اطفال :

دندانپزشکی اطفال،یک بخش تخصصی دندانپزشکی است که به مراقبت از کودکان از دوران نوزادی تا بلوغ محدود می شود. تاکید و تمرکز دندانپزشکی اطفال بر روی راهنمای تکامل، کشف زود هنگام مشکلات و پیشگیری از بیماری های دندانی است.

مطب دندانپزشکی اطفال : طراحی مطب اطفال باید به گونه ای باشد که فضای خوشایند، دلپذیر و غیر تهدید کننده را برای کودک فراهم کند.

در مطب اطفال اتاقی به اسم سکوت وجود دارد. این اتاق درمانی از فضای باز مطب جدا بوده و برای کودکانی که ممکن است نوع رفتارشان. دیگر همسالانشان را مشوش کند استفاده می گردد.

روشهای کنترل رفتاری : روشهایی کنترل کودکان متفاوت از بیماران بالغ است و بر اساس سن کودک، توسط دندانپزشک انتخاب می شوند. در کنار دندانپزشک، دستیار نیز باید بداند که مهارتهای پایه و اساسی او در این زمینه ممکن است بر اساس سن، اندازه و نوع رفتار کودک احتیاج به تغییراتی داشته باشد. از روشهای کنترل رفتاری کودک می توان به تقویت مثبت، کنترل صدا و تکنیک HOM، Hand Over The Mouth، اشاره نمود.

مراحل رفتاری

تولد تا ۲ سالگی : ممکن است رفتار دوستانه ای با غریبه ها داشته باشد اما بعد از آنها بترسد. ممکن است ترس جدایی از والدین داشته باشد.

۳ تا ۵ سالگی :  می تواند از دستورات ساده پیروی کند. استقلال طلب است. در این سن می توانید به آنها اجازه انتخاب دهید. برای مثال  انتخاب طعم  فلوراید

۶ تا ۱۱ سالگی  : آنها در دوره اجتماعی شدن هستند، آنها مایلند تا قوانین را بیاموزند و می توانند تا حدود زیادی بر ترس خود غلبه کنند.

معاینه بیماران خردسال :

اولین معاینه غالبا نخستین تجربه دندانپزشکی کودک می باشد.که می تواند یک ذهنیت مثبت نسبت به بهداشت دندانی در او بوجود آورد و در تمام طول زندگی کودک حفظ شود.

والدین کودک می بایست قبل از شروع کار اجازه هر گونه درمان دندانپزشکی که ممکن است برای کودک زیر ۱۸ سال لازم گردد را صادر نمایند.

تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی :

قبل از معاینه، والدین کودک فرم تاریخچه پزشکی او را تکمیل می کنند که شامل اطلاعاتی درباره پیشینه سلامت عمومی کودک است. در صورت وجود مشکلات پزشکی، دندانپزشک ممکن است با پزشک کودک تماس بگیرد تا اطلاعاتی در آن زمینه دریافت کند.

تاریخچه دندانی شامل اطلاعاتی در مورد الگوی رویشی دندانها، مراقبتها، و مشکلات دندانی گذشته، دریافت فلوراید و عادات شایع بهداشت دهان می باشد.

ارزیابی عمومی و رفتاری :

ارزیابی عمومی بیمار، شرایط جسمی و سطح تکاملی او را نشان می دهد. همچنین این ارزیابی رفتاری جهت بررسی مهارتهای ارتباطی بیمار بکار می رود و همچنین برای تعیین اینکه کدام تکنیک کنترل رفتاری، لازم می باشد.

معاینه داخل دهانی :

برای معاینه داخل دهانی احتیاج به یک آینه دهانی، سوند و گازهای مربع شکل می باشد. کودکان بسیار خردسال ممکن است غیر همکار باشند و فقط اجازه بدهند که با انگشت معاینه شوند. سایر کودکان خردسال ممکن است تنها اجازه ورود یک آینه را به دهانشان دهند. مطلوب این است که هر ۲۰ دندان شیری کودک معاینه شود همچنین اکلوژن نیز آنالیز می شود.

تکنیک هایی برای آشنا کردن کودک با رادیوگرافی

از یک دوربین بزرگ برای قیاس با دستگاه رادیوگرافی جهت توضیح مراحل کار استفاده کنید. این کار تنها وقتی توصیه می شود که کودک آنقدر بزرگ است که توانایی درک این تصور را دارد.

از روش بگو، نشان بده، انجام بده استفاده کنید.

اندازه فیلم را با میزان راحتی بیمار تنظیم کنید.

اگر پدر و مادر کودک را جهت ثابت نگه داشتن فیلم همراهی می کنند هر دو باید به یک میزان توسط پیش بند سربی محافظت شوند.

مهم : دستیار هرگز نباید فیلم را در دهان بیمار هنگام تابش اشعه نگه دارد.

روشهای درمانی در دندانپزشکی کودکان :

دندانپزشکی پیشگیرانه : مانند بهداشت دهان، استفاده از فلوراید، تغذیه و روشهای پیشگیری کننده و محافظتی بهداشت دهان : دستورالعملهای بهداشت دهان جهت تصحیح و بهبود روشهای مسواک زدن و نخ کشیدن در کودکان تجویز می شوند.

تغذیه : رژیم سالم به صورتی که تمام مواد مغذی برای رشد کودک تامین شود.

فلوراید موضعی : فلوراید نقش مهمی در کاهش پوسیدگی های دندانی دارد.

مهرو موم کننده ها یا شیار بند ها : یکی از روشهای شایع پیشگیری در مطب دندانپزشکی اطفال است. مهروموم کننده ها از شیارها و حفرات موجود در سطح جونده دندانها محافظت می کند.

ارتودنسی پیشگیرانه : دندانپزشک اطفال اولین کسی خواهد بود که می تواند مال اکلوژن، دندانهای در هم ریخته یا منحرف شده و عادتهایی که می توانند سیستم دندانی را تحت تاثیر قرار دهند را تشخیص دهد.

ارتودنسی جلوگیری کننده : به دندانپزشک اجازه می دهد تا هنگامیکه مشکلاتی در حال وقوع بود مداخله کند و آنها را تصحیح کند و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری نماید.

ساخت محافظ های ورزشی :

در بسیاری از کشورها قوانینی مبنی بر لزوم استفاده محافظ های دهانی وجود دارد.

محافظ های ساختگی در مطب دندانپزشکی برای اطفال ورزشکار ساخته می شود.

درمانهای ترمیمی : بسیاری از اصول ترمیمی مشابه اصول ترمیمی دندانهای دائمی می باشد.

سیستم های ماتریکس برای دندانهای شیری : T_Band، است که یک بند مسیTشکل است که وقتی قسمت بالایی T، آن خم می شود، یک بند قابل تنظیم برای انطباق به دور محیط یک مولر شیری را ایجاد می کند.

درمان پالپ :

درمان ریشه دندان تلاشی برای تحریک و حفظ بازسازی پالپ در دندانهای شیری است.

دو عامل از شایع ترین عواملی که بر سلامت پالپ دندانهای جوان تاثیر می گذارند پوسیدگی عمیق و آسیب های تروماتیک است.

پوسیدگی، بیشتر احتمال درگیر کردن دندان های خلفی و تروما بیشتر احتمال در گیر کردن دندانهای قدامی را دارد.

Pulp Cap  یا پوشش پالپ به دو روش مستقیم و غیر مستقیم انجام می شود. و برای یک دندان دائمی جوان کاربرد دارد تا به بهبود سلامت پالپ و تحریک ساخت عاج ترمیمی بیانجامد.

پالپوتمی : پالپوتمی به خارج کردن کامل قسمت تاجی دندان می گویند. هدف از این روش خارج کردن قسمتی از پالپ است که ملتهب شده،اما می خواهیم بافت پالپ زنده کانالهای دندان شیری را حفظ کنیم.

پالپکتومی :  به خارج کردن کامل پالپ شامل اتاق و کانالها می گویند که پس از پاکسازی کانالها توسط ZOE، پر  می شوند.

روکشهای Stainless steel، یا SSC، در موارد مختلفی استفاده می شوند. که شامل درمان دندانهای شیری یا پوسیدگیهای وسیع می شود، این روشها معمولا بر  روی ترمیم های امالگام چند سطحی دیده می شوند.

موارد استفاده از SSC :

ترمیم دندانهای دائمی و شیری با پوسیدگی وسیع

ترمیم دندان شیری پس از پالپوتمی یا پالپکتومی

ترمیم دائمی پس از شکستگی دندان بر اثر سانحه

ترمیم موقت یک دندان شکسته

ترمیم در بیماران با بهداشت دهانی ضعیف، مانند کودکان ناتوان

Ssc ها در  سایزهای متنوع برای دندان های شیری و دائمی در دسترس هستند

 شکستگی  دندانهای قدامی : شکستگی دندانهای قدامی یکی از اورژانس های شایع دندانپزشکی اطفال است. یک دستیار حرفه ای باید تا آنجا که ممکن است والدین کودک آسیب دیده را سریعا به اتاق دندانپزشک راهنمایی کند.

 هیدروکسید کلسیم در دندانهای شکسته منجر به تسکین موقت دندان شده و از حساسیت حرارتی دندان می کاهد.

دندان Avulsed :

دندان دائمی که بیرون پریده یعنی به طور کامل از ساکت دندانی خارج گردیده است می تواند با درجات متغیری از موفقیت دوباره در جای خود قرار داده شود.

دندان های شیری دوباره در جای خود برگردانده نمی شوند. هر چه بتوان دندان را سریعتر در جای خود برگرداند، موفقیت بیشتری حاصل خواهد شد. بالاترین در صد موفقیت برای دندانهای دائمی هنگامی است که ظرف مدت ۳۰ دقیقه پس از ضربه بر جای خود برگردانده شوند.

قدمهای اولیه برای اورژانسهای دندانی :

۱: دندان خارج شده : دندان را  از قسمت تاج گرفته شستشو دهید اما  ریشه انرا تمیز یا خشک نکنید.اگر ریشه کامل و سالم است دندان را در جای خود برگردانید.

اگر نتوانستید دندان را در جای خود قرار دهید در یک ظرف محتوی شیر کم چرب منتقل کنید و به دندانپزشک مراجعه کنید.

۲: دندان شکسته : آلودگیهای موجود در منطقه آسیب دیده را با آب گرم بشویید. از کمپرس سرد بر روی صورت استفاده کنید و به دندانپزشک مراجعه کنید.

زبان، لب، یا گونه بریده یا گاز گرفته شده : در نواحی آسیب دیده از یخ استفاده کنید. اگر خونریزی وجود دارد با استفاده از یک تکه گاز یا پارچه، فشار ملایم و ثابتی وارد نمائید. اگر پس از گذشت ۱۵ دقیقه، خونریزی متوقف نشد و یا با فشار ساده کنترل نگردید بیمار را به بخش اورژانس منتقل کنید.

۴: سیم ها و برکتهای شکسته :  اگر دستگاه شکسته شده، به راحتی خارج می شود آنرا بیرون بیاورید. اگر نمی شود قسمتهای تیز یا بیرون زده را با گلوله های کتانی، گاز یا آدامس بپوشانید. اگر سیم در داخل لثه، گونه یا زبان است آن را خارج نکنید. بیمار سریع به دندانپزشک رسانده شود.

۵:دندان درد : با آب گرم دهان را با فشار شستشو دهید. با استفاده از نخ دندان باقیمانده های غذا در بین دندانها را خارج کنید. از قرار دادن آسپرین بر روی لثه یا دندان دردناک بپرهیزید.

نقش دستیار در پالپوتومی یک دندان شیری :

پس از برداشتن پوسیدگیها اتاقک پالپ اکسپوز می شود و دستیار می بایست یک اکسکاواتور قاشقی در اختیار دندانپزشک قرار دهد.

یک گلوله پنبه ای اغشته به فرموکروزول در ست پالپوتمی نیاز است و پس از کنترل خونریزی پالپ، دستیار می بایست خمیر زونالین را آماده کرده و در اختیار دندانپزشک قرار دهد. سپس ترمیم نهایی انجام می شود.

نتایج اخلاقی :

تصوراتی که کودک از تجربیات دندانپزشکی بدست می آورد تمام عمر با او همراه خواهد بود. به یاد داشته باشید که برای کودک توضیح دهیم قرار است آن روز چه کاری انجام دهیم. به کودکان اجازه دهیم سوالاتشان را بپرسند اما در عین حال هنگامی به سوالات پاسخ می دهیم که در حال انجام درمان نیستیم.

دندانپزشکی پیشگیری

دندانها یکی از اعضائ مهم بدن به شمار می روند و مهمترین وظیفه آنها جویدن است. همچنین در صحبت کردن و زیبایی نقش بسزایی دارند و سلامت آنها در تندرستی انسان بسیار موثر است.

مهروموم کردن پیتها و شیارها :

مهرو موم کننده های دندانی یا سیلنت ها در جلوگیری از پوسیدگی های دندانی در ناحیه سوراخ و شیار دندانها بسیار موثرند.

اگر چه فلوراید توانایی افزایش مقاومت مینا به پوسیدگی را دارد اما سوراخ ها و شیارها از فواید تاثیرات فلوراید همانند سطوح صاف بهره نمی برند.

مطالعات نشان داده اند در مواقعی که از مهروموم کننده های دندانی به درستی استفاده شده و در محل باقی مانده اند، حفاظت ۱۰۰ درصدی در برابر پوسیدگیها ایجاد شده است.

مهروموم کننده های دندانی از مواد رزینی ساخته شده اند و بر روی سوراخ ها و شیارهای دندان برای جلوگیری از پوسیدگی بکار برده می شوند. مهروموم کننده دندانی در صورتی موفق عمل خواهد کرد که به سختی به مینای دندان بچسبد و از سوراخها و شیارها در برابر محیط دهان محافظت نماید. سوراخها و شیارها حفرات و ناودانهایی هستند که در طی تکامل دندان بهم متصل نشده اند.

عرض کم و عمق ناهموار سوراخها و شیارها، این مناطق را محل ایده الی برای تجمع اسید حاصل از باکتریها می کند.

بزاق که به حذف ذرات غذا از نواحی دیگر دهان کمک می نماید، نمی تواند سوراخها و شیارهای عمیق مولرها را تمیز کند.این سوراخ ها و شیارها گاهی آنقدر کوچک هستند که حتی یک مسواک تک مویی هم برای ورود و تمیز کردن آنها بزرگ است.

مهرو موم کننده یک سد فیزیکی است که از ایجاد اسید توسط باکتریهای دهانی و کربوهیدراتهای رژیم غذایی که می توانند باعث معدنی زدایی و در نهایت پوسیدگی دندان شوند جلوگیری می کند.

قرار دادن مهروموم کننده یک روش غیر تهاجمی است که ساختار دندان را حفظ می کند و همچنین از بروز پوسیدگی جلوگیری می نماید.

انواع مهرو موم کننده ها :مواد مهرو موم کننده متنوعی در دسترس می باشند.

روشهای پلیمریزاسیون :

یکی از تفاوتهای مهم بین مواد، روش پلیمریزاسیون یا واکنش شیمیایی و یا تاباندن نور است.

برخی از مواد دندانپزشکی خودبخود در اثر واکنش شیمیایی Self cure،  سفت می شوند،و برخی در اثر تاباندن نور Light cure، سفت یا کیور می شوند.هر دو نوع از لحاظ مقاومت باند و میزان گیر،مشابه هستند.

مواد سلف کیور دارای دو تیوب هستند، هنگامیکه این دو خمیر با یکدیگر مخلوط میشوند، بسرعت پلیمریزه می شوند. این اتفاق معمولا در عرض یک دقیقه می افتد، لذا ماده می بایست قبل از سفت شدن اولیه در محل قرار داده شود.

انواع لایت کیور به مخلوط کردن احتیاجی ندارند. آنها هنگامیکه در معرض نور ماوراء بنفش قرار می گیرند سفت می شوند.

کاربرد شیارپوش ها :

سوراخها و شیارهای عمیق

دندانهایی که اخیرا رویش یافته اند

مهرو موم کننده ها در کنار یک برنامه پیشگیری مانند استفاده از فلوراید کاربرد دارند.

عدم کاربرد شیار پوش ها :

شیارها و سوراخهای کم عمق که به راحتی تمیز می شوند.

سطح اکلوزالی که پوسیده شده و می بایست ترمیم شود.

سطوح پروگزیمال پوسیده شده. سطح اکلوزال نیز در طرح ترمیم سطوح پروگزیمال قرار می گیرد.

ترمیمی که از قبل وجود داشته است.

مراحل کار و اصول استفاده شیار پوشها :

حفظ خشکی سطح دندان، الودگی با بزاق در شیار پوش و دندان ایجاد تداخل می کند. می توان با استفاده از رابردم، رل پنبه و نگهدارنده و Dry angel، محیط را خشک نگه داشت.

آماده سازی دندان، دندان می بایست با یک برس پروفیلاکسی و مخلوط پامیس و آب تمیز شود.

پامیس نباید حاوی روغن  باشد زیرا در اچ  شدن دندان ایجاد اختلال می کند.

اچ کردن، این مرحله بسیار مهم است زیرا گیر شیار پوش به آماده سازی دندان در این مرحله وابسته است.دندان با محلول اسید فسفریک اچ می شود. سپس شستشو و خشک می شود. پس از خشک کردن، دندان نباید با آب یا بزاق آلوده شود. اگر این اتفاق افتاد، لازم است که دوباره کل روند اچ کردن تکرار شود.

قرار دادن شیار پوش : با استفاده از یک وسیله مناسب، مقدار کافی از شیار پوش را روی تمامی شیارهای سطح اکلوزال قرار می دهیم.

رنگ مهر و موم کننده ها :

مهرو موم کننده ها می توانند شفاف، رنگدار، و یا مات یا سفید  باشند. انواع رنگدار آن رایج تر هستند، زیرا در طی کار و هنگامی که در ملاقات بعدی گیر شیار پوش بررسی می شود راحت تر دیده می شوند. برخی از انواع، در طی کار دارای رنگ می باشند، اما پس از پلیمریزاسیون شفاف می شوند.

اصول نگهداری و استفاده از مواد مهروموم کننده:

پس از استفاده به سرعت سرپوش را بر روی سرنگ یا تیوپ قرار دهید.

ماده را در معرض هوا یا نور قرار ندهید.

ماده را در مجاورت با محصولات حاوی  اژنول نگهداری نکنید.

اغلب مواد اچ کننده و مهرو موم کننده برای استفاده در حرارت اتاق تولید شده اند.

زمان نگهداری اغلب مهرو موم کننده ها در دمای اتاق، بین ۱۸ تا۳۶ ماه است.

بعضی انواع سیلنت ها می بایست در یخچال نگهداری شوند.

مهرو موم کننده ها حاوی رزین های اکریلات هستند لذا در مورد بیمارانی که به اکریلات آلرژی دارند نباید استفاده شوند. برای کاهش خطر واکنش های آلرژیک، تماس با این مواد را کم کنید. در طی عمل سیلنت گذاری می بایست چشمان بیمار نیز محافظت شود.

مراقبتهای پیشگیری کننده:

هدف از دندانپزشکی پیشگیری : رسیدن به بهداشت دهانی مطلوب برای تمام زندگی است.

روند بیماریهای دندانی : برای آموزش موثر به بیماران ابتدا باید بدانید که چطور بیماریهای دندانی ایجاد می شوند و مراقبتهای پیشگیری چگونه در کاهش این وقایع تاثیر گذار است.

پلاک دندانی باکتریایی:

پلاک دندانی باکتریایی یک لایه نرم و چسبنده از اجتماع باکتریهایی است که به دندانها اتصال می یابد. پلاک هم در سطح بالای لثه و هم زیر لثه تشکیل می شود. تشکیل پلاک شامل سه مرحله اصلی است.باکتری های موجود در پلاک، علت اصلی پوسیدگی های دندانی و بیماریهای پریودنتال می باشند.

جرم دندانی Calculus

جرم پلاک باکتریایی معدنی شده ای است که بصورت یک توده سخت بر روی سطح طبیعی دندان ها، دست دندان و سایر پروتزهای دندانی ایجاد می گردند. جرم در تمام سنین دیده میشود و بر روی دندانهای شیری و دائمی بوجود می آید.جرم نقش مهمی در بروز بیماریهای لثه ای ایفا می کند، سطح ناهموار جرم های زیر لثه، باکتریهای بیماریزای پلاک را نزدیک بافت لثه نگه داشته و موجب التهاب بافت می گردد. درک بیمار از رابطه بین برداشت پلاک جرم و بهداشت دهانی خوب بسیار مهم می باشد.

پوسیدگی های دندانی :

پوسیدگی هنگامی رخ می دهد که باکتریهای پلاکی قند موجود در غذاهای مصرفی را به اسید تبدیل می کند. فقدان کلسیم و فسفر همچنان که حمله اسید به دندان ادامه می یابد، نواحی دمینراله شده به پوسیدگی تبدیل می شود.

مراحل تشکیل پلاک :

تشکیل پلیکل : پلیکل یک لایه نازک  گلیکوپروتئینی است که از بزاق  منشاء می گیرد و بر روی سطوح دندان و ترمیم ها تشکیل می شود.این لایه ظرف چند دقیقه پس از مسواک زدن و یا پالیش نمودن دندانها ایجاد می گردد. این لایه سطوح دندان را مرطوب نگه داشته و می تواند بعنوان یک سد از دندان در مقابل اسیدهای پلاک محافظت نماید.

چسبیدن باکتریها به پلیکل :

باکتریها درون پلیکل ساکن شده و شروع به رشد و تکثیر و تولید اسید می نمایند. میکروارگانیسم ها در چند ساعت اول از نوع کوکسی های گرم مثبت و رادها می باشند.

تکثیر و بلوغ باکتریها :

هر چه بیشتر پلاک بر روی دندانها باقی بماند تعداد انواع باکتریها افزایش می یابد. در نهایت استرپتوکاسترپتوکک و استرپتوکک سانگوئیس اکثریت تعداد اجتماع باکتریایی را بخود اختصاص می دهند. این نوع باکتریها مسئول اصلی پوسیدگیهای دندانی و بیماریهای لثه هستند.

عوامل آشکارساز: Disclosing Agents

از آنجایی که مشاهده پلاک سخت است، بعضی از مردم با کمک عوامل آشکار ساز، راحت تر روشهای مسواک زدن و حذف پلاک را می آموزند.عوامل آشکار ساز به طور موقت پلاک را رنگ کرده و قابل دیدن می کنند.لذا برداشت آن آسانتر می شود.

عوامل آشکار ساز بصورت محلول  و یا قرص در دسترس هستند. این مواد غیر سمی و بی ضرر هستند و در صورت بلع مشکلی ایجاد نمی کنند. رنگ موجود در این مواد باعث رنگی شدن زبان و لب ها می شود لذا هنگام استفاده از آنها احتیاط کنید.

دستورالعمل استفاده از عوامل آشکار ساز

عوامل آشکار ساز بطور موقت زبان و لثه مجاور پلاک را رنگ می کند. همچنین پلیکل را نیز بصورت یک لایه درخشان کمرنگ نشان می دهند.

قرص را جویده و آن را برای ۳۰ ثانیه به تمام مناطق دهان رسانده و نگه دارید.

مایع اضافی را بیرون بریزید.

دهان را با آب شستشو دهید. نواحی از دندانها که به رنگ قرمز در آمده است نشان دهنده حضور پلاک هستند که می بایست برداشته شوند.

پس از حذف پلاک، رنگ باقیمانده بر روی بافت ها به زودی توسط بزاق شسته و پاک خواهد شد.

مسواک زدن سالکوس به روش Bass

چند تکنیک متعارف برای مسواک زدن دندانها وجود دارند. تکنیک بس معمولترین روش پیشنهادی است. این تکنیک بطور مستقیم به حذف پلاک در زیر لثه و شیار لثه می پردازد.

حاشیه لثه مهمترین محل در کنترل التهاب لثه می باشد.

نکته : در صورتی که در ادامه تکنیک بس از یک حرکت چرخشی استفاده شود به آن تکنیک اصلاح شده بس می گویند. Modified Bass Techniqu

مسواک زدن به روش بس Bass

مسواک را طوری قرار می دهیم تا موهای آن درست در سالکوس لثه قرار گیرد. در این حالت مسواک می بایست یک زاویه ۴۵ درجه با محور عمودی دندان داشته باشد. به آرامی مسواک را فشار دهید تا موهای آن درون سالکوس و امبراژورها وارد شود.حرکات لرزشی به سمت جلو و عقب را با دامنه کوتاه انجام می دهیم. حداقل ۱۰ حرکت انجام می شود. سپس مسواک را بر روی دو تا سه دندان بعدی قرار می دهیم. موهای مسواک را بر روی سطح اکلوزال قرار داده و مسواک را به جلو و عقب برانید و یا حرکات چرخشی کوچکی انجام دهید. مسواک را در حالت عمودی قرار داده و به آرامی حرکاتی را به سمت جلو و عقب تکرار کنید.

مسواک کردن زبان: باکتریها بر روی زبان و سطوح دندانها حضور دارند که می بایست توسط مسواک زدن برداشته شوند.

مراقبت از مسواک : پس از مسواک زدن، مسواک می بایست بطور کامل شستشو شود. سپس در مکانی با تهویه مناسب هوا قرار گیرد تا کاملا خشک شود.

نخ دندان : حذف پلاک از بین دندانها، یک بخش مهم از بهداشت دهان می باشد. استفاده از نخ دندان، برای اکثر مردم موثرترین روش حذف پلاک از بین سطوح پروگزیمال دندانهاست که در نتیجه خونریزی بین دندانی را  کاهش می دهد.

نخ دندان سوپر فلاس جهت برداشت پلاک و دبریهای از زیر بریجهای ثابت و وسایل ارتودنسی استفاده می شود.

مسواک های بین دندانی : این مسواک های کوچک را مابین دندان ها از سمت فیشال قرار داده سپس حرکات کوتاه جلو و عقب را تکرار می کنیم.این اعمال برای سمت لینگوال هم انجام می شود.

فلوراید : فلوراید بطور طبیعی، باعث معدنی شدن می گردد و در انواع مختلف موجود می باشد.فلوراید در ایجاد استحکام و مقاومت مینا به پوسیدگی دندانی موثر است. با این همه برای دستیابی به حداکثر فواید آن لازم است  که منابع سیستمیک و موضعی فلوراید در تمامی طول زندگی در دسترس باشند.

فلوراید سیستمیک که به آن فلوراید رژیم غذایی هم می گویند در آب، غذاها، نوشابه ها و یا بصورت مکمل مصرف می شوند.

دهان شویه های فلوراید و کاربرد موضعی فلوراید، بر روی دندانها اثر می گذارند.

خواص فلوراید :

جلوگیری از معدنی زدایی و دوباره معدنی شدن

استحکام ساختار دندان

افزایش مقاومت مینا

معدنی زدایی و دوباره معدنی شدن

معدنی زدایی، فقدان و از دست رفتن مواد معدنی مثل کلسیم، فسفر و فلوراید است که منجر به فرو ریختن مینا می شود.

در اثر معدنی زدایی، لکه های سفیدی ایجاد می شود که در اصل ضایعات اولیه هستند که با ادامه روند معدنی زدایی تبدیل به پوسیدگی می شوند.

در حضور پلاک، دندانها در معرض اسید حاصل از باکتریهای موجود در پلاک قرار می گیرند، حمله اسید منجر به معدنی زدایی می گردد. در صورت وجود فلوراید در لایه های خارجی مینا، دندان در مقابل معدنی زدایی مقاومت بیشتری نشان می دهد.

دوباره معدنی شدن روند معکوس معدنی زدایی است. مواد معدنی بر سطحی از دندان که قبلا معدنی زدایی شده است انباشته می شود. در صورتی که این روند زود اتفاق بیفتد لکه های سفید محکم شده و حتی ممکن است آن نواحی از مینای اطراف نیز سخت تر شوند.

با این حال اگر ضایعه پوسیدگی پیشرفت زیادی کرده باشد دوباره معدنی شدن نمی تواند جلوی روند آن را بگیرد و دندان می بایست توسط دندانپزشک ترمیم شود. یا اینکه درد دندان و یا از بین رفتن قسمتی از آن اتفاق می افتد.

تماس طولانی مدت با فلوراید حتی با غلظت پایین می تواند در کودکان کمتر از ۶ سال که دندانها در حال تکامل می باشند منجر به ایجاد فلوروزیس شود.

انواع فلورایدهای مورد استفاده توسط فرد :

خمیر دندانهای حاوی فلوراید

دهان شویه های فلوراید

و آب آشامیدنی حاوی فلوراید

ژل فلوراید :

ژلهای فلوراید با نسخه و بدون نسخه قابل دسترسی می باشند. بیماران با ریسک بالا می توانند از این نوع به دو طریق در منزل استفاده کنند. یا آنرا توسط مسواک بر روی دندانهایشان بمالند و یا از یک تری ساختگی استفاده کنند. توصیه می شود بیماران از تری قبل از خواب استفاده کنند. مقداری کمی ژل فلوراید را داخل تری قرار داده و آن را برای ۵ دقیقه در دهان قرار دهند.

اگر بیمار در منطقه ای است که آب فلورایده مصرف می کند توصیه می شود که پس از کاربرد ژل، دهان را بشوید تا از مصرف بیش از حد فلوراید جلوگیری بعمل آید. ولی اگر آب محل سکونت وی حاوی فلوراید نیست پس از مصرف، شستشو نباید انجام شود.

نکته : فلوراید به راحتی در حضور پلیکل و پلاک اثر می کند. ژل فلوراید نباید بلعیده شود.

رادیولوژی

در رادیولوژی یک سایه دو بعدی از یک جسم سه بعدی روی فیلم رادیوگرافی ایجاد می شود. استفاده از رادیولوژی در دندانپزشکی :

تشخیص پوسیدگی در مراحل اولیه

تشخیص از دست دادن استخوان در مراحل اولیه

تشخیص آنومالی ها و هر چیز غیر طبیعی داخل رادیوگرافی

ارزیابی رشد و نمو برای ارتودنسی یا درمان اطفال

مستند کردن شرایط بیمار در یک زمان مشخص

کسب اطلاعات حین درمان

نکته مهم  : تمام فواید رادیولوژی موقعی بدست می آید که ایمنی محیط تامین شود.

ویژگی های اشعه X،

نامرئی

وزن و حجم ندارد

بار الکتریکی ندارد

سرعتش سرعت نور است

در مسیر مستقیم حرکت می کند ولی می توان منعکس یا متفرق شود

قابل تمرکز یا فوکوس کردن نیست

می تواند از جامدات، مایعات و گازها بگذرد و توسط آنها جذب شود

توانایی یونیزه کردن دارد

توانایی ایجاد فلورسانس با موادی که در اثر برخورد جریان الکتریکی یا واکنش شیمیایی ایجاد نور می کنند

توانایی ایجاد تصویر روی فیلم دارد.

تغییرات بیولوژیک یا زیستی در موجودات زنده میدهد.

 

انواع اشعه X

اشعه اولیه یا تابش اولیه که مستقیم از دستگاه تولید اشعه X، خارج می شود و برای تشخیص یا درمان بکار می رود

اشعه ثانویه : که پس از برخورد اشعه اولیه با بافت ها ساطع می شود. این اشعه دارای

انرژی کمتری است و معمولا بصورت اشعه متفرق در جهات مختلف پخش می شود. ایمنی در مقابل این نوع اشعه حائز اهمیت است.

نشت اشعه :

Leakage، که بر اثر نقص دستگاه تولید کننده ی اشعه ایکس ایجاد می شود.

محافظت در برابر اشعه :

حداکثر دوز مجاز برای افراد عادی شاغل در محیط های تابش ۵Rem، مثل پرستاری که عکس می گیرد و برای افراد شاغل باردار ۰/۵ رم و برای  جمعیت عادی نیز ۰/۵ رم در سال است.

تشعشع باید در حداقل مقداری باشد که منطقا قابل دستیابی است.

اثرات بیولوژیک اشعه :

اشعه ایکس به واسطه ی توانایی یونیزاسیون می تواند بر سلولها و بافت ها اثرات مخرب داشته باشد. این اثرات ممکن است سال ها بعد از تابش بروز کند که به این فاصله زمانی دوره ی خاموشی یا Latent period، گفته می شود.

مفهوم دوم : اثرات تجمعی، ممکن است از تابش های مکرر ایجاد شوند. در میان بافت های بدن حساسیت این بافت ها به تابش متفاوت است و نکته ی قابل توجه اینکه بافت های سر و گردن از بافت های با حساسیت نسبتا بالا به شمار می روند.

درجه حساسیت بافتهای بدن :

حساسیت بالا : لنفوسیت ها، مغز استخوان، سلولهای تناسلی، مخاط روده

حساسیت نسبتا بالا :  پوست، عدسی چشم، مخاط دهانی

حساسیت متوسط : بافت های همبند، عروق کوچک خونی، استخوان و غضروف در حال رشد

حساسیت کم : عصب، عضله

اثرات بیولوژیک :

اشعه ایکس ممکن است اثرات جسمی یا Somatic، یا ژنتیکی در فرد بوجود آورد.

اثرات سوماتیک : تنها در نسل تابش دیده می شود و به فرزندان منتقل نمی شود، اما اثرات ژنتیک در نسل تابش دیده بروز نمی کند اما در فرزندان دیده می شود.

محافظت از بیمار:

استفاده از پیش بند سربی برای تمامی بیماران الزامی است.

حفاظت پرسنل :

اندازه گیری مقدار تابش، میزان تابش به پرسنل، سلامت دستگاه رادیوگرافی

برای سنجش این موارد، از فیلم بج های نصب شده بر دیوار برای سنجش تابش در محیط استفاده می شود.

از فیلم بج های نصب شده بر روی لباس پرسنل که نام و تاریخ برروی آن ذکر شده و تنها توسط فرد و هنگام کار استفاده می شود برای سنجش تابش به پرسنل استفاده می شود.

سنجش نشت اشعه با استفاده از دستگاهی  است که  به صورت دوره ای انجام می شود.

قوانین محافظت از  پرسنل در برابر تشعشع

هیچ وقت در مسیر اشعه یا پشت به آن قرار نگیرید.

همواره پشت پاراوان سربی یا ضخامت مناسبی از دیوار خشک قرار داشته باشد.

در صورت نبودن  پاراوان سربی یا دیوار مناسب حداقل فاصله از دستگاه ۶ فوت یا دو متر عمود بر مسیر تابش در یک محدوده ی زاویه ۱۳۵ تا ۹۰ درجه است.

ویژگی های تصویر :

اشعه از جسم رد شود : جسم رادیولوسنت است و روی فیلم تصویر جسم رادیولوسنت سیاه است.

اشعه از جسم رد نشود، جسم رادیو اپک است و روی فیلم تصویر جسم رادیواوپک سفید است.

عوامل زیر بر کیفیت تصویر رادیوگرافی موثرند :

کنتراست

دانسیته

تغییرات ابعادی

ثبت جزئیات

دانسیته : عبارتند از مقدار کلی تیرگی یک تصویر رادیوگرافی

کنتراست : وجود لایه های مختلف رنگ های خاکستری

در درمانهای روت کانال کنتراست  باید بالا باشد.

در تشخیص بیماریهای پریودنتال و تحلیل و تخریب استخوان کنتراست باید پایین باشد.

نکته : هر چه منبع اشعه از جسم و فیلم دورتر باشد، تصویر به اندازه واقعی جسم نزدیک تر است و هر چه منبع اشعه به جسم نزدیک تر شود تصویر از جسم بزرگتر است.

مستند سازی رادیوگرافی ها :

بیمار باید رضایت مندی آگاهانه داشته باشد.

نوع و تعداد رادیوگرافی در پرونده بیمار ذکر شود.

دلیل تجویز رادیوگرافی ذکر شود.

اطلاعات تشخیصی کسب شده از عکس در پرونده نوشته شود.

 انواع رادیوگرافی دهان و فک و صورت :

سه نوع رادیوگرافی داخل دهانی داریم :

پری اپیکال ، بایت وینگ ، اکلوزال

پری اپیکال : کل طول ریشه و تاج دندان و ۳تا۴ میلی متر اطراف دندان  را نشان می دهد.

برای ضایعات اطراف نوک ریشه و نیز دندانهای نهفته و نروئیده مفید است.

بایت وینگ : تاج دندانهای دو فک را همزمان نشان میدهد. می تواند بصورت دو فیلم یا چهار فیلم تهیه شود. در رادیوگرافی بایت وینگ تاج دندان های پر مولر و مولر همزمان قابل  مشاهده است. این رادیوگرافی برای تشخیص  پوسیدگی  های  بین دندانی، عود پوسیدگی ها و نیز وضعیت کرست استخوان استفاده می شود.

اکلوزال : که بصورت افقی تهیه می شود و برای تشخیص دندانهای اضافی، ضایعات پاتولوژیک یا برخی شکستگی ها بکار می رود.

فیلم رادیوگرافی :

اجزای فیلم رادیوگرافی : جلد، فویل سربی، کاغذ سیاه، یک یا دو فیلم 

دات : روی فیلم را نشان می دهد.همچنین محل گیره یا سوزن گیر و نیز چپ و راست بودن فیلم را نشان می دهد.

ورقه سربی : اشعه های اضافی را که پشت فیلم قرار دارد جذب می کند و برای جذب اشعه تابش رد شده از دندانهاست و همچنین از بیمار در برابر اشعه ثانویه محافظت می کند.

ساختار فیلم :امولسیون یا لایه ی حساس فیلم از کریستال های هالید نقره که اغلب برم و ید است تشکیل شده است.این کریستال ها در یک زمینه ژلاتینی قرار دارند.

اندازه فیلم ها :

فیلم صفر، برای اطفال

اندازه ۲، اندازه معول پری اپیکال و بایت وینگ

اندازه ۴، برای اکلوزال

کنترل عفونت در رادیولوژی :

در انتقال عفونت، جاهایی که آلوده می شوند : کنترل پنل، تیوپ دستگاه، صندلی و بازوها و آستین های دستگاه ظهور

اصلی ترین بحث آلودگی در رادیوگرافی بزاق بیمار است، فیلم بعد از اینکه از دهان خارج شد باید قبل از ظهور ضد عفونی شود.

به این منظور فیلم در روکش یک بار مصرف قرار میگیرد که بعد از خروج از دهان دور انداخته شود. جهت کنترل آلودگی همچنین لازم است عینک، ماسک، روپوش و دستکش استفاده شود. در رادیوگرافی های دیجیتالی استفاده از روکش یک بار مصرف روی سنسور آن الزامی است.

تکنیک های رادیوگرافی :

۱- موازی

۲- نیمساز

افزایش بیش از اندازه ی زاویه عمودی موجب کوتاهی تصویر یا Shortening، می شود. زاویه عمودی کمتر از انذازه مطلوب موجب افزایش طول تصویر یا Elongation، می شود.

تعداد عکس های فیلم Full Mouth، بستگی دارد به:

تعداد دندان های حاضر

اندازه حفره دهان

سن بیمار

میزان همکاری بیمار

دستور دندانپزشک

خطاهای تکنیک عکس انداختن :

فیلم سفید باشد = اشعه نخورده Clear Film

دراز شدن تصویر = زاویه عمودی کم Elongation

روی هم افتادن تصاویر = زاویه افقی نادرست Overlapping

قسمتی از فیلم هیچ تصویری نداده  Cone Cutting

نقاط زیگ زاکی = فیلم را بر عکس گذاشتیم

دوتا تصویر داریم = دوبار اشعه خورده Double Exposure

فیلم تکان خورده باشد  Blurred Image تصویر محو می شود

فیلم خم شده است

روشن بودن فیلم یا کم اشعه دیده باشد

تیره بودن

افزایش بیش از اندازه زاویه عمودی

نیفتادن اپکس = فیلم را پایین نبرده ایم

کج بودن پلن اکلوزال

ظهور و ثبوت : فیلم در صورت دیدن مقدار حداقل لازم اشعه با قرار دادن در یک زمان منطقی ۲_۳ دقیقه ای در مایع ظهور تصویری مناسب به ما خواهد داد.سیاه شدن تصویر در مایع ظهور در زمانی کمتر از ۲_۳ دقیقه به معنی زیاد بودن مقدار اکسپوژر  یا اشعه اولیه است.

ظهور : اولین قدم در این مراحل ورود فیلم به مایع ظهور است. مایع ظهور موجب می شود مولکولهای اشعه دیده به تصویر حقیقی تبدیل شوند. در این مرحله باید از نور دیدن فیلم اجتناب کرد، برای برداشته شدن بقایای ماده ظهور پس از این مرحله فیلم باید شستشو داده شود.

ثبوت : محلول ثبوت کریستال های واکنش نکرده یا اشعه ندیده را از فیلم حذف می کند. در این مرحله نیز شستشوی فیلم لازم است.

در دستگاه های ظهور و ثبوت یک محلول ذخیره یا Replenisher، داریم که برای بهبود خواص مایع ظهور و ثبوت بکار می رود.

ویژگی های اتاق تاریک :

نفوذ ناپذیری در برابر نور، فضای کاری کافی، تهویه مناسب، خشک بودن

چیزهایی که در رادیوگرافی می بینیم Landmark، عوارض طبیعی :

مینا اوپک، عاج Dentin، بین مینا و پالپ کمی رادیو لوسنت تر از مینا

پالپ Pulp،مرکز دندان رادیولوسنت

PDl، یک خط رادیولوسنت نازک در امتداد ریشه لامینا دورا،تداوم یک خط سفید دور دندان، استخوان است که دیواره داخلی ساکت را مفروش می کند و به صورت یک خط اپک نازک اطراف ریشه دندان می پوشاند.

اطرافش استخوان اسفنجی لبه هایش استخوان کورتیکال

تداوم لامینادورا برای تشخیص ارتباط ضایعات لثه با دندان بکار می رود.

سینوس ماگزیلا ، زایده زایگوما،  توبروزیته پشت دندان عقل، سوچور شکاف میانی کام، حفرات بینی، خار بینی، سوراخ اینسایسیو، فورامن منتال، کانال مندیبولر، استخوان راموس، رترومولارپد

مزایای رادیوگرافی پانورامیک

اشعه کمتر، یک فیلم پانورامیک به اندازه ۴ تا پری اپیکال است.

پذیرش آن توسط بیمار آسانتر است

استفاده ی راحت تر

ساختار بزرگتری را نشان می دهد

معایب :

دقت تصویر کمتر

تغییرات ابعادی

تفاوت پری اپیکال و پانورامیک

در رادیوگرافی پانورامیک هم فیلم و هم تیوپ می چرخد ولی در پری اپیکال همه چیز ثابت است.

موارد تجویز و عدم تجویز عکس های پانورامیک

مشخص کردن موقعیت دندانهای نهفته

مشخص کردن الگوی  رویش دندانها

تشخیص ضایعات فکی

تشخیص عوارض استخوانی

نمای کلی از دو فک

عدم تجویز : زمانی که رادیوگرافی پانورامیک جانشین پری اپیکال بشود، نیاز به علت است

به درد تشخیص پوسیدگی نمی خورد

در تشخیص بیماریهای پریودنتال هم مناسب نیست

برای تشخیص ضایعات انتهای ریشه هم مفید نیست

Bite Black، باید یکبار مصرف باشد

وقتی از بیمار رادیوگرافی می گیریم باید وسایل فلزی و اضافه مثل عینک، گوشواره و پروتزها حذف شوند.

رادیوگرافی دیجیتالی: به جای استفاده از قلم از یک صفحه حساس استفاده می کنیم . ویژگی آن این است که با استفاده از یک صفحه حساس یا سنسور حساس به اشعه که از طریق یک سیم اطلاعات رادیوگرافی را به رایانه انتقال میدهد، این روش را بدون فیلم یا بدون پروسس کردن فیلم ( بدون ظهور و ثبوت) می نامند ، از مزایای این روش آن است که ۸۰-۵۰ ٪ کمتر از رادیوگرافی معمولی نیاز به اشعه دارد.

مزایا:

۱- کنتراست پایین که این کنتراست قابل تغییر در کامپیوتر است

۲- آماده سازی سریع تصویر

۳- بدون ظهور و ثبوت

۴- در مجموع هزینه کمتر

۵- آموزش به بیمار حین درمان

معایب :

۱- هزینه اولیه

۲- اندازه سنسور

۳- سختی کنترل عفونت

۴- کیفیت تصاویر

تغییر زاویه عمودی برای شکستگی ها موثر است

با تغییر زاویه افقی در سطح لینگوالی یا باکالی ممکن است بتوانیم محل شکستگی را تشخیص دهیم.

پریودنتالوژی

بیماریهای پریودنتال اصلی ترین دلیل از دست دادن دندانها در بزرگسالان می باشد. با این حال تشخیص و درمان زودرس آن می تواند موجب حفظ دندانها شود. اغلب این بیماریها ناشی از التهابی هستند که از  تجمع پلاک میکروبی تشکیل می شوند. این بیماری از دسته بیماریهای عفونی است و توسط میکروارگانیزم های موجود در پلاک تولید می شوند.

جرم یا Calculus، پلاک معدنی شده است که جلوگیری از تشکیل آن مستلزم حذف روزانه پلاک میکروبی است. برخی بیماریهای لثه ای میتواند علل سیستمیک مانند تغییرات هورمونی داشته باشد.

 اجزای پریودنشیوم periodontium :

۱_ لثه  Gingivaکه استخوان را می پوشاند و طوق دندانها را در بر می گیرد

۲_اتصال اپتلیال  بافت کف شیاره لثه ای و محلی که لثه به دندان می چسبد

۳_ شیار لثه ای Sulcus,، فضای بین دندان و لثه آزاد

۴_ لیگامان پریودنتال PDL،رشته های متراکم همبند که سمنتوم ریشه را به استخوان دیواره ساکت متصل می کند.

۵_ سمنتوم که روی سطح ریشه دندان و محل اتصال PDL، است ولی از اجزای پریودنتال است.

۶_ استخوانهایی که موقعیت دندان را در فک تثبیت می کنند.

تعریف بیماریهای لثه :

 بنا به تعریف درگیری کمتر از ۳۰  درصد دهان به عنوان بیماری موضعی شناخته می شود. در گیری بیش از ۳۰ درصد به عنوان بیماری منتشر شناخته می شود.

شدت بیماری به سه سطح تقسیم می شود :

خفیف یا اولیه Mild

متوسط Moderate

پیشرفته یا شدید Advanced_Severe

علائم و نشانه های بیماریهای لثه

لثه سرخ، متورم یا حساس

خونریزی موقع مسواک زدن عادی

دندانهای لق یا فاصله یافته

درد یا احساس فشار هنگام جویدن

خروج چرک از شیار لثه ای

بیمار می تواند این علائم را با هم داشته باشد. علائم شدید نتیجه داشتن بیماریهای قلبی هم هست.

ژنژیویت Gingivitis

التهاب لثه است که آن را شایعترین بیماری انسانها می دانند. به راحتی قابل کنترل است. در این بیماری لثه سرخ و متورم است و به راحتی خونریزی می کند. مستقیما به حضور پلاک روی سطوح دندانها و زمان حضور آن بستگی دارد.

پریودنتیت یا پیوره Periodontitis

این بیماری با گسترش التهاب عفونت  به استخوان بوجود می آید. شدت و مقدار تخریب بافتی نوع آن را مشخص می کند. این بیماری اغلب به عنوان یک بیماری افراد مسن شناخته می شود. اگر چه در کودکان هم بروز می کند.

عوامل خطر در بیماریهای پریودنتال

۱_ دخانیات

۲_ دیابت

۳_بهداشت ضعیف دهان

۴_ پوکی استخوان

۵_ایدز

۶_ استرس

۷_ دندان قروچه

۸_ تماس پیش رس

۹_ عوامل موضعی

۱۰_ داروها

داروهای مفید برای لثه :

تتراسایکلین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل آسپرین

داروهای مضر

داروهای کاهنده بزاق، مدرها، آنتی هیستامین ها، ضد افسردگی ها، ضد فشار خون بعضی داروهای ضد تشنج مثل فنی توئین

داروهای هورمونال مثل داروهای ضد بارداری

عوامل موضعی، مثل لبه بلند روکش. بندها و پلاک های ارتودنسی، پروتزهای متحرک، عمق پاکت و از دست دادن چسبندگی

تعریف عمق پاکت : فاصله لبه آزاد لثه تا کف شیار لثه ای

عمق پاکت : نشان دهنده فعالیت بیماری است. و از دست دادن چسبندگی، میزان کلی تخریب را نشان می دهد.

پریودنتیت ها

۱_مزمن

۲_ مهاجم

۳_نکروز دهنده

پریودنتیت مزمن :

اگر چه در هر سنی بروز می کند ولی در بزرگسالان بیشتر است.با التهاب بافتهای پریودنتال و تخریب آنها طی یک زمان نسبتا طولانی مشخص می شود. شیوع و شدت آن با بالا رفتن سن افزایش پیدا می کند. دارای سه سطح  خفیف، متوسط، شدید است.

پریودنتیت مزمن خفیف که در آن عمق پاکت ها ۳ تا ۴ میلی متر است و میزان از دست رفتن چسبندگی ۱ تا ۲ میلی متر است.

پریودنتیت مزمن متوسط که عمق پاکت ۵ تا ۷  میلی متر است. لقی دندانها مشاهده میشود.

پریودنتیت مزمن شدید که عمق پاکت ها بیش از ۷ میلی متر است، لقی زیاد و درگیری فورکیشن در درجات بالا دیده می شود.

پریودنتیت های مهاجم اغلب در سنین جوانی ایجاد می شوند. این بیماری مهاجم دوران بلوغ بین ۶تا ۱۲ سالگی بروز می کند. درگیری ممکن است در دندانهای شیری هم مشاهد شود.

پریودنتیت مهاجم جوانان که در اواخر دهه دوم زندگی بروز می کند اغلب همراه با آلودگی میکروبی می باشند.

پریودنتیت نکروز دهنده،NUG، یا التهاب لثه زخمی نکروزه، بروز آن همراه درد و نکروز نوک پاپی های لثه هاست. که منجر به بوی تعفن و غشای کاذب می شود.

پریو دنتیت زخمی نکروزه :

این بیماری با تخریب لثه، PDL، و استخوان مشخص می شود و اغلب همراه با نقص سیستم ایمنی مثل ایدز یا بیماریهای سرکوب کننده ایمنی مثل تحت شیمی درمانی است. چون تخریب بافت نرم و سخت همزمان انجام می شود بیمار پاکت ندارد.

وسایل پریودنتال

سوند پروب، وسیله ای مدرج برای سنجش عمق پاکت ها با نوک متقارب و گرد و انواع کامپیوتری آن هم موجود است.

سوند پریودنتال : سوند Explorer، اسم علمی ان که نوک آن بلندتر و دارای انحنای بیشتری نسبت به سوند معمولی دارد. از این سوند برای تعیین موقعیت جرم استفاده می شود.

وسایل حذف جرم ها :

_اسکیلرها

_ کورت ها

اسکیلرها برای برداشتن جرم های بالای لثه به کار می روند به چند نوع تقسیم می شوند.

سیکل، چیزل

سیکل دارای سر منحنی و صاف  است، سر منحنی برای جرمگیری نواحی قدامی و سر صاف برای جرمگیری نواحی خلفی است.

چیزل سر تیزی دارد و  با حرکت رو به جلو جرمها را بر میدارد.

هوHoe، با حرکت کششی جرمها را بر میدارد.

کورت، برای برداشتن جرم های زیر لثه بکار میرود.کورت ها دو نوع اند، یونیورسال و گریسی.

یونیورسال یک جفت است برای تمام دندانها و دو لبه تیز دارد.

گریسی، تنها یک لبه برنده دارد و ۹ عدد می باشد.

دستگاههای اولتراسونیک:

اسم علمی جرم گیری Scaling،

دستگاه های اولتراسونیک جرم گیری Cavitron، اغلب برای برداشتن جرم های زیر لثه و بالای آن با فرکانس ۲۰ تا ۴۰ هزار هرتز کار می کند و همراه با اسپری آب موجب تمیزشدن محیط می شود.

موارد استفاده : برداشتن جرم های زیر لثه و بالای لثه، تمیز کردن نواحی فورکا قبل از جراحی، برداشتن سمان های اضافه، برداشتن اضافه لبه های پرگردگی یا  روکش

مزایا : دسترسی آسان و تخریب بافتی کم شستشوی هم زمان و بهبود التیام، خستگی کمتر پزشک، عدم نیاز به تمیز کردن مجدد، دید بهتر، اثر ضد باکتری احتمالی

معایب : هندپیس غیر قابل استریل، غیر قابل حمل بودن، نیاز به ساکشن مناسب، تولید آیروسل های آلوده،صدا و لرزش زیاد

موارد احتیاط :

در کودکان بافتهای نرم و پالپ دندانهای جوان به لرزش دستگاه حساس هستند، بیماران با ناراحتی تنفسی به واسطه اسپری زدن آب با این روش مشکل دارند بیماران دچار مشکلات بلع نیز ممکن است مشکل داشته باشند.استفاده از این وسیله در بیماران دارای باطری قلبی ممنوع است. در نواحی دمینراله ممنوع است. در نواحی عاج اکسپوز شده باعث حساسیت می شود.می تواند باعث تخریب یا پریدگی پرکردگیها و چینی روکش ها شود.

صاف کردن سطح دندان : Root planning

هدف از  Root Planning، حذف ناهمواریهای سطح ریشه با هدف ایجاد یک سطح صیقلی با حداقل گیر پلاک میکروبی است.

مراحل درمانهای پریودنتال

_درمانهای غیر جراحی

_جراحی

دامنه درمانهای پریودنتال از یک پروفیلاکسی ساده تا پیوند بافت نرم و سخت گسترده است

آموزش های بیمار پس از جرمگیری و کورتاژ

_ احتمال ناراحتی مختصر که ممکن است نیاز به مصرف مسکن های معمولی داشته باشد.

_ رژیم غذایی نرم، غیر ترش و فاقد الکل، الکل التیام را به شدت تاخیر می اندازد.

_مصرف سیگار ممنوع است تا یک هفته

درمان های دارویی و ضد میکروبی :

آنتی بیوتیک ها : از جمله تتراسایکلین، پنی سیلین ها، مترونیدازول،از این جمله بشمار می روند.

کلرهگزیدین ۰/۲: به صورت دو بار در روز با توجه به اثر ضد میکروبی آن توصیه می شود. اثرات جانبی این دارو لکه های قهوه ای روی دندان، زبان و پرکردگیهای روی کامپوزیت است. لکه ها با پروفیلاکسب قابل بر طرف کردن است.

درمانهای جراحی :

اهداف : کاهش یا حذف پاکت های لثه، دسترسی به سطوح ریشه، درمان نواقص استخوانی اصلاح نقایص لثه ای مخاطی، و ایجاد چسبندگی جدید

تکنیک های جراحی:

حذف لثه Gingivectomy، که در آن بافت های بیمار لثه حذف می شوند. در این روش می توان از تیغ های جراحی و چاقوهای جراحی اختصاصی پریو Orban، یا قیچی استفاده کرد.

_ شکل دهی مجدد Gingivoplasty، دوباره شکل دهی لثه، این روش به ویژه در حالت وجود پاکت های پریودنتال به همراه بافت لثه ای فیبروز مفید است، در پایان این درمان لبه لثه نازک شده و نمای کنگرهای آن مجددا  تشکیل می شود.

_جراحی فلپ پریودنتال Flap surgery، اغلب این فلپ ها که در آنها لثه از بافتهای زیرین جدا می شود به فرم پاکت نامه ای Envelop Type، هستند.

بعد از کنار زدن flap، و بهبود دید و دسترسی، اعمال زیر انجام می شود :

Scaling، یا جرمگیری کامل و Root palanning، کامل  دندانها، جابه جایی فلپ در جهات مختلف با اهداف مختلف، پوشاندن نواقص، زیبایی، ایجاد اتچمنت

شکل دهی مجدد استخوان زیرین

بستن فلپ، بخیه و پانسمان

پیوند لثه Graft

منبع دهنده بافتهای نرم در Greft،های دهانی اغلب موارد کام می باشد.

جراحی استخوانOstectomy، حذف استخوان : در این روش که یک درمان حذفی محسوب می شود، شکل استخوان با حذف زوائد نامناسب اصلاح می شود، مانند حذف تیزیهای استخوان  مثل تروس و غیره

Osteoplasty، شکل دهی استخوان : که درمان افزایشی محسوب می شود ممکن است با استفاده از استخوان یا مواد مصنوعی برخی نواقص اصلاح شوند.

آموزش بیماران پس از درمانهای جراحی :

داروها،آنتی بیوتیک ها، ضد درد ها، ضد التهاب ها

عدم شستن دهان تا ۲۴ ساعت

استفاده از آب نمک رقیق ولرم از ۲۴ ساعت به بعد یا سرم شستشو

رژیم غذایی نرم، غیر ترش، خنک، بدون الکل

عدم فعالیت جسمی در روزهای اول

عدم استعمال دخانیات

تمیز نگه داشتن روی سطح پانسمان پریودنتال، مسواک زدن عادی نواحی دیگر دهان

پانسمانهای جراحی :

خمیرهای پانسمان برای اهداف زیر بکار می روند :

نگه داشتن Flap، سر جای خودش

حفاظت از بافتهای در حال شکل گرفتن

کاهش درد، عفونت، خون ریزی بعد از عمل

حفاظت از ناحیه جراحی در مقابل صدمات وارده از خوردن و آشامیدن

حمایت از دندانهای لق طی فرایند التیام

خمیر ها به دو دسته اوژنول و بدون اوژنول تقسیم می شوند

که خمیر Coe_Pack، از دسته بدون اوژنول هاست. ایده ال است که بر روی کاغذ درست شود باید موقع برداشتن آن دست ها خیس باشد.

دوره ی کمک پرستاری یکساله(تکمیلی)

این دوره آموزشی با مجوز وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی جهت تعداد معدودی غیر شاغل با شرایط سنی  و شاغلین بدون شرایط سنی و با مدرک دیپلم معدل بالای 12 برگزار می شود :

هدف : تربیت نیروهای کمک پرستاری یکساله و ارتقاء کمک بهیاران

فرصت کاری: جذب در کلیه مراکز درمانی و بیمارستانهای دولتی و خصوصی

طول دوره : یکسال بوده که 4 ماه برای کمک بهیاران کسر می گردد

 

سرفصل ها :

- اخلاق حرفه ای – آناتومی _ فیزیولوژی – فوریتهای پزشکی و کمکهای اولیه

- مراقبت از بیماران در بخشهای جراحی – داخلی – عفونی – روانی-سالمندان

-  اصول و فنون کمک پرستاری

- نمونه گیری آزمایشگاهی

 - مراقبت از زخم

-بهداشت و تغذیه

-آشنایی با تزریقات و پانسمان

 

 

تلفن های مرکز آموزش: 

·         ۰۲۱۶۶۱۲۹۵۰۴

·         ۰۲۱۶۶۱۲۰۱۶۹

·         ۰۲۱۶۶۱۲۰۲۶۵

·         ۰۲۱۶۶۱۲۹۵۱۸

  

---

 از دوره کمک پرستاری چه میدانید؟

 

دوره کمک پرستاری

دوره کمک پرستاری به مسئولیت پذیر شدن شما کمک میکند. شما نمی توانید از فشار اجتناب کنید یا ایمنی بیماران خود را به خطر بیندازید. همه اینها به وضوح می تواند برای پرستاران جدید بسیار طاقت فرسا باشد، اما اگر می خواهید تغییری در این دنیا ایجاد کنید و دوست دارید حداکثر مراقبت را برای بیماران خود ارائه دهید، قطعا باید به دریافت دوره کمک پرستاری فکر کنید.

کمک پرستاری چیست؟

دستیاران پرستاری که به آنها کمک پرستار نیز گفته می شود، به ارائه مراقبت دلسوزانه برای بیماران کمک می کنند. این بیماران می‌توانند در بیمارستان‌ها یا مراکز مراقبت طولانی‌مدت مانند خانه‌های سالمندان، مراکز زندگی کمکی، آژانس‌های بهداشتی خانه یا آسایشگاه‌ها باشند. صرف نظر از اینکه بیمار به چه چیزی نیاز دارد، دستیاران پرستار برای کمک به آنها در مسائل بزرگ و کوچک وجود دارند. وظایف آنها از کمک به تمیز کردن و لباس پوشیدن بیماران گرفته تا گرفتن علائم حیاتی و ایجاد راحتی و همراهی را شامل می شود. آنها همچنین در مستندسازی اطلاعات پزشکی کمک می کنند و نقشی اساسی در ارتباطات بیمار دارند.

درباره پرستاری

پرستاری امروزه در دنیا به یک رشته پر تقاضا و رو به رشد تبدیل شده است. که منجر به دسترسی آسان تر به کالج های پرستاری در دنیا می شود، اما همچنان یک ورودی رقابتی را حفظ می کند. با وجود الزامات دوره های پرستاری در سطح بالا، مسیرهایی برای رسیدن به این رشته پربار وجود دارد. با چنین طیف گسترده ای از زمینه ها و محیط ها برای تخصص و طیف وسیعی از موقعیت ها از جمله دستیار پرستار، پرستار بالینی، مدیر واحد پرستار یا پزشک، ممکن است این تغییر شغلی باشد که شما به دنبال آن بوده اید.

وظیفه کمک پرستار

مسئولیت‌های روزانه یک کمک پرستار شامل حفظ بهداشت بیمار، تخت‌خوابی، انتقال بیمار و نشان دادن تکنیک‌های مراقبت شخصی به بیمار است. علاوه بر این وظایف، دستیاران پرستاری باید هنگام کمک به کارهایی مانند لباس پوشیدن، حمام کردن و غذا دادن به بیماران، شفقت و شکیبایی ارائه دهند - همیشه عزت و ایمنی بیمار را در اولویت قرار می دهند.

مواردی که در فصل اول کمک پرستاری می آموزید

 فصل اول  کمک پرستاری چیزهای زیادی در مورد پرستاری به شما می آموزد زیرا بیماری ها و عملکردهای یک پرستار را کشف خواهید کرد. همچنین با ایده هایی مانند تهویه و گرم کردن، سلامت، مدیریت جزئی، سروصدا و تنوع در محیط هم برای بیمار و هم برای پرستار هم ذات پنداری خواهید کرد. پرستاران نیاز زیادی به مراقبت از رژیم غذایی بیماران خود دارند که این دوره از طریق درک شرایط مختلف مصرف غذا و اینکه چه نوع غذایی باید به آنها داده شود، به آن می پردازد. همچنین به عنوان یک پرستار، به شما می آموزد که از خود مراقبت کنید، با توجه به اینکه در غیر این صورت نمی توانید از دیگران مراقبت کنید.

 

دوره  کمک پرستاری برای چه کسانی است؟

این دوره برای کسانی که قصد دارند در پرستاری و مراقبت از بیمار کار کنند مناسب

چرا انجمن پرستاری ایران را انتخاب کنید؟

• مواد مطالعه الکترونیکی مقرون به صرفه، جذاب و با کیفیت بالا؛
• فیلم/مواد آموزشی از کارشناسان برجسته؛
• مطالعه در یک پلت فرم یادگیری پیشرفته و کاربرپسند؛
• سیستم های امتحانی کارآمد برای ارزیابی و نتیجه فوری؛
• صلاحیت معتبر کشور
• دسترسی به محتوای دوره در تلفن همراه، تبلت یا دسکتاپ از هر کجا و در هر زمان؛
• بهره مندی از فرصت های پیشرفت شغلی؛

مسیر شغلی ای که در پیش دارید

• کمک پرستاری
• دستیار مراقبت از بیمار
• کارگر مراقبت
• پرستار
• پرستار بهداشت روان
• ماما

 

هنگامی که در دوره کمک پرستاری ما ثبت نام می کنید، موارد زیر را یاد خواهید گرفت

 

1)سلامت و تندرستی

• تعریف سلامت و تندرستی
• عوامل تعیین کننده سلامت
• رفتار بیماری و نقش بیمار
• ارتقاء سلامت

 2)پرستاری توانبخشی

• تعریف توانبخشی
• تیم چند رشته ای
• تمرین پرستاری توانبخشی

3) پرستاری جامعه

• تعریف پرستاری جامعه
• نقش های پرستار جامعه
• خانواده در سلامت جامعه

 4) خدمات پشتیبانی جامعه

• خدمات سنتی
• سایر خدمات پشتیبانی جامعه
• 5 اصطلاحات پزشکی
• تعاریف پزشکی، پیشوندها و واژه نامه
• اختصارات و کلمات اختصاری
• استفاده از اصطلاحات پزشکی
• سیستم های انسانی و تقسیمات تشریحی
• فارماکولوژی

 5) سوابق بیمار را نگهداری کنید

• نظارت و بررسی سوابق
• دسترسی به سوابق
• نگهداری سوابق

 6) ایمنی محل کار را حفظ کنید

بهداشت و ایمنی شغلی

7) محرمانگی و حریم خصوصی در یک محیط پزشکی

• کدهای رفتار
• رازداری و حریم خصوصی
• رویه های امنیتی

 

برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر در مورد دوره کمک پرستاری، با انجمن پرستاری تماس بگیرید!

این دوره با مجوز از وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی جهت تعداد معدودی غیر شاغل با شرایط سنی و شاغلین بدون شرایط سنی با مدرک دیپلم معدل بالای 12 برگزار میشود .

ترمیمی و مواد دندانی

مواد ترمیمی

ترمیم بدان معناست که یک جسم را به ظاهر طبیعی و فعالیت نرمال آن برگردانیم.

انواع مواد ترمیمی که توسط دندانپزشک استفاده می شوند عبارتند از:

آمالگام: که نام کلینیکی ترمیم های نقره ای می باشد.

رزین های کامپوزیتی : که در حال تبدیل شدن به مقبول ترین ماده از نظر دندانپزشکان و بیماران می باشد و این بدلیل ظاهر طبیعی و پیشرفت های اخیر در

استحکام آن است.

سمان ها : گروهی از مواد دندانی هستند که به منظور ترمیم موقت و یا چسباندن دائم ترمیم های ریختگی به سطح دندان استفاده می شوند.

مواد سفید کننده دندان : که از آنها یکی از سریعترین و مقرون به صرفه ترین راهها جهت بازیابی زیبایی دندانها می باشد.

آمالگام : محصول نهایی مخلوط کردن مقادیر تقریبا برابر از جیوه و پودر آلیاژ آمالگام که حاوی نقره، قلع، مس و روی است.

آماده کردن آمالگام : آمالگام توسط کارخانه ها در کپسول هایی قرار داده شده که میزان مناسب از پودر و جیوه در دو قسمت مجزا وجود دارند و بین آنها یک پرده نازک موجود است. که آنها را از هم جدا می کند.این کپسولها حاوی ۶۰۰ یا ۸۰۰ میلی گرم آلیاژ می باشد. که با توجه به اندازه حفره تهیه شده از کپسول مناسب استفاده می شود.

مخلوط کردن آمالگام به معنای عملی است که طی آن پودر آلیاژ و جیوه با یکدیگر مخلوط شده و ماده ترمیمی بدست می آید.

بعضی از انواع کپسول نیاز به یک عمل فعالسازی دارند تا غشائ جدا کننده پودر آلیاژ و جیوه را پاره کند. سپس کپسول داخل آمالگاماتور قرار داده شده و درب محافظ آن بسته می شود تا از پخش شدن بخارات جیوه جلوگیری کند. زمان کارکرد دستگاه آمالگاماتور باید با توجه به دستورات کارخانه سازنده تنظیم شود. یک مخلوط مناسب دارای ذرات خشک آلیاژ نمی باشد و بصورت یک ماده همگن و یکپارچه می باشد.

رزینهای کامپوزیتی

رزین های کامپوزیتی یک ماده همرنگ دندان است که تبدیل به پر مصرفترین ماده، توسط دندانپزشکان و پر درخواست ترین ماده از طرف بیماران شده است.

برای سالیان متمادی این مواد از نظر زیبایی خوشایند بودند، ولی بعضی از خصوصیات مطلوب را نداشتند.

 امروزه این مواد همرنگ دندان می توانند:

_ در مقابل شرایط دهان مقاومت کنند

_ به راحتی به شکل آناتومی دندان فرم داده شوند

_ با رنگ دندان هماهنگ شوند

_ به طور مستقیم به سطح دندان باند شوند و سبب استحکام بیشتر شوند.

 کاربرد رزین کامپوزیتی :

رزینهای کامپوزیتی بصورت یک خمیر در سرنگهایی که نور از آنها عبور نمی کند، قرار دارند. ماده در ناحیه مورد نظر از دندان قرار داده شده و با ناحیه تطابق داده می شود. سپس از یک دستگاه لایت کیور به منظور پلیمریزه کردن ماده استفاده می شود.

Cavity liners، کف پوش

همان طور که از نامشان پیداست، موادی هستند که عمیق ترین بخش حفره تهیه شده در دندان را می پوشانند و سبب حفاظت پالپ دندان و یا بازسازی عاج می شوند. وضعیت سلامت دندان و نوع ماده ترمیمی در انتخاب ماده لاینر تعیبن کننده اند. سه ماده که در اکثر موارد به عنوان لاینر استفاده می شوند عبارتند از : هیدروکسید کلسیم، مواد مسدود کننده عاج و وارنیش

Calcium Hydroxide، هیدروکسید کلسیم

نوعی از مواد لاینر است که بدلیل خواص منحصر به فردش به طور متداول در دندانپزشکی استفاده می شود.این ماده به حفاظت پالپ دندان در مقابل مواد شیمیایی  کمک می کند، توانایی تحریک ساخته شدن عاج ترمیمی را دارد و با تمام انواع مواد ترمیمی سازگار است.

Cavity Varnish، وارنیش حفره

این مواد و دنتین سیلرها توبولهای عاجی را مسدود می کنند و از نفوذ بزاق و سایر مایعات در اطراف ماده ترمیمی می کاهند و همچنین به عنوان یک سد محافظ برای دندان در مقابل سمانهای اسیدی قوی مثل زینک فسفات عمل می کنند.

این مواد با باندینگ و سخت شدن کامپوزیتها و گلاس آینومرها تداخل دارند و در هنگام استفاده از این مواد نباید از وارنیش ها استفاده کرد.

Etching Systems، سیستم های اچ

اسید اچ تکنیکی است که قبل از استفاده از بسیاری از مواد ترمیمی کاربرد دارد.

این عمل در ابتدا به منظور آماده سازی مینا جهت کاربرد کامپوزیت و مواد پوشاننده

شیارها طراحی گردید.تحقیقات نشان داده است که در صورت اچ کردن مینا و عاج ماده ترمیمی گیر بیشتر و بهتری خواهد داشت. قسمت اصلی ماده اسید اچ اسید فسفریک یا اسید مائیک می باشد. این ماده که بصورت مایع یا ژل است به مدت زمان مشخص بر روی عاج یا مینا قرار داده می شود تا پس از آن باندینگ انجام شود.

سیستم باند کردن Bonding System،

سیستم های باندینگ شامل مواد مایعی هستند که به داخل خلل و فرج سطح اچ شده دندان نفوذ کرده و ایجاد گیر مکانیکال می کنند.این ماده می تواند سلف کیور یا خود سخت شونده یا لایت کیور،سخت شونده توسط نور باشد، موجب افزایش چسبندگی بین دندان و ماده ترمیمی می گردند.

سیستم باندینگ در موارد زیر کاربرد دارد:

_مواد مسدود کننده شیارها

_ براکتهای ارتودنسی

_ بریج های باند شونده

_ ونیرهای باند شوند

_ و در مواردی که حفره تهیه شده به داخل عاج نفوذ کرده باشد، کاربرد دارد و به چسبندگی ماده ترمیمی به سطح دندان اچ شده کمک می کند.

یک مساله مهم در موفقیت باند به عاج، حذف کردن لایه اسمیر در حین عمل اچ کردن می باشد. این لایه بسیار نازک به صورت یک رسوب بر روی سطح عاج  است که در حین تراش دندان ایجاد می شود و از مایعات و ترکیبات دندان تشکیل شده است.

مواد ترمیم موقت :

یک ترمیم موقت ماده ای است که برای مدت کوتاهی قرار داده می شود. دلایلی که از ترمیم موقت به جای ترمیم دائمی  استفاده می شود عبارتند از :

_ وضعیت دندان ممکن است مشخص نباشد

_ وضعیت سلامت بیمار اجازه درمانهای دندانی وسیع را ندهد

_ دلایل مالی

 انتخاب نوع ماده ترمیم موقت بستگی به محل مورد نظر جهت ترمیم و وسعت آن محل دارد.موادی که در اکثر موارد به عنوان ترمیم موقت بکار میروند، مواد ترمیم بینابینی می باشند که یکی از انواع آنها ماده IRM، است.

IRM، یک ترکیب زینک اکساید _ اوژنول تقویت شده است.اوژنول موجود در این ماده دارای خاصیت تسکین دهندگی برای پالپ می باشد و فیلرها به منظور افزایش استحکام و ماندگاری آن به این ماده اضافه شده اند.

سمانهای دندانی Dental Cement،

سمانهای دندانی گروهی از مواد دندانی هستند که به طور معمول در هنگام ترمیم های غیر مستقیم کاربرد دارند. بر حسب نوع کاربرد مورد نیاز و خصوصیات سمان، سه روش جهت آماده سازی سمان وجود دارد:

به عنوان Luting Agent، که به منظور چسباندن دائمی یک ترمیم ریختگی بکار می رود. ماده باید از نظر قوام، مایع باشد تا بتواند بصورت یک لایه نازک روی ترمیم ریختگی قرار گیرد.

_ Temporary cement، به عنوان سمان موقت که به منظور نگهداشتن دو ماده در کنار یکدیگر برای مدتی از زمان بکار می رود. غلظت ماده باید کمی بیشتر از قوام چسب دائم باشد. اکثر سمانهای موقتی دارای یک عامل بهبودی به منظور تسکین پالپ هستند.

_ به عنوان Base، که در کف حفره تهیه شده و قبل از قرار دادن ماده ترمیمی دائمی، گذاشته می شود. بعضی از سمانهای دائمی دارای اثرات عایق بندی و آرامبخش برای پالپ هستند.

مخلوط کردن سمانهای دندانی :

تمام انواع سمانهای دندانی تقریبا به یک شکل مخلوط می شوند و تنها در نسبت پودر و مایع با یکدیگر متفاوتند.

هنگام بررسی یک ماده جدید باید :

دستورات کارخانه را به دقت مطالعه کرد و انجام داد.

مورد استفاده را تعیین کرده و سپس پودر و مایع را با توجه به دستورات کارخانه اندازه گیری کرد.

پودر را در یک انتهای صفحه مخصوص مخلوط کردن و مایع را در انتهای دیگر آن قرار دهید و از فضای بین این دو جهت عمل مخلوط کردن استفاده کنید.

پودر را به چند قسمت تقسیم کنید.هر کارخانه ممکن است تغییرات کوچکی در نحوه تقسیم کردن پودر پیشنهاد کند. بعضی پیشنهاد می کنند که پودر را به قسمت های مساوی تقسیم کنید. بعضی دیگر توصیه می کنند که قسمت های تقسیم شده به تدریج کوچکتر شوند. هنگامی که اندازه قسمتها فرق می کند، کوچکترین قسمت در ابتدا با مایع مخلوط می شود.

هر قسمت پودر را در مایع داخل کرده و سپس به طور کامل مخلوط کنید.

انواع سمانها

سمان زینک اکساید اوژنول :ZOE

سمان ZOE، از نظر کاربرد از پرتنوع ترین سمانها می باشد.

ZOE Type I، به صورت دو خمیر می باشد و به عنوان سمان موقت بکار می رود. این خمیر ها به طور مساوی بر روی کاغذ مخصوص مخلوط کردن قرار داده شده و طبق توصیه های کارخانه، مخلوط می شوند.

ZOE Type II، به منظور چسباندن دائم ترمیم های ریختگی یا سایر دستگاهها بکار می رود.

ZOE Type III، به عنوان پایه و عایق بکار می رود. همچنین بر روی پالپ دارای اثر آرامبخشی می باشد و به کاهش حساسیت کمک می کند.

سمان گلاس آینومر :

سمان گلاس آینومر به مینا، عاج و مواد فلزی باند می شود.

GI Type I، به عنوان یک ماده Luting، جهت چسباندن ترمیم های فلزی و سرامیک و همچنین به منظور چسباندن براکتهای ارتودنسی کاربرد دارد.این سمان بصورت پودر و مایع بوده و مزایای بسیاری دارد.

هنگام آماده کردن دندان جهت استفاده از گلاس آینومر، دندان نباید بیش از حد خشک شود زیرا این عمل احتمال حساسیت پس از درمان را افزایش می دهد.

گلاس آینومر به فرمهای خود سخت شونده و سخت شونده توسط نور وجود دارد.

GI Type II، به عنوان ماده ترمیمی در دندانهای شیری و دندانهای حساس و زنده بکار برده می شود.

سمان زینک فسفات ZincPhosphate Cement

یکی از قدیمی ترین سمانهای مورد استفاده در دندانپزشکی می باشد که به انواع زیر تقسیم می شود.

TypeI، سمان زینک فسفات دارای ذرات ریز که به منظور سمان کردن ترمیم های ریختگی کاربرد دارد.

Type II، که به عنوان عایق و Base، در حفره های عمیق بکار می رود.

سمان زینک فسفات در هنگام واکنش گرمازا می باشد. به منظور دفع و جبران این حرارت باید از بلوک شیشه ای خنک، خشک و ضخیم استفاده کرد و سمان را در سطح وسیع مخلوط کرد.

سمان پلی کربوکسیلات :Polycarboxylate Cement

این سمان به عنوان ماده Luting، جهت سمان کردن ترمیم های ریختگی و بندهای ارتودنسی کاربرد دارد.این ماده به صورت پودر و مایع می باشد. ترکیب پودر در این سمان مشابه سمان زینک فسفات است. مایع آن شامل اسید پلی اکریلیک و آب می باشد. مایع این سمان دارای تاریخ مصرف محدود می باشد چون به علت تبخیر آب موجود در آن، غلیظ می شود.در صورت تبخیر شدن آب، مایع سمان باید دور انداخته شود.

مواد سفید کننده دندان :

محصولات سفید کننده دندان در مدل های دارای استفاده روزمره مثل خمیر دندان،

فلوراید، نخ دندان، دهانشویه و همچنین آدامس جویدنی موجود می باشد. اکثر مواد سفید کننده دندان از ترکیبات با پایه پراکساید ساخته می شوند و در غلظتهای مختلف وجود دارند. ٪۱۰، ٪۱۶، ٪۲۲ مواد سفید کننده با پایه پراکساید بصورت عمقی به داخل دندان نفوذ می کنند و تغییراتی را که در طی سالیان دراز در اثر گذشت سن و تجمع مواد رنگی ایجاد شده اند را حذف می کند. وقتی که موادی دارای پایه پراکساید با دندان تماس می یابند، اکسیژن ایجاد شده به داخل مینا و عاج نفوذ می کند و ماده ایجاد کننده تغییر رنگ را سفید می کند.

وسایل ترمیمی :

وسایل دستی، وسایل دندانپزشکی دستی به همین نام معروفند، زیرا در دست نگه داشته شده و با آنها کار می شود.

هر کدام از وسایل دستی عملکرد و روش استفاده ویژه و خاصی دارند. به یاد داشته

باشید که کارخانجات سازنده وسایل، از هر وسیله چند مدل طراحی کرده اند تا با سلیقه افراد مختلف مطابق باشد.

طراحی وسایل دستی : هر وسیله دستی از سه قسمت ساخته شده است.

دسته : قسمتی از وسیله است که عمل کننده وسیله را از آن ناحیه گرفته و نگه می دارد. که در اندازه و ساختارهای مختلفی ساخته شده است تا مطابق سلایق گوناگون باشد.

گردن : قسمتی از وسیله است که دسته و نوک کارگر را بهم متصل می کند، بسیاری از وسایل در این ناحیه دارای خمیدگی ها و زوایایی هستند تا به عمل کننده اجازه دسترسی بهتری بدهند.

نوک کارگر : قسمتی از وسیله با عملکرد ویژه و اختصاصی است این ناحیه می تواند

به شکل نوک تیز، تیغه ای شکل و یا گرد باشد که برای کاربرد روی ساختار دندانی و یا بافت نرم طراحی شده است.

انواع وسایل دستی : وسایل دستی در تمامی روشهای درمانی دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرند. انواع وسایلی که در این فصل مورد بررسی قرار می گیرند

مخصوص اعمال ترمیمی هستند و در ترمیم های آمالگام و رزین های کامپوزیتی کاربرد دارند.

وسایل ترمیمی در چهار طبقه بندی وجود دارد:

۱_ وسایل معاینه : به دندانپزشک کمک می کند تا وضعیت سلامتی حفره دهان را

بررسی نماید.

۲ _ وسایل مخصوص آماده سازی دندان : به دندانپزشک کمک می کند تا بصورت دستی پوسیدگی ها را برداشته و سطوح را صاف کند و ساختار دندان را طوری آماده نماید تا عملکرد طبیعی آن اعاده گردد.

۳ _ وسایل ترمیمی : به دندانپزشک کمک می کند تا مواد دندانی را درون دندان قرار داده، متراکم سازد و شکل دهد تا جائیکه آناتومی و ساختار اصلی دندان بدست آید.

۴ _ وسایل جانبی : این وسایل، انواع مختلفی هستند که در بسیاری از کارهای دندانپزشکی به سینی وسایل اضافه می شوند.این نوع در داخل دهان. و برای آماده سازی دندانها مورد استفاده قرار نمی گیرند. بلکه در حمل وسایل به حفره دهان و یا جاگذاری راحت تر مواد کاربرد دارند.

وسایل معاینه : آینه، سوند، پنس، سوند پروب

وسایل تراش دستی و آماده سازی دندان در درمانهای ترمیمی : اکسکاواتور، عاج، دبریها و پوسیدگی  را از سطح دندان بر می دارد، وسیله ای است با کارایی زیاد.

هچت : دیوارها و کف حفرات تراش خورده دندانها را صاف می کند.

هو : دیوارها و کف حفرات تراش خورده دندانها را صاف می کند.

چیزل : حاشیه مینا را صاف می کند، و شیارهای گیردار ایجاد می نماید.

جینجیوال مارجین تریمر : در امتداد حاشیه لثه ای یک حفره تراش خورده دندانی، ایجاد شیب یا  Bevel، می کند.

وسایل ترمیمی :

آمالگام کریر : برای انتقال امالگام به حفره دندان تراش خورده استفاده می شود.

آمالگام کندانسور : آمالگام را در حفره تراش متراکم می کند.

کارور دیسکوئید _ کلئوتید ( گرد _ تیز ): آمالگام را در سطح اکلوزال شکل می دهد  تا ظاهر آناتومیک طبیعی پیدا کند.

کارور Hollenbach، آمالگام را در سطوح پروگزیمال شکل می دهد تا ظاهر آناتومیک طبیعی پیدا کند.

برنیشر : آمالگام را قبل از سفت شدن، صاف و پرداخت می کند.

قلم کامپوزیت : مواد کامپوزیت رزینی را حمل کرده و به تطابق آنها در حفره تراش کمک می نماید.

وسایل جانبی : قیچی ها، صاف و انحنا دار

نگهدارنده ماتریکس و نوار ماتریکس : جهت قرار دادن مواد دندانی به داخل حفره تراش دندانهای خلفی یک دیواره مصنوعی بدور دندان ها ایجاد می کند.

نگهدارنده کاغذ آرتیکولاتور

چیدن و مراقبت از وسایل : اینکه شما بتوانید تمامی وسایل و موادی که طی یک عمل درمانی لازم می باشند از قبل آماده کنید به صرفه جویی در زمان و ایجاد یک تیم درمانی هماهنگ کمک می نماید. مراقبت از وسایل هنگام استفاده ضروری است و می بایست با توجه به کار مورد نظر و نحوه استفاده آنها را مرتب کرد.

ست کامل وسایل می بایست از چپ به راست چیده شوند. وسایل می بایست به ترتیب استفاده چیده شوند.  در صورت لزوم، وسایل جانبی می بایست از قبل آماده شده باشند.

حین کار وسایل را به ترتیب و در حالت صحیح مورد استفاده قرار دهید.

وسایل را پس از استفاده با گازهای استریل به اندازه ۲×۲ پاک کنید.

وسایل چرخنده :

این وسایل شامل هندپیس ها و اجزاء آنهاست. فرزهای تراش و پرداخت، سر قلم های پالیش، دیسکها و سنگهای ساینده که بر روی هندپیس ها سوار می شوند. ترکیب این دو یک وسیله متحرک را ایجاد می کند. اگر چه بسیاری از بیماران هندپیس را به عنوان دریل می شناسند اما شما می توانید طور دیگری آنها را آموزش دهید. دو نوع از رایج ترین هند پیس های مورد استفاده، انواع با سرعت پایین و بالا هستند.

هندپیس ها ایجاد حرکت دورانی و گردشی می کنند، در حالیکه عمل برش و یا پرداخت در واقع توسط فرزها که محکم و با رعایت ایمنی در داخل هندپیس قرار داده می شوند انجام می گیرد. در دندانپزشکی ترمیمی از هندپیس ها و فرزها، استفاده های گوناگونی می شود.

هندپیس با سرعت پایین : این نوع هندپیس معمولا تحت عنوان هندپیس مستقیم شناخته می شود زیرا شکل و طراحی آن به صورت یک خط مستقیم است.این هندپیس حداکثر سرعتی معادل ۲۵۰۰۰ دور در دقیقه دارد و در اعمالی چون پرداخت، پالیش و شکل دهی مورد استفاده قرار می گیرد.

دو نوع متداول از هندپیس با سرعت پایین، نوع مستقیم و زاویه دار می باشد. انواع

زاویه دار در دو شکل Latch Type , Friction _ Grip ، در دسترس می باشد.

تفاوت بین این دو مربوط به روش قرار گرفتن فرز در داخل هندپیس زاویه دار می باشد.

 

هندپیس با سرعت بالا :

این هندپیسها با فشار آب کار می کنند و سرعتی معادل ۴۵۰ هزار دور در دقیقه دارند.

در اعمال ترمیمی، تراش ساختمان دندان توسط این هندپیس انجام می شود. برای صاف کردن سطوح تراش و برداشت پوسیدگی هم از هندپیس با سرعت بالا و هم وسایل برنده دستی استفاده می شود.

هندپیس لابراتواری : این نوع هندپیس ها برای لابراتوارهای دندانی طراحی شده اند و در دهان کاربرد ندارند.

هندپیس اولتراسونیک : این هندپیس جریان الکتریکی با فرکانس بالا را تبدیل به حرکات و ضربات مکانیکی می کند. انواع دستگاه های جرم گیری از همین نوع هندپیس می باشند.

نگهداری از هند پیس ها :

مشکلاتی که در رابطه با هندپیس های دندانپزشکی ایجاد می شوند معمولا در نتیجه تمیزکردن، استریل کردن و روغن کاری نادرست آنهاست. تمیز کردن ناکافی و نامناسب هندپیس قبل از استریل کردن می تواند منجر به تجمع ذرات و دبریها در قسمت داخلی آن شود. این امر مشابه رسوب واقع در موتور اتومبیل، ایجاد فرسودگی در دستگاه می کند. روغن کاری زیاد هم می تواند به اندازه روغن کاری ناکافی صدمه زننده باشد. قبل از اینکه هندپیس از روی یونیت دندانپزشکی برداشته شود لازم است که حداقل برای ۲۰ تا ۳۰ ثانیه کار کرده و آب و هوا از آن خارج شود.

فرزهای دندانپزشکی:

انواع زیادی از فرزهای دندانپزشکی در دسترس هستند که هر کدام به منظور خاصی طراحی شده و همگی از سه قسمت اصلی تشکیل شده اند.

بدنه مستقیم : این قسمت، ناحیه ای کشیده و مستقیم است که به متصل شونده مستقیم هندپیس های با سرعت پایین وصل می شود.

بدنه Latch Type، این  قسمت طول متوسطی دارد با یک شکاف کوچک در انتها که بطور مکانیکی در داخل متصل شونده هندپیس های سرعت پایین قفل می شود.

بدنه Friction Grip، این قسمت کوتاه و صاف است که با یک مکانیسم اصطکاکی در داخل هندپیس های با سرعت بالا قفل می شود.

گردن : قسمت باریکی از فرز است که سر را به قسمت بدنه متصل می کند.

سر : قسمت برنده و یا پرداخت کننده فرز است.

تعویض فرز : با توجه به تنوع. زیاد هندپیس ها، روش جاگذاری و خارج کردن فرز با توجه به طراحی کارخانه متفاوت است. برخی از انواع احتیاج به یک وسیله یا آچار مخصوص تعویض فرز دارند و انواع دیگر دارای یک سیستم آزاد در سر هندپیس هستند و احتیاج به آچار مخصوص تعویض ندارند.

مراقبت از فرز: فرزهایی که کند و فرسوده می شوند در داخل ظرفهای مخصوص اشیاء تیز دور انداخته می شوند. فرزهایی که قابلیت استفاده مجدد را دارند می بایست الزاما قبل از استفاده استریل شوند.

اشکال فرز : فرزها از یک ماده کاربایدی با دوام و در اشکال و اندازه های متنوع ساخته شده اند.به هر طرح مشخص فرز یک شماره و به اندازه های مختلف یک طرح

خاص هم توالی از شماره ها داده می شود. (جدول فرزهای مورد استفاده در دندانپزشکی ترمیمی)

وسایل الماسی : این وسایل که شامل فرزهای الماسی یا سنگهای الماسی می باشند، دارای ذرات الماسی هستند که بر روی سطوح کارگر آن ها قرار گرفته است.

بسیاری از دندانپزشکان از این نوع وسایل، بعنوان یک بخش مهم در دندانپزشکی ترمیمی استفاده می کنند زیرا دارای قدرت برش بالایی هستند که زمان تراش را کاهش داده و نتیجه کار را بهبود می بخشند. در اثر استفاده و استریل متعدد، اتصال ذرات الماسی از بین رفته و کارایی برندگی فرز کاهش می یابد. شکل فرزهای الماسی بسیار مشابه انواع کارباید می باشد و شامل اغلب طرحها می گردد.

سایر وسایل چرخنده :

دیسک ها و چرخهای پالیش یا پرداخت ساینده هایی هستند که بر روی یک پایه فلزی قرار گرفته اند و یا بصورت کاغذهای ساینده موجود هستند که در مراحل پایانی ترمیم ها مورد استفاده قرار گرفته اند. دارای چهار درجه سختی می باشند : زبر، متوسط، نرم و خیلی نرم. دیسکهای زبرتر برای حذف ماده پر کردگی اضافی از روی حاشیه های ترمیم استفاده می شود. دیسکهای زبرتر برای حذف ماده پر کردگی اضافی از روی حاشیه های ترمیم استفاده می شود. دیسک های نرمتر برای صاف نمودن و پرداخت ترمیم کامل شده کاربرد دارند. از سنگ ها در مواقعی که احتیاج به حداکثر سایش داریم استفاده می کنیم، مانند تنظیم اکلوژن یک ترمیم آمالگام و یا یک روکش طلا.

لاستیک های مخصوص پرداخت، جهت پرداخت شیارهای آناتومیک ترمیم های فلزی استفاده می شوند.

سیستم ماتریکس :Matrix Systems

در حفره های تهیه شده کلاس II,III,IV، حداقل یکی از دیواره های  پروگزیمال دندان حین تهیه حفره از دست رفته است. وظیفه یک سیستم ماتریکس ایجاد یک دیواره موقتی است که ماده ترمیمی در مجاور آن قرار می گیرد.

ماتریکس یک نوار جنس پلاستیک شفاف یا فلز می باشد. در حین قرار دادن ماده ترمیمی جایگزین سطوح پروگزیمال از دست رفته دندان می شود.

به منظور ایجاد فرم و کانتور صحیح دندان توسط ترمیم، استفاده از ماتریکس و وج ضروری است. نوار ماتریکس در حین قرار دادن ماده ترمیمی توسط یک نگهدارنده بطور محکم نگه داشته می شود.نوار ماتریکس و نگهدارنده نوع یونیورسال یا معمولی به طور شایع در ترمیم دندان های خلفی استفاده می شود. ماتریکس های پلاستیکی شفاف جهت ترمیم های کامپوزیتی قدامی استفاده می شود.

نوار ماتریکس :

از جنس استیل و ضد زنگ و انعطاف پذیر بوده و در دو اندازه و شکل یونیورسال بدون برجستگی و دارای برجستگی می باشد.نوار به دور دندان بسته می شود و یک دیواره موقتی ایجاد می کند که ماده ترمیمی در کنار آن قرار داده می شود. قبل از قرار دادن نوار ماتریکس در داخل نگهدارنده، باید قسمتی از نوار که در ناحیه پروگزیمال قرار می گیرد را فرم داد تا بتواند شکل صحیح دندان و تماس مناسب با دندان مجاور را ایجاد کند. جهت فرم دادن نوار ماتریکس، آن را بر روی کاغذی مخصوص مخلوط کردن سمانها قرار داده و از یک برنیشر یا از انتهای پنس استفاده

می کنیم.

نگهدارنده یونیورسال : نگهدارنده یونیورسال با نام نگهدارنده تافل مایر نیز نامیده می شود و وسیله ای است که نوار ماتریکس را نگه می دارد.

وج Wedges

وج ها را برای انواع ترمیم های کلاس،II, III, IV، بکار می برند. این مسئله بسیار مهم است که دندانپزشک ماده ترمیمی را به شکل اولیه دندان فرم دهد. این مطلب به این معناست که باید تماس با دندان مجاور مجددا ایجاد شود. در صورت عدم تماس با دندان مجاور Contact، دندان می تواند کمی حرکت کند و غذا در فضای بین دو دندان فشرده شده و گیر کند و سبب مشکلاتی برای بیمار گردد. یک وج مثلثی شکل از جنس چوب یا پلاستیک در امبراژور ژنژیوال قرار داده می شود تا نوار ماتریکس را بصورت محکم در کنار لبه ژنژیوال حفره نگه دارد.

ونیرها Veneers

ونیر یک لایه نازک از مواد همرنگ دندان می باشد. این تکنیک جهت بهبود ظاهر دندانهای دچار سایش مکانیکی، سایش شیمیایی و یا دندانهای تغییر رنگ یافته در اثر مواد رنگی خارجی یا درمان ریشه کاربرد دارد. ماده ترمیمی ممکن است بصورت مستقیم روی سطح دندان بچسبد و یا اینکه در لابراتوار با استفاده از مواد پرسنلی ساخته شده و سپس بر روی دندان سمان شود.

سفید کردن دندانهای زنده :

In_Office Treatment، درمان داخل مطب : یک درمان تخصصی است که معمولا در یک جلسه و با استفاده از مواد دارای غلظت بالا در مطب موجب سفید شدن دندانها می گردد. ممکن است از نور یا لیزر به منظور بهبود کارایی استفاده گردد.

At_Home Treatment، درمان در منزل : متداولترین روش است که در آن فرد تحت نظر یک دندانپزشک قرار دارد و از یک تری استفاده می کند و این عمل برای مدت خاصی بصورت روزانه انجام می شود. در داخل تری ماده ای قرار داده می شود که دارای ترکیبات هیدروژن پراکساید، کارباماید و یک عامل غلیظ کننده است. با توجه به نوع ماده و قدرت آن و مدت زمان استفاده روزانه و نوع و مقدار بد رنگی دندان، عمل Bleaching، ممکن است ۲ تا ۶ هفته بطول انجامد.