هر 6 تا 8 ساعت بصورت موضعی.
کرم بالمرا: هر 6 تا 12 ساعت بصورت موضعی.

جوش (آکنه)
قطره باریجه: هر 12 ساعت موضعی.
ژل آکنیل: هر 12 ساعت موضعی.
ژل ملاگل: هر 12 ساعت موضعی.

ضد عفونی کننده مجاری ادراری
قرص مدریک: هر 6 تا 12 ساعت یک عدد.

عفونت قارچی واژینال
کرم واژینال کامیلین: هر شب یک اپلیکاتور.

سیستم قلب، عروق و خون

آریتمی، نامنظم بودن ضربان قلب
قطره کراتاگوس: ابتدا هر 8 ساعت 60 قطره و بعد از 3 روز هر 8 ساعت 25 قطره با آب.
قرص ترانکی وال: هر 8 تا 12 ساعت یک قرص قبل از غذا.

بالا بودن فشار خون
قطره کراتاگوس: ابتدا هر 8 ساعت 60 قطره و بعد از 3 روز هر 8 ساعت 25 قطره با آب.
قرص آلیوم اس: هر 8 تا 12 ساعت یک قرص بعد از غذا.
قرص گارسین: هر 8 ساعت یک قرص بعد از غذا.
قرص مدریک: هر 6 تا 12 ساعت یک عدد.
بالا بودن چربی خون
قرص لیپوران: یک قرص همراه هر وعده غذا.
قرص سینارکول: هر 8 ساعت یک یا 2 قرص همراه غذا.
پودر پسیلیوم: بزرگسالان هر روز یک یا 2 بار هر بار یک تا 2 ساشه.
قرص آلیوم اس: هر 8 تا 12 ساعت یک قرص بعد از غذا.
قرص گارسین: هر 8 ساعت یک قرص بعد از غذا.

سیستم تنفس

سرفه، خلط
شربت پروسپان: بزرگسالان هر 8 ساعت 5 تا 5/7 میلی‌لیتر، اطفال 9 تا 16 سال هر 8 ساعت 5 میلی‌لیتر، اطفال هر 8 ساعت 5/2 میلی‌لیتر.
شربت توسیان: اطفال هر 8 ساعت یک قاشق مرباخوری، بزرگسالان هر 8 ساعت یک قاشق غذاخوری.
شربت تیمکس: اطفال هر 8 ساعت یک قاشق مرباخوری، بزرگسالان هر 8 ساعت یک قاشق غذاخوری.
شربت تیمیان: اطفال هر 8 ساعت یک قاشق مرباخوری، بزرگسالان هر 8 ساعت یک قاشق غذاخوری.
شربت هانی تیم: اطفال زیر 8 سال هر 8 ساعت یک قاشق چایخوری، اطفال 8 تا 12 سال هر 6 تا 8 ساعت یک قاشق مرباخوری، بزرگسالان هر 6 تا 8 ساعت یک قاشق غذاخوری.
شربت زوفا عسلی: اطفال 4 تا 6 سال هر 6 تا 8 ساعت 5/2 میلی‌لیتر، اطفال 7 تا 13 سال هر 6 تا 8 ساعت 5 میلی‌لیتر، افراد بالای 13سال هر 6 تا 8 ساعت 10 میلی‌لیتر.
شربت آیورا: زیر یک سال هر 12 ساعت 5/2 میلی‌لیتر، یک تا 5 سال هر 8 ساعت 5/2 میلی‌لیتر، 6 تا 9 سال هر 8 ساعت 5 میلی‌لیتر، بزرگسالان هر 8 ساعت 5/7 میلی‌لیتر.
قرص جوشان آیورا: کودکان4 تا 12 سال هر 8 ساعت نصف قرص در نصف لیوان آب، بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال هر 12 ساعت یک قرص در یک لیوان آب.
قطره آیورا: کودکان یک تا 4 سال هر 8 ساعت 12 قطره در آب، کودکان 4 تا 12 سال هر 8 ساعت 16 قطره در آب، بزرگسالان هر 8 ساعت 24 قطره در آب.
قطره توسیون: هر 8 ساعت 20 قطره.
قرص لیکوفار: هر 6 ساعت یک قرص مکیدنی به مدت 3 روز.
پماد ب ب کلد: چند بار در روز بصورت موضعی در ناحیه سینه و گردن.

احتقان و آبریزش بینی
محلول منتول: چند قطره روی بالش.
پماد ب ب کلد: چند بار در روز بصورت موضعی در ناحیه سینه و گردن.

سکسکه
قطره ترخون: مکیدن حبه قند که 2 قطره ترخون روی آن ریخته شده است.

سیستم گوارش

اسپاسم گوارشی (دل پیچه و دل درد)
قطره کارمینت: کودکان 15 قطره و بزرگسالان 30 قطره همراه هر وعده غذا.
قطره سوپرمینت: بعد از هر وعده غذا 20 قطره.
قطره بابونه: بزرگسالان هر 8 ساعت 15 قطره همراه آب.
شربت بلادومد: هر 8 ساعت 5/2 تا 5 میلی‌لیتر نیم ساعت قبل از غذا.
کپسول کلپرمین: هر 8 ساعت یک تا 2 کپسول.
شربت گریپ میکسچر: شیرخواران 1 تا 6 ماهه 5 میلی‌لیتر و 7 تا 12 ماهه 10 میلی‌لیتر.
کپسول لومکس: هر 8 ساعت یک عدد تا 3 روز.

سندرم روده تحریک پذیر
کپسول کلپرمین: هر 8 ساعت یک تا 2 کپسول.
قطره گاسترولیت: هر 8 ساعت 20 قطره همراه مایعات (در مصارف طولانی مدت، بهتر است پس از هر هفته مصرف، 2 روز مصرف را متوقف نمود.)

سوء هاضمه
قطره سوپرمینت: بعد از هر وعده غذا 20 قطره.
قرص سینارکول: هر 8 ساعت 1 یا 2 قرص همراه غذا

پراشتهایی و اضافه وزن
قرص اسلیم کوئیک: هر 8 ساعت یک تا 2 قرص (نیم ساعت قبل از غذا).
قطره لیموترش: هر 8 ساعت 15 قطره بعد از غذا.
قرص کارویل: هر 8 ساعت یک تا 3 قرص (نیم ساعت قبل از غذا).
قرص زیره: هر 8 ساعت 15 قطره قبل از غذا.
قرص گرین تیدین: هر 8 ساعت یک تا 2 قرص بعد از غذا.

کم اشتهایی و کمبود وزن
قرص شیکوریدین: هر 8 ساعت یک یا 2 قرص قبل از غذا.
قطره کارمینت: کودکان 15 قطره و بزرگسالان 30 قطره همراه هر وعده غذا.
قطره ترخون: هر 8 ساعت 10 تا 20 قطره قبل از غذا.

نفخ
قطره کارمینت: کودکان 15 قطره و بزرگسالان 30 قطره همراه هر وعده غذا.
قطره سوپرمینت: بعد از هر وعده غذا 20 قطره.
کپسول کلپرمین: هر 8 ساعت یک تا 2 کپسول .
شربت گریپ میکسچر: شیرخواران یک تا 6 ماه 5 میلی‌لیتر، شیرخوا ران 7 تا 12 ماه 10 میلی‌لیتر.
تهوع
کپسول زینتوما: هر 6 ساعت یک کپسول.
قرص ومیگان: هر 8 تا 12 ساعت یک قرص.

اسهال
گرانول پلانتاژل: کودکان زیر 2 سال یک چهارم ساشه، کودکان 2 تا 12 سال نصف ساشه، بزرگسالان یک ساشه (همگی هر 6 ساعت).
کپسول لومکس: هر 8 ساعت یک عدد تا 3 روز.

یبوست (ملین)
قرص سی لاکس: اطفال 2 تا 10 سال روزانه یک چهارم تا نصف قرص، کودکان 10 تا 12 سال روزانه نیم تا یک قرص، بالای 12 سال روزانه 1 تا 2 قرص.
شربت سناگل: کودکان 2 تا 6 سال روزانه نصف قاشق مرباخوری، کودکان 6 تا 12 سال روزانه یک قاشق مرباخوری.
کپسول رولاکس: نیم ساعت قبل از ناهار و شام.
پودر پسیلیوم (موسیلیوم): بزرگسالان هر روز یک یا 2 بار هر بار یک تا 2 ساشه، اطفال برحسب وزن.
شربت فیژیتول: بزرگسالان و اطفال بالای 12 سال هر روز 30 میلی‌لیتر، اطفال 6 تا 12 سال هر روز 15 میلی‌لیتر.
شربت فیژان: اطفال 1 تا 3 سال روزانه 5/2 میلی‌لیتر، اطفال 4 تا 6 سال روزانه 5 میلی‌لیتر، اطفال 7 تا 15 سال روزانه 10 میلی‌لیتر، بزرگسالان روزانه 15 تا 30 میلی‌لیتر.
قطره بیلی ناستر: هر 8 ساعت 3 تا 5 قطره به ازای هر کیلو گرم از وزن بدن.
قرص لنیرا: هرشب قبل از خواب یک قرص.

تخلیه روده برای اقدامات تشخیصی درمانی (مسهل)
لاگزاریسین (روغن کرچک): افراد بالای 2 سال، 2 الی 3 ساعت بعد از صرف شام، با توجه به وزن بیمار 1 تا 2 شیشه لاگزاریسین با آب جوش مخلوط و تکان داده شود و امولسیون شیری رنگ حاصله میل گردد.
قرص لنیرا: قبل از خواب 1 تا 2 قرص.

اختلالات عملکرد کبد
قرص لیپوران: یک قرص همراه هر وعده غذا.
قرص سینارکول: هر 8 ساعت 1 یا 2 قرص همراه غذا.
قرص لیورگل: هر 8 ساعت یک قرص.
قرص Liv-52 : هر 12 ساعت یک عدد.

یرقان (زردی اطفال)
قطره بیلی ناستر: 3 تا 5 قطره به ازای هر کیلو گرم از وزن بدن، هر 8 ساعت.

هموروئید، بواسیر، شقاق مقعد
پماد ام جی: هر 12 ساعت یک اپلیکاتور مقعدی.
کرم آنتی فیشر: هر 12 ساعت موضعی.

سیستم هورمونی و غدد، ادراری و تناسلی

اختلالات قاعدگی و یائسگی
قطره ویتاگنوس: هر روز یک تا 3 بار هر بار 40 قطره.
قرص ویتاگنوس: هر 12 ساعت یک تا 2 قرص.
قرص آگنوگل: روزانه یک قرص بعد از غذا.

اختلالات میل جنسی
کپسول جین سینگ: هر 12 ساعت یک تا 2 کپسول همراه غذا.
قرص اکتی لایف: هر 8 ساعت یک عدد.
قطره گل سرخ: هر 12 ساعت 15 قطره.
قطره آفرودیت: هر 8 ساعت 50 قطره.
قرص آفرودیت: هر 8 ساعت یک قرص.

التهاب و بزرگ شدن پروستات
قطره پروستاتان: هر 8 ساعت 30 تا 40 قطره در یک فنجان آب بعد از غذا.
قرص پروستاتان: هر 8 ساعت یک تا 2 قرص بعد از غذا.

سنگ کلیه
قطره سنکل: پیشگیری از تشکیل سنگ هر 12 ساعت 30 قطره 3 بار در هفته، درمان سنگ در بزرگسالان هر 8 ساعت 50 قطره.
پرل رواتینکس: هر 8 ساعت یک تا 2 پرل قبل از غذا.

کمبود شیر مادر
قطره شیرافزا: هر 8 ساعت 20 قطره همراه با آب قند بعد از غذا.

کاهنده شیر مادر
قرص سالویگل: هر 8 ساعت یک قرص.

سیستم استخوان، عضلات و مفاصل

اسپاسم و درد عضلات
قرص ترانکی وال: هر 8 تا 12 ساعت یک قرص قبل از غذا.
قطره پاسی پی: کودکان 2 تا 6 سال هر 8 ساعت 6 قطره و 10 قطره هنگام خواب، افراد بالای 6 سال هر 8 ساعت 10 قطره و 30 قطره هنگام خواب.
قطره موضعی منتورافورت: چند قطره روی محل درد ریخته و مالیده شود.
محلول منتول: چند قطره روی محل درد ریخته و مالیده شود.
ژل منتورافورت: هر 8 ساعت موضعی.
کرم کاپسیدین: هر 6 ساعت موضعی، 2 تا 6 هفته بصورت منظم.
پماد کاپسیان: هر 6 ساعت موضعی.
پماد رزماری: هر 6 تا 8 ساعت موضعی.
پماد اکبر2: هر 12 ساعت موضعی.
کرم کپکس: هر 6 تا 8 ساعت موضعی بین 2 تا 8 هفته.
پماد رهامین: هر 8 ساعت موضعی.
قطره موضعی سی ام: هر 8 ساعت موضعی.
کرم موضعی کاپسایسین: هر 6 ساعت موضعی.

اختلالات غضروف و مفاصل
قرص تلتونال: افراد بالای 12 سال هر 12 ساعت یک قرص.
کپسول ممورال: هر 8 ساعت یک تا 2 کپسول.
کپسول آوودین: هر 24 ساعت 1 عدد.
کپسول پیاسکلیدین: هر 24 ساعت 1 عدد.
قرص ومیگان: هر 8 تا 12 ساعت یک قرص.

داروهای موثر بر پوست و مو

حساسیت، خارش و التهاب پوست
کرم کالندولا: هر 8 ساعت موضعی.
کرم کالندیت ای: هر 8 ساعت موضعی.
ترمیم پوست و بهبود زخم
کرم کالندیت ای: هر 8 ساعت موضعی.
پماد اکبر1: هر 8 ساعت موضعی بدون بانداژ.

ریزش و شوره موی سر
محلول موضعی رزماری: هر 12 ساعت 15 قطره ماساژ به مدت 2 دقیقه.

ریزش ابرو
محلول موضعی رزماری: هر 12 ساعت یک قطره ماساژ به مدت 2 دقیقه.

تعریق زیاد
قرص سالویگل: هر 8 ساعت یک قرص.

داروهای موثر بر دهان و دندان

آفت، عفونت و التهاب لثه
دهانشویه پرسیکا: هر 6 تا 12 ساعت 10 تا 30 قطره در کمی آب به مدت 20 ثانیه غرغره. دهانشویه ماتریکا: غرغره هر 8 ساعت 25 قطره با کمی آب.
قطره ریوکس: هر 6 ساعت روی ضایعات موضعی.
قطره میرتکس: برای آفت مینور، 5 تا 6 بار در روز، هر بار 10 قطره روی پنبه موضعی.
قطره دنتول: مسواک زدن به همراه یک قطره دنتول و خمیردندان.
ژل و قطره ایرالوکس: هر 8 ساعت موضعی.
قطره بابونه: هر 8 ساعت 15 قطره با کمی آب ولرم غرغره شود.

گلودرد
قرص لیکوفار: هر 6 ساعت یک قرص مکیدنی به مدت 3 روز.
قرص آلتادین: هر 3 ساعت یک قرص مکیدنی.

دندان درد
قطره دنتول: مقداری پنبه را به دنتول آغشته کرده و در محل درد قرار دهید.
دهانشویه پرسیکا: هر 6 تا 12 ساعت 10 تا 30 قطره در کمی آب به مدت 20 ثانیه غرغره.

داروهای موثر بر گوش

سرگیجه
قرص جینکورا: افراد بالای 12 سال هر 8 ساعت یک عدد.
قرص جینکوگل: هر 8 ساعت یک تا 2 قرص.
کپسول زینتوما: هر 6 ساعت یک کپسول.

وزوز گوش
قرص جینکورا: افراد بالای 12 سال هر 8 ساعت یک عدد.
قرص جینکوگل: هر 8 ساعت یک تا 2 قرص.

خارج کردن ترشحات گوش
قطره ایرگل: هر 12 ساعت تا 4 روز و سپس شستشوی گوش.

برای آموزش تکنسین دارویی باید در کلاس های مربوطه آن شرکت کنید.